“Τάς μυστικάς σήμερον τοῦ Πνεύματος σάλπιγγας, τούς Θεοφόρους Πατέρας ἀνευφημήσωμεν, τούς μελωδήσαντας ἐν μέσῳ τῆς Ἐκκλησίας, μέλος ἐναρμόνιον θεολογίας, Τριάδα μίαν, ἀπαράλλακτον οὐσίαν τε καί Θεότητα, τούς καθαιρέτας Ἀρείου καί ὀρθοδόξων προμάχους, τούς πρεσβεύοντας πάντοτε Κυρίῳ, ἐλεηθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν” (Δοξαστικό στιχηρών του Εσπερινού της Κυριακής των Αγίων Πατέρων)
“Τις μυστικές σάλπιγγες του Αγίου Πνεύματος ας επαινέσουμε σήμερα, τους θεοφόρους Πατέρες (της Α’ Οικουμενικής Συνόδου), αυτούς που μελώδησαν μπροστά σε όλα τα μέλη της Εκκλησίας το πιο αρμονικό μέλος της θεολογίας, υμνολογώντας τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος ως προς την απαράλλακτη ουσία και θεότητά τους (το ομοούσιο της θείας φύσης τους), αυτούς που καθαίρεσαν τον Άρειο και υπερασπίστηκαν τους ορθόδοξους χριστιανούς, αυτούς που πρεσβεύουν πάντοτε στον Κύριο για να ελεήσει τις ψυχές μας”.
“Γιορτάζουμε την παρούσα εορτή των Αγίων Πατέρων επειδή ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, αφού φόρεσε την δική μας σάρκα, την δική μας φύση, έκανε πράξη όλο το μυστήριο της θείας οικονομίας και αποκαταστάθηκε δίπλα στον πατρικό θρόνο, θέλοντας να δείξουν οι Άγιοι Πατέρες ότι αληθινά ο Υιός του Θεού έγινε άνθρωπος (και όχι φαινομενικά) και μάλιστα τέλειος άνθρωπος κατά πάντα (πλην της αμαρτίας), ότι ανελήφθη ως Θεός και άνθρωπος μαζί και κάθισε στα δεξιά της μεγαλοσύνης του Θεού εν υψηλοίς, γι’Αυτό και η πρώτη οικουμενική Σύνοδος ομολόγησε και ανεκήρυξε τον Υιό ομοούσιο και ομότιμο με τον Πατέρα. Έτσι, θεσπίστηκε μετά την γιορτή της Αναλήψεως να εορτάζουμε την μνήμη των Αγίων Πατέρων και της πρώτης Οικουμενικής Συνόδου, ώστε να θυμόμαστε την αλήθεια για τον Χριστό” (από το συναξάριο του Όρθρου της Κυριακής των Αγίων Πατέρων)
Η παράδοση της Εκκλησίας μας χαρακτηρίζει τους Αγίους Πατέρες που συγκρότησαν όλες τις οικουμενικές Συνόδους ως “μυστικές σάλπιγγες του Αγίου Πνεύματος”. Όπως η σάλπιγγα σαλπίζει μουσική θριαμβευτική και παραινετική, έτσι και οι άγιοι Πατέρες σάλπισαν και σαλπίζουν την μουσική της αλήθειας για τον Τριαδικό Θεό, για τον άνθρωπο και τον κόσμο, με τόνο θριαμβευτικό και παραινετικό. Θριαμβευτικό είναι το μήνυμα της αγάπης του Θεού που έγινε άνθρωπος και νίκησε τον θάνατο, κάνοντας την αρχή για τον καθέναν από εμάς να βιώσει την πίστη, την ελπίδα, την χαρά της ανάστασης. Παραινετικό είναι το μήνυμα της αφύπνισης ότι η ζωή δεν είναι μόνο ό,τι φαίνεται, ότι η ζωή μας δεν έχει τέλος, αλλά ότι η αγάπη του Θεού είναι τέτοια που μας προεκτείνει στην αιωνιότητα!
Η σάλπιγγα όμως έχει την δυνατότητα να ηχήσει και σε τόνους χαμηλούς, τόνους λιγότερο χαρούμενους, τόνους πενθηφόρους, όχι όμως για να μην ακουστεί, αλλά για να μας κάνει να προβληματιστούμε. Και ο πενθηφόρος τόνος έχει να κάνει με το ανθρώπινο πείσμα που θέλει τα πάντα να τα ερμηνεύει με την δική του λογική και σκέψη και να αρνείται την παράδοση στην εμπιστοσύνη που το θέλημα του Θεού μας παρέχει και η Εκκλησία μας βοηθά να διακριβώσουμε. Οι Πατέρες σαλπίζουν με μελωδικό και όχι άγαρμπο τρόπο επιστροφή στην Εκκλησία. Μας διδάσκουν ότι το δικό μας λογικό, ο δικός μας τρόπος σκέψης δεν είναι αρκετός, όταν προσπαθεί να εξηγήσει μυστήρια. Και είναι μυστήριο όχι μόνο η αγάπη του Θεού ή ο τρόπος με τον οποίο ο Θεός κοινωνεί την ζωή και την αλήθεια με τον άνθρωπο, αλλά, κυρίως, ο ίδιος ο Θεός, το ότι είναι Τριαδικός.
Οι Πατέρες είχαν να αντιμετωπίσουν την μεγαλύτερη πρόκληση που είχε ποτέ μπροστά της η πίστη. Οι ειδωλολάτρες λάτρευαν θεούς που ήταν ψεύτικοι. Λάτρευαν θεούς που ήταν ανώτεροι και κατώτεροι. Στην ειδωλολατρία υπάρχει ιεραρχία. Πώς θα μπορούσαν λοιπόν να εξηγήσουν σε έναν τέτοιο κόσμο το μυστήριο του Τριαδικού Θεού χωρίς να κινδυνεύσουν να σφάλλουν; Ο Άρειος έδωσε την δική του απάντηση. Ότι ο Χριστός δεν είναι Θεός, αλλά κτίσμα, δημιούργημα του Θεού, τέλειο μεν, κτίσμα δε. Αυτό θα ανέτρεπε την σωτηρία μας. Και οι Πατέρες, επειδή ήταν σάλπιγγες του Αγίου Πνεύματος, ζούνε την φώτιση και την αποκαλύπτουν εν Συνόδω. Ότι τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος δεν υπάρχουν σε σχέση ανωτερότητας και κατωτερότητας, αλλά είναι ομοούσια, της ιδίας και απαραλλάκτου ουσίας, επομένως και η φύση τους είναι ίδια και απαράλλακτη, δηλαδή θεϊκή, ωστόσο διαφέρουν ως προς την υπόσταση, δηλαδή είναι διαφορετικά πρόσωπα. Δεν υπάρχει ανωτερότητα, κατωτερότητα, εξουσία. Υπάρχει αγάπη και ελευθερία ανάμεσά τους. Και η διαφορετικότητά τους έχει να κάνει με τις ιδιότητες και την αποστολή τους, όσο η ανθρώπινη σκέψη και γλώσσα μπορεί να διακριβώσει και να διατυπώσει, αλλά πορεύονται σε ενότητα μεταξύ τους και όχι με βάση τον διχασμό και τις συγκρούσεις, αλλά και τα ανθρωποπαθή των ειδωλολατρικών θεών.
Η σάλπιγγα όμως συνήθως ακούγεται στα πλαίσια της ορχήστρα των οργάνων ή της φιλαρμονικής. Δεν ηχεί μόνη της. Κι αυτό είναι σπουδαίο για τους Αγίους Πατέρες. Ότι μελωδούν εν Εκκλησία, μελωδούν στο σώμα του Χριστού, συναντιούνται με τους άλλους Πατέρες και η αλήθεια τους διατυπώνεται εν τω κοινωνείν. Μορφωμένοι κατά κόσμον και απλοϊκοί, πανεπιστήμονες και αλιείς ανθρώπων, όλοι τους συνυπάρχουν με ταπεινότητα και αγάπη. Δεν μένει ο λόγος τους ατομικός, αυτάρκης, αυτοθεωμένος, όπως ο λόγος του Αρείου και όλων των αιρετικών. Τον καταθέτουν στην Εκκλησία, στην Σύνοδο. Και εκεί γίνεται αποδεκτή η αλήθεια του, με την επιβεβαίωση, την σφραγίδα του Αγίου Πνεύματος. Ο Χριστός έγινε άνθρωπος, για να μας δώσει την κοινωνία με τον Θεό. Αν δεν γινόταν ένας από εμάς, πώς θα μπορούσαμε οι κτιστοί να κοινωνήσουμε με τον Άκτιστο; Πώς να δούμε με τα μάτια είτε του σώματος ειτε της ψυχής, τα οποία είναι κτιστά, δηλαδή άλλης κατηγορίας, τον Άκτιστο Θεό; Όμως ο Θεός αγαπά. Και γίνεται ένα με μας. Επομένως, τον Χριστό μπορούμε να Τον ζήσουμε σ’ αυτήν την ζωή κοινωνώντας Τον στην Εκκλησία και ως φως άκτιστο εν τη προσευχή μας, αλλά και στην αιωνιότητα καθώς η φύση μας είναι στον ουρανό στο πρόσωπό Του ενωμένη με την θεότητα. Ο καθένας από εμάς λοιπόν μπορεί πλέον να κοινωνήσει τον Τριαδικό Θεό στο πρόσωπο του Χριστού.
Προϋπόθεση για να νιώσουμε την μελωδία των μυστικών σαλπίγγων είναι η ενότητά μας στην Εκκλησία. Να ζούμε με αγάπη, κατανόηση, όχι με αυτάρκεια της δικής σκέψης και με εμπιστοσύνη στο σώμα του Χριστού, στο συνοδικό πολίτευμα. Ο κόσμος εξακολουθεί να πορεύεται με τον τρόπο του Αρείου. Τα πάντα να εξηγούνται με το μυαλό του καθενός. Η μυστική μελωδία της Εκκλησίας δεν τον αγγίζει στην πλειονοψηφία του, διότι αλλότριοι ήχοι τον κάνουν να μένει προσκολλημένος στο σήμερα και στα της παρούσης ζωής. Όμως η σάλπιγγα ηχεί μυστικά για όποιον θέλει να αφουγκραστεί τον ήχο της. Όπως και η αγάπη του Θεού που δεν κάνει θόρυβο, αλλά αφήνει την χαρά της κοινωνίας μαζί Του να δροσίζει την καρδιά μας και να μας γεμίζει ελπίδα, ότι κανένα κακό, ακόμη και ο θάνατος, δεν μπορεί να μας χωρίσει από τον Θεό που μας δημιούργησε και μας αναδημιούργησε εν Χριστώ!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Κέρκυρα, 13 Ιουνίου 2021
Των Αγίων Πατέρων της Α’ Οικουμενικής Συνόδου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου