Translate

Τρίτη 28 Φεβρουαρίου 2017

ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΙΝΑΙΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΔΡΟΜΟΣ ΚΛΙΜΑΞ (ΛΟΓΟΣ ΠΡΩΤΟΣ Περὶ ἀποταγῆς)


ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΣΙΝΑΪΤΟΥ
ΟΥΡΑΝΟΔΡΟΜΟΣ ΚΛΙΜΑΞ
ΛΟΓΟΣ ΠΡΩΤΟΣ Περὶ ἀποταγῆς


Διὰ τὴν ἀποταγὴν τοῦ ματαίου βίου

1. Τὸ «ΑΠΟ ΘΕΟΥ ἄρχεσθαι» εἶναι ὀρθὸν καὶ πρέπον, ἐφ᾿ ὅσον ἀπευθύνομαι πρὸς ὑπηρέτας τοῦ Θεοῦ. Αὐτοῦ λοιπὸν τοῦ ἀγαθοῦ καὶ ὑπεραγαθοῦ καὶ παναγάθου Θεοῦ καὶ βασιλέως μας, ὁ ὁποῖος ἐτίμησε ὅλα τὰ λογικὰ ὄντα ποὺ ἐδημιούργησε μὲ τὸ δῶρο τοῦ αὐτεξουσίου, ἄλλοι εἶναι φίλοι Του καὶ ἄλλοι γνήσιοι δοῦλοι Του. Ἄλλοι εἶναι ἀχρεῖοι δοῦλοι Του καὶ ἄλλοι τελείως ἀποξενωμένοι ἀπ᾿ Αὐτόν. Ὑπάρχουν τέλος καὶ αὐτοὶ ποὺ εἶναι ἐχθροί Του, καίτοι εἶναι ἀδύνατοι καὶ ἀνίσχυροι.

2. Φίλους κατ᾿ ἐξοχὴν τοῦ Θεοῦ, ὦ ἱερὲ φίλε, ἐμεῖς οἱ ἀμόρφωτοι θεωροῦμε τὶς νοερὲς καὶ ἀσώματες δυνάμεις τῶν ἀγγέλων. Γνησίους δούλους τοῦ Θεοῦ ἐκείνους ποὺ ἐξετέλεσαν καὶ ἐκτελοῦν τὸ πανάγιο θέλημά Του ἀκούραστα καὶ χωρὶς καμμία παράλειψι.


Ἀχρείους δούλους ὀνομάζουμε αὐτοὺς ποὺ ἀξιώθηκαν μὲν νὰ λάβουν τὸ ἅγιον Βάπτισμα, δὲν ἐφύλαξαν ὅμως γνήσια τὶς πρὸς τὸν Θεὸν ὑποσχέσεις τους.

Ὡς ξένους καὶ ἐχθρούς του Θεοῦ θὰ ἐννοήσωμε αὐτοὺς ποὺ εἶναι ἀβάπτιστοι ἢ δὲν ἔχουν ὀρθὴ πίστι.

Ἀντίπαλοι τέλος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ὄχι μόνον ἀπέκρουσαν καὶ ἀπέρριψαν ἀπὸ τὴν ζωή τους τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου, ἀλλὰ καὶ πολεμοῦν μὲ πάθος αὐτοὺς ποὺ τὸ τηροῦν.

3. Ἐπειδὴ ὅμως γιὰ κάθε μία ἀπὸ τὶς κατηγορίες τῶν ἀνθρώπων ποὺ ἀναφέραμε, χρειάζεται νὰ γίνει ἰδιαίτερος καὶ ἀνάλογος πρὸς τὴν κάθε περίπτωση λόγος, γιὰ μᾶς δὲ τοὺς ἀμαθεῖς δὲν εἶναι συμφέρον ἐπὶ τοῦ παρόντος νὰ τὰ ἀναπτύξωμε ὅλα αὐτά, ἐμπρὸς λοιπὸν ἂς ἀπλώσωμε μὲ ἀδιάκριτο ὑπακοὴ τὸ ἀνάξιο χέρι μας πρὸς τοὺς γνησίους δούλους τοῦ Θεοῦ, οἱ ὁποῖοι μᾶς ἐπίεσαν μὲ τὴν εὐσέβειά τους καὶ μᾶς ἐβίασαν μὲ τὴν ἐμπιστοσύνη τους, ὥστε νὰ ὑπακούσωμε στὴν προσταγή τους. Καὶ ἀφοῦ δεχθοῦμε ἀπὸ τὴν ἰδική τους σοφία τὴν πέννα καὶ τὴν βυθίσωμε στὸ νοητὸ μελάνι, ποὺ εἶναι ἡ σκυθρωπὴ καὶ συγχρόνως χαρωπὴ ταπεινοφροσύνη, ἂς τὴν σύρωμε ἐπάνω στὶς λεῖες καὶ λευκὲς καρδιές τους, σὰν σὲ χαρτί, μᾶλλον δὲ σὰν σὲ πλάκες πνευματικές, καὶ ἀναγράφοντας τὰ θεῖα λόγια ἂς εἰποῦμε τὰ ἑξῆς:

4. Ὁ Θεὸς εἶναι, γιὰ ὅσους θέλουν, ἡ ζωὴ καὶ ἡ σωτηρία τους, ὅλων, καὶ τῶν πιστῶν καὶ τῶν ἀπίστων, καὶ τῶν δικαίων καὶ τῶν ἀδίκων, καὶ τῶν εὐσεβῶν καὶ τῶν ἀσεβῶν, καὶ τῶν ἀπαθῶν καὶ τῶν ἐμπαθῶν, καὶ τῶν μοναχῶν καὶ τῶν κοσμικῶν, καὶ τῶν σοφῶν καὶ τῶν ἀγραμμάτων, καὶ τῶν ὑγιῶν καὶ τῶν ἀσθενῶν, καὶ τῶν νέων καὶ τῶν ἡλικιωμένων.

Εἶναι κάτι παρόμοιο μὲ τὴν ἀκτινοβολία τοῦ φωτός, μὲ τὴν θέα τοῦ ἡλίου καὶ μὲ τὴν ἐναλλαγὴ τῶν ἐποχῶν (τὰ ὁποῖα προσφέρονται ἐξ ἴσου σὲ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους). Καὶ δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι διαφορετικά, διότι «δὲν ὑπάρχει προσωποληψία στὸν Θεὸν» (Ρωμ. Β´ 11).

5. Ἄνθρωπος ἀσεβῆς εἶναι μία ὕπαρξις λογικὴ καὶ θνητή, ἡ ὁποία θεληματικὰ ἀποφεύγει τὴν ζωή, καὶ τὸν Δημιουργό της, ποὺ ὑπάρχει αἰώνια, τὸν θεωρεῖ ὡς ἀνύπαρκτο.

6. Παράνομος εἶναι αὐτὸς ποὺ μὲ τὴν κακή του σκέψι διαστρέφει τὸν νόμο τοῦ Θεοῦ καὶ ποὺ νομίζει ὅτι πιστεύει, ἐνῷ ἔχει ἐπιθυμίες καὶ ἀντιλήψεις ἀντίθετες πρὸς τὸν Θεόν.

7. Χριστιανὸς εἶναι ἡ ἀπομίμησις τοῦ Χριστοῦ, ὅσο εἶναι δυνατὸν στὸν ἄνθρωπο, καὶ στὰ λόγια καὶ στὰ ἔργα καὶ στὴν σκέψι. Πιστεύει δὲ ὀρθὰ καὶ ἀλάνθαστα στὴν Ἁγία Τριάδα.
8. Θεοφιλὴς εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἀπολαμβάνει ὅλα τὰ φυσικὰ καὶ ἀναμάρτητα δῶρα τοῦ Θεοῦ,
συγχρόνως ὅμως δὲν ἀμελεῖ, ὅσο μπορεῖ, νὰ ἐπιτελεῖ τὸ ἀγαθό.

9. Ἐγκρατὴς εἶναι αὐτὸς ποὺ ζῆ μέσα στοὺς πειρασμοὺς καὶ τὶς παγίδες καὶ τοὺς θορύβους τοῦ κόσμου καὶ ἀγωνίζεται μὲ ὅλη του τὴν δύναμι νὰ μιμηθῆ τὴν ζωὴ ἐκείνων ποὺ εἶναι ἀπηλλαγμένοι ἀπὸ τοὺς θορύβους τοῦ κόσμου.

10. Μοναχὸς εἶναι τάξις καὶ κατάστασις τῶν ἀσωμάτων ἀγγέλων ποὺ κατορθώνεται μέσα σὲ ὑλικὸ καὶ ρυπαρὸ σῶμα. Μοναχὸς εἶναι ἐκεῖνος ποὺ εἶναι ἀφοσιωμένος μόνο στὶς ἐντολὲς καὶ στοὺς λόγους τοῦ Θεοῦ καὶ τὶς ἐφαρμόζει σὲ κάθε χρόνο καὶ τόπο καὶ πράγμα. Μοναχὸς εἶναι μία συνεχὴς βία τῆς ἀνθρώπινης φύσεως καὶ μία ἀδιάκοπη φυλακὴ τῶν αἰσθήσεων. Μοναχὸς εἶναι ἐξαγνισμένο σῶμα καὶ καθαρὸ στόμα καὶ φωτισμένος νοῦς. Μοναχὸς εἶναι καταλυπημένη ψυχή, ποὺ εἶναι ἀπησχολημένη μὲ τὴν συνεχῆ μνήμη τοῦ θανάτου, καὶ ὅταν εἶναι ξύπνια καὶ ὅταν κοιμᾶται.

11. Ἀναχώρησις ἀπὸ τὸν κόσμον εἶναι τὸ νὰ μισήσῃς μὲ τὴν θέλησί σου πράγματα ἐπαινετὰ καὶ νὰ ἀρνηθῆς τὴν φύσι, γιὰ νὰ ἐπιτύχης τὰ ὑπὲρ φύσιν.

12. Ὅλοι ὅσοι ἐγκατέλειψαν πρόθυμα τὰ βιοτικά, τὸ ἔπραξαν ἀναμφιβόλως ἢ γιὰ τὴν μέλλουσα βασιλεία ἢ γιὰ τὰ πολλὰ τοὺς ἁμαρτήματα ἢ γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ἐὰν κανεὶς ἀπὸ τοὺς τρεῖς αὐτοὺς σκοποὺς δὲν τοὺς παρακίνησε, τότε ἡ ἀναχώρησίς τους εἶναι παράλογος. Παρ᾿ ὅλα αὐτὰ ὁ καλός μας Ἀγωνοθέτης περιμένει νὰ ἰδῆ ποιὸ θὰ εἶναι τὸ τέρμα τοῦ δρόμου.

13. Ὅποιος ἐξῆλθε ἀπὸ τὸν κόσμο γιὰ νὰ σκορπίση τὸ φορτίο τῶν ἁμαρτιῶν του, ἂς μιμῆται ἐκείνους ποὺ κάθονται ἐμπρὸς στοὺς τάφους ἔξω ἀπὸ τὴν πόλι, (ὅπως οἱ ἀδελφές του Λαζάρου Μάρθα καὶ Μαρία), καὶ ἂς μὴ σταματήση τὰ θερμὰ καὶ πύρινα δάκρυα καὶ τοὺς ἀφώνους ὀλολυγμοὺς τῆς καρδίας του, ὥσπου νὰ ἰδῆ καὶ αὐτὸς τὸν Ἰησοῦν, ὅτι ἦλθε καὶ ἀπεκύλισε τὸν λίθο τῆς πωρώσεως ἀπὸ τὴν καρδία του καὶ ἐλευθέρωσε τὸν νοῦ μας, σὰν ἄλλο Λάζαρο, ἀπὸ τὰ δεσμὰ τῶν ἁμαρτιῶν καὶ διέταξε τοὺς ὑπηρέτας Του ἀγγέλους: «Λύσατέ τον ἀπὸ τὰ πάθη καὶ ἀφῆστε τὸν νὰ πορευθῆ πρὸς τὴν μακαρία ἀπάθεια». Ἐὰν δὲν πράξη ἔτσι, τότε δὲν ἐκέρδησε τίποτε μὲ τὴν ἀναχώρησί του ἀπὸ τὸν κόσμο.

14. Ὅσοι θέλομε νὰ φύγωμε ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο καὶ νὰ ἐλευθερωθοῦμε ἀπὸ τὴν τυραννία τοῦ Φαραώ, ἔχομε ὁπωσδήποτε καὶ ἐμεῖς ἀνάγκη ἑνὸς Μωϋσέως, ὁ ὁποῖος θὰ εἶναι μεσίτης μας πρὸς τὸν Θεὸν καὶ ὁδηγός μας μετὰ τὸν Θεόν. Αὐτὸς θὰ ἵσταται μεταξὺ τῆς πράξεως καὶ τῆς θεωρίας καὶ θὰ ὑψώνη πρὸς χάριν μας τὰ χέρια του πρὸς τὸν Θεόν. Ἔτσι καθοδηγούμενοι ἀπὸ αὐτὸν θὰ ἐπιτύχωμε νὰ διαβοῦμε τὴν θάλασσα τῶν ἁμαρτημάτων καὶ θὰ κατατροπώσωμε τὸν Ἀμαλὴκ τῶν παθῶν.

Ἐκεῖνοι δὲ ποὺ ἐστηρίχθηκαν στὶς ἰδικὲς τοὺς δυνάμεις καὶ ἐνόμισαν πὼς δὲν ἔχουν ἀνάγκη ἀπὸ κανέναν ὁδηγό, ὁπωσδήποτε ἀπατήθηκαν.

15. Ἐκεῖνοι ποὺ ἐξῆλθαν ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο εἶχαν ὡς ὁδηγὸ τὸν Μωϋσῆ, καὶ αὐτοὶ ποὺ ἔφυγαν ἀπὸ τὰ
Σόδομα ἄγγελο.

Καὶ οἱ μὲν πρῶτοι ὁμοιάζουν πρὸς ἐκείνους ποὺ θεραπεύουν τὰ πάθη τῆς ψυχῆς μὲ τὴν φροντίδα καὶ τὶς ὁδηγίες ἀνθρώπου‐ἰατροῦ. Αὐτοὶ εἶναι ὅσοι ἐξέρχονται ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο.

Οἱ δεύτεροι ὁμοιάζουν πρὸς ἐκείνους ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ καθαρισθοῦν ἀπὸ τὰ ἀκάθαρτα καὶ ἄθλια πάθη τῆς σαρκός. Γι᾿ αὐτὸ καὶ χρειάζονται ἀγγελο‐ιατρό, δηλαδὴ ἰσάγγελο ἄνθρωπο θὰ ἔλεγα, γιὰ νὰ τοὺς βοηθήση. Διότι στὴν προχωρημένη σῆψι τῶν τραυμάτων χρειαζόμεθα πολὺ ἔμπειρο ἰατρό.

16. Βία πράγματι καὶ συνεχεῖς ὀδύνες πρέπει νὰ ἔχουν ὅσοι ἐπιχειροῦν νὰ ἀνεβοῦν στὸν οὐρανὸ μὲ τὸ σῶμα τους. Καὶ μάλιστα στὶς ἀρχὲς τῆς μοναχικῆς ζωῆς, μέχρις ὅτου οἱ φιλήδονες τάσεις καὶ ἡ σκληρότης τῆς καρδίας μεταστραφοῦν μὲ τὴ βαθειὰ λύπη καὶ τὸ πένθος σὲ ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸν καὶ σὲ ἁγνότητα.
17. Μόχθος, πραγματικὸς μόχθος, καὶ πολλὴ καὶ ἀφανὴς πικρία μας περιμένουν, καὶ ἰδίως τοὺς ἀμελεῖς, ἕως ὅτου κατορθώσουμε τὸν λαίμαργο καὶ «φιλομάκελλον κύνα», δηλαδὴ τὸν νοῦ μας, νὰ τὸν κάνουμε φίλο τῆς προσοχῆς καὶ τῆς καθαρότητος, μὲ τὴν βοήθεια τῆς ἁπλότητος, τῆς πολλῆς ἀοργησίας καὶ τῆς ἐπιμελείας.

Ὅμως ἂς ἔχωμε θάρρος ἐμεῖς οἱ ἐμπαθεῖς καὶ ἀδύνατοι καὶ μὲ πίστι ἀδίστακτη ἂς παρουσιάσωμε μὲ τὸ δεξιό μας χέρι καὶ ἂς ἐξομολογηθοῦμε στὸν Χριστὸν τὴν ἀσθένεια καὶ τὴν ἀδυναμία τῆς ψυχῆς μας.

Ἔτσι θὰ λάβωμε ὁπωσδήποτε τὴν βοήθειά Του καὶ μάλιστα περισσότερο ἀπ᾿ ὅσο τὸ ἀξίζομε. Ἀρκεῖ μόνο νὰ βυθίζωμε συνεχῶς τὸν ἑαυτό μας στὸν βυθὸ τῆς ταπεινοφροσύνης.

18. Ἂς γνωρίζουν καλὰ ὅλοι ὅσοι ἀρχίζουν τὸν σκληρὸ καὶ πιεστικό, ἀλλὰ καὶ ἐλαφρὸ συγχρόνως ἀγώνα, ὅτι ἦλθαν νὰ πηδήσουν σὰν μέσα στὸ πῦρ (τῶν πειρασμῶν καὶ τῶν θλίψεων), ἐφ᾿ ὅσον ἐξεκίνησαν μὲ τὴν διάθεσι νὰ κατοικήση μέσα τους τὸ ἄϋλο θεϊκὸ πῦρ. Γι᾿ αὐτὸ προηγουμένως πρέπει νὰ ἐξετάζη καλὰ καθένας τὸν ἑαυτό του καὶ ἔπειτα νὰ πλησιάζη γιὰ νὰ γευθῆ τὸν ἄρτο μὲ τὰ πικρὰ χόρτα καὶ νὰ πιῆ τὸ γεμάτο δάκρυα ποτήρι τῆς μοναχικῆς ζωῆς, μὴ τυχὸν ἡ ἐπιπολαία κατάταξίς του στὸ στράτευμα τῶν μοναχῶν γίνη αἰτία τῆς καταδίκης του.

19. Ἐφ᾿ ὅσον καὶ ὅλοι ὅσοι ἐβαπτίσθηκαν δὲν θὰ σωθοῦν, δὲν χρειάζεται νὰ ἐξηγηθῶ μὲ περισσότερα λόγια. Ὅλα πρέπει νὰ τὰ ἀπαρνηθοῦν, ὅλα νὰ τὰ καταφρονήσουν, ὅλα νὰ τὰ περιγελάσουν, ὅλα νὰ τὰ ἀποτινάξουν ὅσοι προσέρχονται στὴν μοναχικὴ πολιτεία, γιὰ νὰ βάλουν ἔτσι στερεὸ θεμέλιο.

20. Καλὸ τρίδομο καὶ τρίστυλο θεμέλιο εἶναι ἡ ἀκακία, ἡ νηστεία καὶ ἡ σωφροσύνη. Ὅλοι οἱ ἐν Χριστῷ νήπιοι ἀπ᾿ αὐτὰ ἂς ἀρχίζουν, παίρνοντας παράδειγμα τὰ νήπια.

Διότι αὐτὰ δὲν ἔχουν καμμία κακία καὶ πονηρία, οὔτε ἐπιθυμία καὶ κοιλία ἀχόρταγη, οὔτε σάρκα ποὺ φλογίζεται καὶ ἀποθηριώνεται, ὅσο ὅμως προχωροῦν στὴν αὔξησι τῆς τροφῆς τους παρουσιάζεται, ὅπως φαίνεται, καὶ ἡ πύρωσις τῆς σαρκός.

21. Εἶναι πραγματικὰ βδελυκτὸ καὶ ἐπικίνδυνο νὰ ἀποχαυνωθῆ ὁ παλαιστὴς μόλις ἀρχίση ἡ πάλη.
Ἔτσι δείχνει σὲ ὅλους ὅτι εὔκολα θὰ τὸν σφάξη ὁ ἐχθρός.

22. Εἶναι ὁπωσδήποτε ὠφέλιμο τὸ ἀποφασιστικὸ καὶ ὁρμητικὸ ξεκίνημα, καὶ γιὰ ἀργότερα, ὅταν τυχὸν παρουσιασθῆ ἀμέλεια καὶ ἀδράνεια.

Διότι τὴν ψυχὴ ποὺ ἄρχισε μὲ ἀνδρεία τὸν ἀγώνα καὶ ἔπειτα τὸν ἐχαλάρωσε, τὴν κεντᾶ σὰν κεντρὶ ἡ ἀνάμνησις τοῦ πρώτου ζήλου, πράγμα ποὺ πολλὲς φορὲς ἀναπτέρωσε καὶ ἔσωσε ἀρκετούς, αὐτοὶ ἔμοιασαν ἔτσι μὲ ἀετοὺς ποὺ ἀνανεώθηκαν τὰ πεσμένα τους πτερά.

23. Ὅταν ἡ ψυχὴ προδώση τὸν ἑαυτό της καὶ χάση τὴν μακαρία καὶ πολυπόθητη θέρμη ποὺ εἶχε στὴν ἀρχή, ἂς ἐρευνήση ἐπιμελῶς νὰ ἐξακριβώση ἀπὸ ποιὰ αἰτία τὴν ἐστερήθηκε, καὶ ἐναντίον αὐτῆς τῆς αἰτίας ἂς ἀναλάβη ὅλο τὸν πόλεμο καὶ τὸν ζῆλο της. Διότι δὲν ὑπάρχει ἄλλη θύρα ἀπὸ τὴν ὁποία νὰ ἐπιστρέψη ἡ θέρμη, παρὰ μόνο αὐτὴ ἀπὸ τὴν ὁποία ἔφυγε.

24. Αὐτὸς ποὺ ἀπαρνήθηκε τὸν κόσμο ἀπὸ τὸν φόβο (τῆς κολάσεως) εἶναι ὅμοιος μὲ τὸ θυμίαμα ποὺ ἐνῷ καίεται, στὶς ἀρχὲς ἀναδίδει εὐωδία, στὸ τέλος ὅμως καπνίζει. Ἐκεῖνος ποὺ τὸν ἀπαρνήθηκε μὲ τὴν ἐλπίδα μελλοντικοῦ μισθοῦ, καταντᾶ μία μυλόπετρα, ποὺ γυρίζει συνεχῶς στὸ ἴδιο μέρος. Ὅποιος
ὅμως ἀναχώρησε ἀπὸ τὸν κόσμο γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς ἔχει μέσα του φλόγα, ἡ
ὁποία ἂν τυχὸν πέση σὲ ξύλα ἢ σὲ δάσος, αὐξάνει ὑπερβολικὰ καὶ συνεχῶς ἐπεκτείνεται πρὸς τὰ ἐμπρός.

25. Μερικοὶ κτίζουν πλίνθους ἐπάνω στοὺς λίθους. Ἄλλοι στερεώνουν στύλους ἐπάνω στὸ χῶμα. Καὶ ἄλλοι, ἀφοῦ ἐβάδισαν ὀλίγο πεζοὶ καὶ ζεστάθηκαν τὰ νεῦρα καὶ οἱ κλειδώσεις τους, ἐπροχώρησαν ἔπειτα γρηγορώτερα. Ὅποιος ἔχει νοῦ, ἂς ἐννοήση τὶς συμβολικὲς αὐτὲς εἰκόνες.
26. Ἂς τρέξωμε πρόθυμα, συναισθανόμενοι ὅτι μᾶς ἐκάλεσε ὁ Θεὸς καὶ Βασιλεύς, μήπως καὶ τὰ χρόνια τῆς ζωῆς μας εἶναι ὀλίγα, ὁπότε θὰ εὑρεθοῦμε χωρὶς καρποὺς τὴν ἡμέρα τοῦ θανάτου μας καὶ θὰ πεθάνωμε ἀπὸ τὴν πείνα. Ἂς εὐαρεστήσωμε τὸν Κύριον, ὅπως οἱ στρατιῶτες στὸν βασιλέα. Ὁπωσδήποτε μετὰ τὴν ἐπιστράτευσι, μᾶς ζητεῖται ἡ ἀκριβὴς ἐκπλήρωσις τῶν ὑποχρεώσεών μας.

27. Ἂς φοβηθοῦμε τὸν Κύριον ὅπως τὰ θηρία. Διότι ἐγνώρισα ἀνθρώπους ποὺ ἐπήγαιναν νὰ κλέψουν, καὶ τὸν Θεὸν δὲν τὸν ἐφοβήθηκαν, μόλις ὅμως ἄκουσαν στὸ μέρος ἐκεῖνο τὰ γαυγίσματα τῶν σκύλων ἀμέσως ὠπισθοχώρησαν. Ἔτσι αὐτὸ ποὺ δὲν ἐπέτυχε ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ, τὸ κατόρθωσε ὁ φόβος τῶν θηρίων!

28. Ἂς ἀγαπήσωμε τὸν Κύριον, ὅπως ἀγαποῦμε καὶ σεβόμεθα τοὺς φίλους μας. Εἶδα πολλὲς φορὲς ἀνθρώπους ποὺ ἐλύπησαν τὸν Θεὸν καὶ δὲν ἀνησύχησαν καθόλου γι᾿ αὐτό. Ὅταν ὅμως συνέβη νὰ πικράνουν ἀγαπητά τους πρόσωπα, ἔστω καὶ σὲ κάτι μικρό, ἔκαναν τὸ πᾶν, ἐχρησιμοποίησαν κάθε τέχνασμα, ἐσκέφθηκαν κάθε τρόπο, ὑπεβλήθησαν σὲ κάθε θλίψι, ὠμολόγησαν τὸ σφάλμα τους, καὶ παρεκάλεσαν εἴτε αὐτοπροσώπως εἴτε μὲ φίλους εἴτε μὲ δῶρα, προκειμένου νὰ ἀποκαταστήσουν τὴν πρώτη ἀγάπη τους.

29. Ὁπωσδήποτε στὴν ἀρχὴ τῆς μοναχικῆς μας ζωῆς, μὲ κόπο καὶ πικρία ἐργαζόμεθα τὶς ἀρετές. Ἔπειτα ὅμως, ὅταν προχωρήσωμε, δὲν θὰ αἰσθανώμεθα καθόλου λύπη, ἢ ὀλίγη, στὴν ἐξάσκησί τους. Ὅταν δὲ τέλος ἀφανισθῆ τὸ θνητό μας φρόνημα καὶ κυριαρχήση στὴν ψυχή μας ἡ προθυμία, τότε πλέον θὰ τὶς ἐργαζώμεθα μὲ ὅλη μας τὴν χαρὰ καὶ τὸν ζῆλο καὶ τὸν πόθο καὶ τὴν θεϊκὴ φλόγα.

30. Ὅσο εἶναι ἀξιέπαινοι αὐτοὶ ποὺ εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς μὲ χαρὰ καὶ προθυμία καλλιεργοῦν τὶς ἀρετὲς καὶ ἐκτελοῦν τὶς ἐντολές, τόσο ἐλεεινοὶ εἶναι ἐκεῖνοι ποὺ ἐχρόνισαν στὴν ἄσκησι καὶ ὅμως μὲ κόπο ἀκόμη τὶς ἐξασκοῦν, ἐὰν βέβαια τὶς ἐξασκοῦν.

31. Ἂς μὴν ἀποστρεφώμεθα οὔτε νὰ κατακρίνωμε «τὰς περιστατικὰς ἀποταγάς». Διότι ἐγνώρισα ἀνθρώπους λιποτάκτες, οἱ ὁποῖοι χωρὶς νὰ τὸ θέλουν συναντήθηκαν μὲ τὸν βασιλέα ποὺ εἶχε βγῆ ἔξω καὶ ἀπὸ τὴν στιγμὴ ἐκείνη ἔγιναν δορυφόροι του, τὸν ἀκολούθησαν στὸ παλάτι καὶ ἐδείπνησαν μαζί του.

32. Εἶδα σπόρο ποὺ ἔπεσε τυχαῖα στὸ ἔδαφος καὶ ὅμως ἔκανε ἐξαιρετικὸ καὶ πολὺ καρπό, καθὼς πάλι καὶ τὸ ἀντίθετο.

33. Εἶδα ἕναν ἄνθρωπο (ποὺ εἶχε κάποια βλάβη στὴν ὅρασί του) νὰ μπαίνει στὸ ἰατρεῖο γιὰ κάποια ἄλλη ἀνάγκη, νὰ τὸν κρατᾶ ὀλίγο περισσότερο ὁ ἰατρὸς μὲ τὴν φιλοφροσύνη του, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ καθαρισθῆ καὶ νὰ ἀπαλλαγῆ ἀπὸ τὴν ὁμίχλη ποὺ σκέπαζε τὰ μάτια του. Ἔτσι μερικὰ ἀκούσια καὶ τυχαῖα περιστατικὰ ποὺ συνέβησαν σὲ μερικοὺς εἶχαν ἀποτελέσματα βεβαιότερα καὶ οὐσιαστικώτερα ἀπὸ ὅ,τι μερικὰ ἐκούσια.

34. Κανεὶς ἂς μὴ θεωρήση τὸν ἑαυτό του ἀνάξιο γιὰ τὴν μοναχικὴ πολιτεία, προφασιζόμενος τὸ βάρος καὶ τὸ πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν του καὶ ἂς μὴ νομίζη ὅτι ταπεινώνει ἔτσι τὸν ἑαυτό του, ἐνῷ στὴν οὐσία φοβεῖται μὴ στερηθῆ τὶς ἡδονὲς τοῦ κόσμου. Ὅλα ὅσα λέγει εἶναι «προφάσεις ἐν ἁμαρτίαις» (Ψαλμ. ρμ´ 4). Διότι ἐκεῖ ὅπου ἀκριβῶς ὑπάρχει βαθειὰ καὶ σαπισμένη πληγή, ἐκεῖ χρειάζεται καὶ μεγαλυτέρα θεραπεία, γιὰ νὰ καθαρισθῆ. Ἄλλωστε στὸ ἰατρεῖο δὲν πηγαίνουν οἱ ὑγιεῖς!

35. Ἐὰν ὁ ἐπίγειος βασιλεὺς μᾶς προσκαλοῦσε νὰ καταταγοῦμε στὸν στρατό του, νὰ τὸν ὑπηρετοῦμε καὶ νὰ πολεμοῦμε στὸ πλευρό του, δὲν θὰ καθυστερούσαμε οὔτε θὰ προφασιζόμεθα τίποτε. Ἀλλὰ θὰ τὰ ἐγκαταλείπαμε ὅλα καὶ μὲ προθυμία θὰ τρέχαμε κοντά του.

Ἂς προσέξωμε λοιπὸν μήπως, ἐνῷ μᾶς προσκαλεῖ ὁ Βασιλεὺς τῶν βασιλέων καὶ Κύριος τῶν κυρίων καὶ Θεὸς τῶν θεῶν στὴν οὐρανία παράταξι τῶν μοναχῶν, ἀρνηθοῦμε τὴν πρόσκλησι ἀπὸ ὀκνηρία καὶ ρᾳθυμία, καὶ σταθοῦμε ἔτσι ἀναπολόγητοι ἐμπρὸς στὸ μέγα καὶ φοβερὸ βῆμα τῆς Κρίσεως.
36. Μπορεῖ βέβαια νὰ βαδίζη κανείς, ἐνῷ εἶναι δεμένος μὲ τὶς ὑποθέσεις τοῦ κόσμου καὶ μὲ βαρειὲς – σὰν σιδερένιες ἁλυσίδες‐ φροντίδες, ἀλλὰ θὰ βαδίζη μὲ δυσκολία. Ὅπως καὶ ἐκεῖνοι ποὺ ἔχουν σιδερένια δεσμὰ στὰ πόδια τους βαδίζουν πολλὲς φορές, ἀλλὰ συνεχῶς σκοντάφτουν καὶ πληγώνονται.

37. Ὁ ἄγαμος ποὺ εὑρίσκεται στὸν κόσμο καὶ εἶναι δεμένος μόνο μὲ τὰ πράγματα τοῦ κόσμου ὁμοιάζει μὲ αὐτὸν ποὺ ἔχει τὶς χειροπέδες. Γιὰ τοῦτο καὶ ὅταν ἀποφασίση νὰ τρέξη πρὸς τὸν μοναχικὸ βίο δὲν ἐμποδίζεται. Ἐνῷ αὐτὸς ποὺ ἦλθε σὲ γάμο ὁμοιάζει μὲ ἐκεῖνον ποὺ τὸν ἔχουν δέσει «χειροπόδαρα».

38. Μερικοὶ κοσμικοὶ ποὺ ζοῦσαν ἀμελῶς μὲ ἐρώτησαν: «Πῶς μποροῦμε ἐμεῖς ποὺ ζοῦμε μὲ συζύγους καὶ εἴμαστε περικυκλωμένοι μὲ τόσες κοινωνικὲς ὑποχρεώσεις ν᾿ ἀκολουθήσωμε τὴν μοναχικὴ ζωή»; Καὶ τοὺς ἀπήντησα: «Ὅσα καλὰ μπορεῖτε, νὰ τὰ κάνετε, κανένα νὰ μὴ περιγελάσετε, κανένα νὰ μὴ κλέψετε, σὲ κανένα νὰ μὴν εἰπῆτε ψέματα, κανένα νὰ μὴ περιφρονήσετε, κανένα νὰ μὴ μισήσετε. Νὰ μὴ παραλείπετε τὸν ἐκκλησιασμό, νὰ δείχνετε συμπόνια στοὺς πτωχούς, κανένα νὰ μὴ σκανδαλίσετε. Σὲ ξένο πράγμα καὶ σὲ ξένη γυναίκα νὰ μὴν πλησιάσετε. Ἀρκεσθῆτε στὴν ἰδική σας γυναίκα (πρβλ. Λουκ. γ´14). Ἐὰν ζῆτε ἔτσι, «οὐ μακρὰν ἔστε τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν» (Μαρκ. ιβ´ 34).

39. Ἂς τρέξωμε μὲ χαρὰ καὶ μὲ φόβο στὸν καλὸν ἀγώνα, χωρὶς νὰ φοβούμεθα τοὺς ἐχθρούς μας. Διότι αὐτοὶ παρατηροῦν τὴν ὄψι τῆς ψυχῆς μας, ἔστω καὶ ἂν ἐμεῖς δὲν τοὺς βλέπωμε. Καὶ ὅταν ἰδοῦν τὴν ὄψι τῆς ψυχῆς μας ἀλλαγμένη ἀπὸ τὸν φόβο, τότε ἐπιτίθενται δριμύτερα ἐναντίον μας, ἐπειδὴ ἀντελήφθηκαν οἱ δόλιοι ὅτι φοβηθήκαμε. Γι᾿ αὐτὸ λοιπὸν ἂς τοὺς ἐπιτεθοῦμε μὲ ἀνδρεία. Διότι κανεὶς δὲν θέλει νὰ πολεμῆ ἐναντίον ἐκείνου ποὺ μάχεται μὲ ζῆλο.

40. Ὁ Κύριος φερόμενος μὲ συγκατάβασι ἐλάφρυνε τὸν ἀγώνα τῶν ἀρχαρίων γιὰ νὰ μὴ κουρασθοῦν εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς καὶ γυρίσουν ἀμέσως στὸν κόσμο. Γι᾿ αὐτὸ «χαίρετε ἐν Κυρίῳ πάντοτε» (Φιλιπ. δ´ 4) ὅλοι οἱ δοῦλοι τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ ἀντιληφθῆτε τὸ πρῶτο αὐτὸ δεῖγμα τῆς ἀγάπης τοῦ Δεσπότου. Χαίρετε ἀκόμη, ἀφοῦ σκεφθῆτε ὅτι Αὐτὸς σᾶς ἔχει προσκαλέσει στὸν ἀγώνα τῆς μοναχικῆς ζωῆς.

41. Ἀλλὰ καὶ τοῦτο φαίνεται ὅτι κάνει πολλὲς φορὲς ὁ Θεός: Βλέποντας ἀνδρεῖες ψυχές, ἐπιτρέπει τοὺς πολέμους εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς, μὲ τὴν ἐπιθυμία νὰ τὶς στεφανώση σύντομα.

42. Ἀποκρύπτει ὁ Κύριος ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ ζοῦν στὸν κόσμο τὴν δυσκολία –ἢ μᾶλλον τὴν εὐκολία‐ τοῦ μοναχικοῦ ἀγῶνος. Διότι ἂν τὴν ἐγνώριζαν, κανεὶς δὲν θὰ ἀπεφάσιζε νὰ γίνη μοναχός.

43. Πρόσφερε μὲ προθυμία στὸν Χριστὸν τοὺς κόπους τῆς νεότητός σου καὶ θὰ ἀπολαύσης στὸ γῆρας σου πλοῦτον ἀπαθείας. Αὐτὰ ποὺ συναθροίζονται στὴν νεανικὴ ἡλικία τρέφουν καὶ παρηγοροῦν κατὰ τὸ γῆρας ὅσους ἔχουν ἐξασθενήσει.

Ἂς κοπιάσωμε μὲ ζῆλο, ὅσο εἴμαστε νέοι, ἂς τρέξωμε γρήγορα, διότι ἡ ὥρα τοῦ θανάτου εἶναι ἄγνωστη.

44. Ἔχομε ἐχθροὺς ποὺ εἶναι πραγματικὰ πονηροί, σκληροί, δόλιοι, πανοῦργοι, δυνατοί, ἄυπνοι, ἀόρατοι, ἄυλοι. Στὰ χέρια τους κρατοῦν φωτιὰ καὶ θέλουν νὰ κάψουν τὸν ναὸ τοῦ Θεοῦ μὲ τὴν φλόγα τους.

45. Κανεὶς ὅσο εἶναι νέος, ἂς μὴ παραδεχθῆ τοὺς ἐχθρούς του δαίμονας, ποὺ τοῦ λέγουν: «Μὴ λυώσης τὸ σῶμα σου μὲ τὴν πολλὴ ἄσκησι, γιὰ νὰ μὴν ἀδυνατήσης καὶ ἀρρωστήσης». Διότι, στὴν σημερινὴ μάλιστα ἐποχή, δύσκολα θὰ εὑρεθῆ ἄνθρωπος ποὺ θὰ προτιμήση νὰ θανατώση τὴν σάρκα του, τὸ πολὺ πολὺ ἴσως νὰ στερήση τὸν ἑαυτό του ἀπὸ τὰ πολλὰ καὶ ἡδονικὰ φαγητά. Ὁ σκοπὸς τοῦ δαίμονος εἶναι νὰ ἐπιτύχη, ὥστε ἡ ἀρχὴ τοῦ μοναχικοῦ μας σταδίου νὰ γίνη μὲ νωθρότητα καὶ πολλὴ ρᾳθυμία, ὁπότε καὶ τὸ τέλος τοῦ ἀγῶνος θὰ εἶναι παρόμοιο καὶ ἀνάλογο πρὸς τὴν ἀρχή του.

46. Περισσότερο ἀπ᾿ ὅλα, ὅσοι θέλουν νὰ ὑπηρετήσουν πραγματικὰ τὸν Χριστὸν πρέπει νὰ ἐξετάσουν καὶ νὰ πράξουν τὸ ἑξῆς: Νὰ διαλέξουν μὲ τὴν καθοδήγησι τῶν πνευματικῶν Πατέρων καὶ μὲ τὴν ἐπίγνωσι τοῦ ἑαυτοῦ τους, τοὺς τόπους καὶ τοὺς τρόπους καὶ τὶς καταστάσεις καὶ τὰ ἐργόχειρα ποὺ θὰ
τοὺς ταιριάζουν.

Τὰ κοινόβια δὲν εἶναι γιὰ ὅλους, ἐπειδὴ μπορεῖ νὰ βλάψουν αὐτοὺς ποὺ εἶναι λαίμαργοι. Οὔτε πάλι τὰ ἡσυχαστήρια εἶναι γιὰ ὅλους, ἐπειδὴ μπορεῖ νὰ βλάψουν τοὺς θυμώδεις. Καθένας ἂς ἐξετάση καλὰ ποιὸ πάθος ἔχει, (καὶ ἀναλόγως ἂς κάνη τὴν ἐπιλογή).

47. Σὲ τρεῖς γενικὲς ἀσκητικὲς κατηγορίες περιλαμβάνεται ὅλη ἡ μοναχικὴ ζωή: Στὸν ἡρωϊκὸ ἐρημητισμό, στὴν ἄσκησι μὲ ἄλλον ἕνα ἢ τὸ πολὺ δυό, καὶ στὴν ὑπομονητικὴ ζωὴ τοῦ Κοινοβίου. «Μὴ ἐκκλίνης –λέει ὁ Ἐκκλησιαστής‐ εἰς τὰ δεξιὰ ἢ εἰς τὰ ἀριστερά, ἀλλ᾿ ὁδῷ βασιλικῇ πορεύθητι» (Παροιμ. δ´ 27). Διότι ὁ μεσαῖος τρόπος ἀπὸ τοὺς τρεῖς ποὺ ἀναφέραμε, φαίνεται νὰ ταιριάζη στοὺς περισσοτέρους.

Ἐπειδή, ὅπως λέγει ἡ Γραφή, «ἀλλοίμονο στὸν ἕνα, διότι ἂν πέση» σὲ ἀκηδία, ἢ ὕπνο, ἢ ρᾳθυμία, ἢ ἀπόγνωσι, «δὲν ἔχει ἄνθρωπο νὰ τὸν σηκώση» (Ἐκκλ. δ´ 10). Ὅπου ὅμως εὑρίσκονται «δυὸ ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἴμι ἐν μέσῳ αὐτῶν» εἶπε ὁ Κύριος (Ματθ. ιη´ 20).

48. Ποιὸς ἄραγε θὰ εἶναι ὁ πιστὸς καὶ φρόνιμος μοναχός, ὁ ὁποῖος τὴν πρώτη θέρμη θὰ τὴν κρατήση ἄσβεστη, καὶ δὲν θὰ παύση μέχρι τῆς στιγμῆς τοῦ θανάτου του, νὰ προσθέτη κάθε ἡμέρα φωτιὰ στὴν φωτιά, θέρμη στὴν θέρμη, πόθο στὸν πόθο καὶ προθυμία στὴν προθυμία;

Βαθμὶς πρώτη! Σὺ ποὺ ἀνέβηκες σ᾿ αὐτήν, «μὴ στραφῆς εἰς τὰ ὀπίσω».

Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου 2017

ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΙΝΑΙΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΔΡΟΜΟΣ ΚΛΙΜΑΞ


ΛΟΓΟΣ ΑΣΚΗΤΙΚΟΣ
ΕΠΟΝΟΜΑΖΟΜΕΝΟΣ «ΠΛΑΚΕΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑΙ»
ΤΟΥ ΑΒΒΑ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΘΗΓΟΥΜΕΝΟΥ
ΤΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ ΤΟΥ ΟΡΟΥΣ ΣΙΝΑ

τὸν ὁποῖον ἀπέστειλε εἰς τὸν ἀββᾶν Ἰωάννην, καθηγούμενον τῆς Ῥαϊθοῦ. Εἶναι διηρημένος εἰς τριάκοντα κεφάλαια, τὰ ὁποῖα ὡσὰν βαθμίδες κλίμακος, ἀναβιβάζουν ὅσους τὰ ἀκολουθοῦν
ἀπὸ τὰ χαμηλότερα εἰς τὰ ὑψηλότερα, ἐξ οὗ καὶ τὸ βιβλίον ὠνομάσθη

ΚΛΙΜΑΞ
Νεοελληνικὴ ἀπόδοση: Ἱερὰ Μονὴ Παρακλήτου
ΣΤΙΧΟΙ
ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ ΙΩΑΝΝΗ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΟΣ

Ὡς ἄλλον εἰδότες σε θεῖον Μωσέα ἐξ οὐρανοῦ τε μάλλον ἥπερ ἐξ ὄρους
τὰς μυστικὰς λαβόντα πανσέπτως πλάκας, ἐκ χειρὸς αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ καὶ Δεσπότου καὶ δόντα πᾶσι προσξένους σωτηρίας τὰς σωστικάς σου, Πάτερ, πανσόφους βίβλους, τιμῶμεν ὡς μάλιστα σὲ πρὸς ἀξίαν ὡς μυσταγωγὸν ἐνθέων διδαγμάτων καὶ πρᾶξιν αὐτὴν καὶ θεωρίας βάθη πολλοῖς ἐφικτὰ μηδαμῶς πεφυκότα σαφῆ προθέντα τοῖς θέλουσιν εἰδέναικαὶ μὴ φθόνῳ φεύγουσι τὴν τούτων θέαν. Φλεχθεὶς γὰρ αὐτὸς ἄνθρακι τρισολβίῳ ψυχήν, λόγον, νῦν καὶ καθαρθεὶς τὰς φρένας, φέγγεις ὁμοῦ τε καὶ φλογίζεις τοῖς λόγοις τοὺς μὲν πονηροὺς πυρπολεῖς τε καὶ φλέγεις, χρησοὺς δὲ φωτίζεις τε καὶ σώζεις ὅλως συγγράμμασι σοῖς ἀσμένως πειθηνίοις, ὧν περ τὸ πλῆθος, κάλλος, ὕψος καὶ βάθος καὶ τὸ κραταιὸν ἰσχύος νοημάτων διδαγμάτων τε ποικίλας διακρίσεις,


τίς ἐξιχνιάσειεν, ἢ ψυχὴ μόνη; τούτου τὸν σεπτὸν νῦν ἔχων τις προσνέμοι, νικῶσι μήνη καὶ κράτη τὰ τῶν λόγων.Ταῦτα βδέλυγμα πατρὶ τῷ σεβασμίῳ, τῆς πίστεως ἔνδειγμα τῆς ἐμῆς μόνον.

Η ευχή του Αγίου Εφραίμ του Σύρου για την Τεσσαρακοστή



Ανάμεσα σ’ όλες τις προσευχές και τους ύμνους τις Μεγάλης Τεσσαρακοστής μπορεί να ονομαστεί η προσευχή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Η Παράδοση την αποδίδει σε έναν από τους μεγάλους δασκάλους της πνευματικής ζωής, τον Άγιο Εφραίμ το Σύρο. Να το κείμενο της προσευχής:

«Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου, πνεύμα αργίας, περιεργίας, φιλαρχίας, και αργολογίας μη μοι δως.

Πνεύμα δε σωφροσύνης, ταπεινοφροσύνης, υπομονής και αγάπης χάρισαί μοι τω σω δούλω.

Ναί, Κύριε Βασιλεύ, δώρησαί μοι του οράν τα εμά πταίσματα, και μη κατακρίνειν τον αδελφόν μου, ότι ευλογητός ει εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν».

Τούτη η προσευχή λέγεται δύο φορές στο τέλος κάθε ακολουθίας της Μεγάλης Σαρακοστής από τη Δευτέρα ως την Παρασκευή. Την πρώτη φορά λέγοντας την προσευχή κάνουμε μία μετάνοια σε κάθε αίτηση. Έπειτα κάνουμε δώδεκα μετάνοιες λέγοντας: «Ο Θεός, ἱλάσθητί μοι τῶ ἁμαρτωλῷ, καί ἐλέησόν με» . Ολόκληρη η προσευχή επαναλαμβάνεται με μια τελική μετάνοια στο τέλος της προσευχής.1

Γιατί αυτή η σύντομη και απλή προσευχή κατέχει μια τόσο σημαντική θέση στην όλη λατρεία της Μεγάλης Σαρακοστής; Διότι απαριθμεί, μ’ ένα μοναδικό τρόπο, όλα τα αρνητικά και τα θετικά στοιχεία της μετάνοιας και αποτελεί, θα λέγαμε, ένα «κανόνα ελέγχου» του προσωπικού μας αγώνα στην περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής. Αυτός ο αγώνας σκοπεύει πρώτα απ’ όλα στην απελευθέρωσή μας από μερικές βασικές πνευματικές ασθένειες που διαμορφώνουν τη ζωή μας και μας κάνουν πραγματικά ανίσχυρους ακόμα και για να κάνουμε αρχή στροφής στο Θεό.

Η αργία

Η βασική ασθένεια είναι η αργία. Είναι η παράξενη εκείνη τεμπελιά και η παθητικότητα ολόκληρης της ύπαρξής μας που πάντα μας σπρώχνει προς τα «κάτω» μάλλον παρά προς τα «πάνω» και που διαρκώς μας πείθει ότι δεν είναι δυνατό ν’ αλλάξουμε και επομένως δε χρειάζεται να επιθυμούμε την αλλαγή. Είναι ένας βαθιά ριζωμένος κυνισμός που σε κάθε πνευματική πρόκληση απαντάει με το «γιατί;» και καταντάει την ζωή μας μια απέναντι πνευματική φθορά. Αυτή είναι η ρίζα όλης της αμαρτίας γιατί δηλητηριάζει κάθε πνευματική ενεργητικότητα στην πιο βαθιά της πηγή.

Η λιποψυχία2

Το αποτέλεσμα της «αργίας», είναι η «λιποψυχία»2. Είναι μια κατάσταση δειλίας που όλοι οι Πατέρες της Εκκλησίας τη θεώρησαν το μεγαλύτερο κίνδυνο της ψυχής. Η λιποψυχία, η αποθάρρυνση, είναι η ανικανότητα του ανθρώπου να βλέπει καθετί καλό ή θετικό! Είναι η αναγωγή των πάντων στον αρνητισμό και στην απαισιοδοξία. Είναι στ’ αλήθεια μια δαιμονική δύναμη μέσα μας γιατί ο Σατανάς είναι βασικά ένας ψεύτης. Ψιθυρίζει ψευτιές στον άνθρωπο για το Θεό και για τον κόσμο· γεμίζει τη ζωή με σκοτάδι και αρνητισμό. Η λιποψυχία είναι η αυτοκτονία της ψυχής γιατί όταν ο άνθρωπος κατέχεται απ’ αυτή είναι εντελώς ανίκανος να δει το φως και να το επιθυμήσει.

Η φιλαρχία

Πνεύμα φιλαρχίας! Φαίνεται παράξενο πως η αργία και η λιποψυχία είναι ακριβώς εκείνα που γεμίζουν τη ζωή μας με τον πόθο της φιλαρχίας. Μολύνοντας όλη μας την τοποθέτηση απέναντι στη ζωή, κάνοντας την άδεια και χωρίς νόημα, μας σπρώχνουν ν’ αναζητήσουμε αντιστάθμισμα σε μια ριζικά λανθασμένη στάση απέναντι στα άλλα πρόσωπα.

Αν η ζωή μου δεν είναι προσανατολισμένη προς τον Θεό, αν δεν σκοπεύει σε αιώνιες αξίες, αναπόφευκτα θα γίνει εγωιστική και εγωκεντρική, πράγμα που σημαίνει ότι όλοι οι άλλοι γίνονται τα μέσα για τη δική μου αυτοϊκανοποίηση. Αν ο Θεός δεν είναι ο «Κύριος και Δεσπότης της ζωής μου», τότε το εγώ μου γίνεται ο κύριος και δεσπότης μου, γίνεται το απόλυτο κέντρο του κόσμου μου και αρχίζω αν εκτιμώ καθετί με βάση τις δικές μου ανάγκες, τις δικές μου ιδέες, τις δικές μου επιθυμίες και τις δικές μου κρίσεις.

Έτσι η επιθυμία της φιλαρχίας γίνεται η βασική μου αμαρτία στις σχέσεις με τις άλλες υπάρξεις, γίνεται μια αναζήτηση υποταγής τους σε μένα. Δεν είναι πάντοτε απαραίτητο να εκφράζεται η φιλαρχία μου σαν έντονη ανάγκη να διατάζω και να κηδεμονεύω τους «άλλους». Μπορεί επίσης να εκφράζεται και σαν αδιαφορία, περιφρόνηση, έλλειψη ενδιαφέροντος, φροντίδας και σεβασμού. Και είναι ακριβώς η «αργία», μαζί με τη «λιποψυχία» που απευθύνονται αυτή τη φορά προς τους άλλους· έτσι συμπληρώνεται η πνευματική αυτοκτονία με την πνευματική δολοφονία.

Η αργολογία

Τέλος είναι η αργολογία. Απ’ όλα γενικά τα δημιουργήματα μόνον ο άνθρωπος προικίστηκε με το χάρισμα του λόγου. Όλοι οι Πατέρες βλέπουν σ’ αυτό το χάρισμα την ακριβή «σφραγίδα» της θείας εικόνας στον άνθρωπο γιατί ο ίδιος ο Θεός αποκαλύφθηκε σαν Λόγος (Ιωαν. 1:1).

Αλλά όντας ο λόγος το ύψιστο δώρο, έτσι είναι και ο ισχυρότερος κίνδυνος. Όπως είναι η κυρίαρχη έκφραση του ανθρώπου, το μέσο για την προσωπική του πλήρωση, για τον ίδιο λόγο, είναι και το μέσο για την πτώση του, για την αυτοκαταστροφή του, για την προδοσία και την αμαρτία. Ο λόγος σώζει και ο λόγος σκοτώνει· ο λόγος εμπνέει και ο λόγος δηλητηριάζει. Ο λόγος είναι το μέσο της Αλήθειας αλλά είναι και μέσο για το δαιμονικό ψέμα.

Έχοντας μια βασικά θετική δύναμη ο λόγος, έχει ταυτόχρονα και μια τρομακτικά αρνητική. Ο λόγος δηλαδή δημιουργεί θετικά ή αρνητικά. Όταν αποσπάται από τη θεία καταγωγή και το θείο σκοπό του γίνεται αργολογία. «Ενισχύει» την αργία, τη λιποψυχία και τη φιλαρχία και μετατρέπει τη ζωή σε κόλαση. Γίνεται η κυρίαρχη δύναμη της αμαρτίας.

Αυτά τα τέσσερα σημεία είναι οι αρνητικοί «στόχοι» της μετάνοιας. Είναι τα εμπόδια που πρέπει να μετακινηθούν. Αλλά μόνον ο Θεός μπορεί να τα μετακινήσει. Ακριβώς γι’ αυτό και το πρώτο μέρος της προσευχής αυτής είναι μια κραυγή από τα βάθη της καρδιάς του αβοήθητου ανθρώπου.

Στη συνέχεια η προσευχή κινείται στους θετικούς σκοπούς της μετάνοιας.

Η Σωφροσύνη

Σωφροσύνη! Αν δεν περιορίσουμε –πράγμα που συχνά και πολύ λαθεμένα γίνεται- την έννοια της λέξης «σωφροσύνη» μόνο στη σαρκική σημασία της, θα μπορούσε να γίνει κατανοητή σαν το θετικό αντίστοιχο της λέξης «αργία». «Αργία», πρώτα απ’ όλα, είναι η αδράνεια, τα σπάσιμο της διορατικότητας και της ενεργητικότητάς μας, η ανικανότητα να βλέπουμε καθολικά, σφαιρικά. Επομένως αυτή η ολότητα είναι το εντελώς αντίθετο από την αδράνεια.

Αν συνηθίζουμε με τη λέξη σωφροσύνη να εννοούμε την αρετή την αντίθετη από τη σαρκική διαφθορά είναι γιατί ο διχασμένος χαρακτήρας μας, πουθενά αλλού δεν φαίνεται καλύτερα παρά στη σαρκική επιθυμία, που είναι η αλλοτρίωση του σώματος από τη ζωή και τον έλεγχο του πνεύματος. Ο Χριστός επαναφέρει την «ολότητα» (τη σωφροσύνη) μέσα μας και το κάνει αυτό αποκαθιστώντας την αληθινή κλίμακα των αξιών, με το να μας οδηγεί πίσω στο Θεό.

Η Ταπεινοφροσύνη

Ο πρώτος και υπέροχος καρπός της σωφροσύνης είναι η ταπεινοφροσύνη. Πάνω απ’ όλα είναι η νίκη της αλήθειας μέσα μας, η απομάκρυνση του ψεύδους μέσα στο οποίο ζούμε. Μόνο η ταπεινοφροσύνη είναι άξια της αλήθειας· μόνο μ’ αυτή δηλαδή μπορεί κανείς να δει και δεχτεί τα πράγματα όπως είναι και έτσι να δει το Θεό, το μεγαλείο Του, την καλωσύνη Του και την αγάπη Του στο καθετί. Να γιατί, όπως ξέρουμε, ο Θεός «υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν».

Η Υπομονή

Μετά τη σωφροσύνη και την ταπεινοφροσύνη, κατά φυσικό τρόπο, ακολουθεί η υπομονή. Ο «φυσικός» ή «πεπτωκώς» άνθρωπος είναι ανυπόμονος, γιατί είναι τυφλός για τον εαυτό του, και βιαστικός στο να κρίνει και να καταδικάσει τους άλλους. Με διασπαρμένη, ατελή και διαστρεβλωμένη γνώση των πραγμάτων που έχει, μετράει τα πάντα με βάση τις δικές του προτιμήσεις και τις δικές του ιδέες. Αδιαφορεί για τον καθένα γύρω του εκτός από τον εαυτό του, θέλει η ζωή του να είναι πετυχημένη τώρα, αυτή τη στιγμή.

Η υπομονή, βέβαια, είναι μια αληθινά θεϊκή αρετή. Ο Θεός είναι υπομονετικός όχι γιατί είναι «συγκαταβατικός» αλλά γιατί βλέπει το βάθος όλων των πραγμάτων, γιατί η εσωτερική πραγματικότητά τους, την οποία εμείς με την τυφλότητά μας δεν μπορούμε να δούμε, είναι ανοιχτή σ’ Αυτόν. Όσο πιο κοντά ερχόμαστε στο Θεό τόσο περισσότερο υπομονετικοί γινόμαστε και τόσο πιο πολύ αντανακλούμε αυτή την απέραστη εκτίμηση για όλα τα όντα, πράγμα που είναι η κύρια ιδιότητα του Θεού.

Η Αγάπη

Τέλος, το αποκορύφωμα και ο καρπός όλων των αρετών, κάθε καλλιέργειας και κάθε προσπάθειας, είναι η αγάπη. Αυτή η αγάπη που, όπως έχουμε πει, μπορεί να δοθεί μόνο από το Θεό, είναι το δώρο που αποτελεί σκοπό που αποτελεί σκοπό για κάθε πνευματική προετοιμασία και άσκηση.

Η υπερηφάνεια

Όλα αυτά συγκεφαλαιώνονται στην τελική αίτηση της προσευχής του Αγίου Εφραίμ με την οποία ζητάμε: «…δώρησαί μοι τοῦ ὁράν τά ἐμά πταίσματα, καί μή κατακρίνειν τόν ἀδελφόν μου…». Εδώ τελικά δεν υπάρχει παρά μόνο ένας κίνδυνος: η υπερηφάνεια. Η υπερηφάνεια είναι η πηγή του κακού και όλο το κακό είναι η υπερηφάνεια. Παρ’ όλα αυτά δεν είναι αρκετό για μένα να βλέπω τα «ἐμά πταίσματα» γιατί ακόμα και αυτή η φαινομενική αρετή μπορεί να μετατραπεί σε υπερηφάνεια.

Τα πατερικά κείμενα είναι γεμάτα από προειδοποιήσεις για την ύπουλη μορφή ψευτοευσέβειας η οποία στην πραγματικότητα με το κάλυμμα της ταπεινοφροσύνης και της αυτομεμψίας μπορεί να οδηγήσει σε μια πραγματικά δαιμονική υπερηφάνεια. Αλλά όταν βλέπουμε τα δικά μας σφάλματα και δεν κατακρίνουμε τους αδελφούς μας, όταν με άλλα λόγια, η σωφροσύνη, η ταπεινοφροσύνη, η υπομονή και η αγάπη γίνονται ένα σε μας, τότε και μόνο τότε ο αιώνιος εχθρός –η υπερηφάνεια- θ’ αφανιστεί μέσα μας.

π. Αλέξανδρος Σμέμαν
από το βιβλίο «Μεγάλη Σαρακοστή»,
εκδόσεις «Ακρίτας»

Υποσημειώσεις:
1) Κάθε φορά που λέμε ένα στίχο της ευχής του Οσίου Εφραίμ, κάνουμε μία μεγάλη μετάνοια. Σύνολο τρεις. Όταν τελειώσουμε αυτές, κάνουμε δώδεκα μικρές μετάνοιες λέγοντας σε καθεμία από αυτές: «Ο Θεός, ἱλάσθητί μοι τῶ ἁμαρτωλῷ, καί ἐλέησόν με». Στο τέλος επαναλαμβάνουμε άλλη μία φορά τον τελευταίο στίχο της ευχής (Ναι, Κύριε Βασιλεύ…) και πραγματοποιούμε άλλη μία μεγάλη μετάνοια. (Ωρολόγιον το Μέγα, εκδ. Αποστολική Διακονία, 2003).
2) Ο συγγραφέας μεταφράζει από το ελληνικό κείμενο τη λέξη «περιέργεια» με την αγγλική λέξη faint-heartedness που σημαίνει λιποψυχία, δειλία.

Κυριακή 26 Φεβρουαρίου 2017

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΜΑΣ ΣΤΟΝ Α΄ ΚΑΤΑΝΥΚΤΙΚΟ ΕΣΠΕΡΙΝΟ (VIDEO)


«Ιδού νυν καιρός ευπρόσδεκτος»


«Ιδού νυν καιρός ευπρόσδεκτος»

 ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ


«Ιδού νυν καιρός ευπρόσδεκτος»

Θανάσιμος εχθρός στην πορεία της μετανοίας μας είναι η αναβολή. Και γίνεται αυτή ο τάφος μιας μεγάλης απόφασης. Γιατί δεν είναι απλή η μεθόδευση της επιστροφής στο Θεό δια του μυστηρίου της Ιεράς Εξομολογήσεως και μετανοίας. Είναι αλήθεια πως ο άνθρωπος μετά τη διάπραξη της αμαρτίας ζητά την απαλλαγή. Και είναι αυτή η αναζήτηση φυσικό επακόλουθο μιας υγιούς συνειδήσεως. Δεν δέχεται την αμαρτία μέσα του, γιατί είναι ξένη προς αυτόν. Παρά ταύτα εμποδίζεται. Γι’ αυτό ο ιερός Χρυσόστομος σημειώνει: «Aμαρτωλοί πάντοτε επιθυμούσιν από της αμαρτίας απαλλάτεσθαι, αλλ’ υπό της έξεως και της επιθυμίας κωλύοvται».
Τι μηχανεύεται ο πονηρός προκειμένου να αποτρέψει τον αμαρτωλό από την εξομολόγηση; Δεν του λέγει βέβαια κατ’ ευθείαν, «μην εξομολογείσαι», αλλά «ανάβαλε». «Έχεις καιρό. Νέος είσαι ακόμη. Γλέντησε επί τέλους τη ζωή σου. Πότε θα χαρείς και συ; Όταν γεράσεις; Τότε δε θα μπορείς. Διασκέδασε τώρα. Και, όταν μεγαλώσεις, εξομολογείσαι και μετανοείς». Πόσοι νέοι άνθρωποι δεν κάνουν τέτοιου είδους σκέψεις; Πόσοι διεφθαρμένοι γέροντες δεν παιδιαρίζουν, συνιστώντας στα νέα παιδιά να ακολουθήσουν τα βήματα τους!


Ναι. Είναι αλήθεια πως έχεις καιρό. Είσαι νέος και θέλεις να κατακτήσεις τη ζωή. Δεν λέγει κανείς το αντίθετο. Αλλά, όσο νέος και αν είσαι, εσύ που διαβάζεις αυτές τις γραμμές, σκέψου ότι το μέλλον είναι «αόρατον». Δεν ξέρουμε τι ξημερώνει αύριο. Είσαι βέβαιος ότι θα ζήσεις και ότι θα σου δοθεί καιρός μετανοίας; Όχι. Γνωρίζεις ότι καθημερινά άνθρωποι εγκαταλείπουν τον κόσμο αυτό; Διαβάζεις στις εφημερίδες για τον αιφνίδιο θάνατο νέων ανθρώπων;
Γι’ αυτό σκέψου αυτό που ο Απ. Παύλος έγραφε στους Κορινθίους: «Ιδού νυν καιρός ευπρόσδεκτος», ιδού νυν ημέρα σωιηρίας». Τώρα είναι ο καιρός ο κατάλληλος. Τώρα που έχουμε τα μάτια ανοιχτά. Τώρα που μπορούμε και σκεφτόμαστε σωστά.
Χαρά στον άνθρωπο που παίρνει την απόφαση της επιστροφής στην αγκαλιά του Πατέρα. Αλίμονο όμως σ’ εκείνον που δεν παίρνει την απόφαση, αλλά αναβάλλει γι’ αργότερα. Άνθρωποι με σύνεση λέγουν: «Ό,τι μπορείς να κάνεις σήμερα, μην το αναβάλλεις για αύριο». Και τούτο, γιατί αύριο θα εμφανισθούν νέες υποχρεώσεις και θα φορτωθείς περισσότερο.
Η αναβολή δεν μας εξασφαλίζει το μέλλον. Η ώρα και η ημέρα της εξόδου μας από τη ζωή είναι άγνωστη. «Aμαρτάvοντας ου δει αμελείν ή αναβάλλειν τοv καιρόν, το γαρ τέλος του βίου άδnλον» λέει ο ιερός Χρυσόστομος.
Και η μεγαλύτερη παγίδα του εχθρού είναι να αναβάλλουμε τη μετάνοια για το τέλος της ζωής μας. Αφού, λέγει ο πονηρός, πάλι θα αμαρτήσεις, πάλι θα κάνεις τα ίδια, μετανιώνεις στο τέλος της ζωής σου. Ο σοφός Σειράχ όμως προειδοποιεί: «Ev καιρώ αμαρτημάτωv δείξον επιστροφήν και μη μείνεις έως θανάτου δικαιωθήναι».
Δύο πιστοποιητικά αντιστοιχούν στον κάθε άνθρωπο. Το πρώτο, που είναι και γνωστό, είναι το πιστοποιητικό γεννήσεώς μας. Το δεύτερο είναι το πιστοποιητικό θανάτου. Αυτό είναι άγνωστο. Δεν γνωρίζουμε την ώρα που θα συνταχθεί. Γι’ αυτό επιβάλλεται να είμαστε πάντα έτοιμοι.
Ο Κύριος μας με ποικίλους τρόπους μας δίδει ευκαιρίες επιστροφής. Χτυπά την πόρτα της ψυχής μας και μας καλεί. «Ιδού έστηκa επί την θύραv και κρούω. Εάv τις ακούσει της φωvής μου και αvοίξει την θύραv, και εισελεύσομαι προς αυτόv κιί δειπνήσω μετ’ αυτού και αυτός μετ’ εμού» (Αποκ. Γ΄ 20). Περιμένει με ανοιχτή την αγκαλιά να μας δεχθεί. Ας μην αμελήσωμε, για να μην αργοπορήσουμε.

Η ματαιοδοξία είναι μια ψυχική ασθένεια. Κυριεύει τους ανθρώπους που έχασαν ή δεν απέκτησαν ποτέ ΦΟΒΟ ΘΕΟΥ. Η Αγία Γραφή, γράφει: «ΑΡΧΗ ΣΟΦΙΑΣ ΦΟΒΟΣ ΚΥΡΙΟΥ». Ο σοφός επιθυμεί να ομιλεί για τον δημιουργό του. Ο ματαιόδοξος για τον εαυτό του. Ο φίλος σου κολλάει μόνο σ’ εκείνους, που του κάνουν τα κέφια και τον κολακεύουν. Μιλάει μόνο για τον εαυτό του, και θέλει να μιλάνε οι άλλοι μόνο γι’ αυτόν! Μαζεύει τις φωτογραφίες του που μπήκαν στις εφημερίδες! Και ξεχνάει ότι οι εφημερίδες βάζουν και φωτογραφίες εγκληματιών! Και διαβάζει στους άλλους γράμματα που του στέλνουν και τον εκθειάζουν. Και το αποτέλεσμα; Έγινε ανυπόφορος σ’ όλους! Όλοι τον αποφεύγουν. Γιατί θέλει όλοι γύρω του να ασχολούνται μ’ αυτόν.
Είναι αξιολύπητος άνθρωπος! ΕΧΕΙ ΑΝΑΓΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ! Γιατί αν χειροτερέψει η ΜΑΤΑΙΟΔΟΞΙΑ του, θα κάμει κακό και στους άλλους αλλά και στον εαυτό του! Θύμισέ του στην κατάλληλη ευκαιρία από το βιβλίο των Παροιμιών τα λόγια του σοφού Σολομώντος: «Ματαιότης ματαιοτήτων! τα πάντα ματαιότης». Κάνε μαζί του έναν περίπατο στο νεκροταφείο. Και ειπέ του: «Να κάτω από τα πόδια μας είναι σαπισμένα πια τα στόματα μερικών ανθρώπων, που όσο ζούσαν μας εγκωμίαζαν!».
Θυμηθείτε και την εξής ιστορία της Ανατολής: «Στην άκρη του δρόμου ήταν μία ψηλή φοινικιά. Και από κάτω της είχαν φυτρώσει αγκάθια. πολλά αγκάθια. που έφραζαν τον δρόμο. Περνούσαν από εκεί οι ταξιδιώτες και τα αγκάθια τους τρυπούσαν και τους έγδερναν. Και αυτοί νευρίαζαν και έβριζαν τα αγκάθια Γιατί δεν βρέθηκε κανείς να τα κόψει, να μη τρυπούν τους ανθρώπους! Το επήραν επάνω τους τα αγκάθια! Και σήκωσαν κεφάλι στον φοίνικα! Και τον έβριζαν με καταφρόνια:
Κρίμα στο ύψος σου! Τι σε ωφελεί, αφού κανείς δεν μιλάει για σένα! Ακούς πόσο κάθε μέρα οι άνθρω-ποι μιλάνε για μας. Έχομε τιμή. Συ δεν έχεις τίποτε!
Τότε τους απάντησε ο φοίνικας:
Πικρή είναι η δόξα σας, όπως είσθε και σεις πικρά. Καλύτερα να μη λένε τίποτε για μένα, παρά να λένε αυτά που λένε για σας. Οι άνθρωποι μιλάνε για μένα μόνο όταν μαζεύουν τους χουρμάδες μου! Ναι, είναι αλήθεια. Αραιά μιλάνε για μένα Μα πάντοτε γεμάτοι ευχαρίστηση και ευγνωμοσύνη! Οι αληθινοί άνθρωποι ενδιαφέρονται, για το πως θα πάρουν καλούς καρπούς για τη ζωή τους. Και όχι πως θα ακούσουν επαίνους.»
Η δόξα ακολουθεί πάντοτε τους καλούς ανθρώπους. Μπορεί βέβαια να μην ακούγεται σ’ αυτή τη ζωή. Μα σίγουρα θα φανεί στην άλλη, στην αιώνια! Γι' αυτό και ο Χριστός, όταν έκανε ένα καλό, συνήθως έλεγε στους ευεργετηθέντες: «Προσέξτε, να μη το ειπείτε σε κανένα»!
Το ίδιο και οι άγιοι της Εκκλησίας. Καταλάβαιναν, τι σημασία είχαν τα λόγια αυτά του Χριστού. και απέφευγαν την ανθρώπινη δόξα σαν την φωτιά!
Κάποτε μια ευγενής κυρία πήγε από την Ρώμη στην Αίγυπτο, να ιδεί τον Άγιο Αρσένιο. Και νάτην, μπρο στά στον άγιο! Και άρχισε να τον εγκωμιάζει! Μα ο άγιος, μόλις άκουσε τα λόγια της, μπήκε στο κελλί του γρήγορα και έκλεισε την πόρτα!
'Ένας άλλος ασκητής, συνεπής στο Ευαγγέλιο, έλεγε:
Κάθε εγκωμιαστική λέξη που λένε για μένα, μου ανοίγει αγιάτρευτη πληγή στην ψυχή μου.
Εκείνον που θα θελήσει να διορθώσει έναν τέτοιον άνθρωπο, θα τον βοηθήσει ο Θεός! Και σένα, πίστεψέ με, θα σε βοηθήσει ο Πανάγαθος Πατέρας μας να θεραπεύσεις τον φίλο σου από την ματαιοδοξία. Μα να το ξέρεις: Δεν θα τον θεραπεύσεις εσύ. Ο Ουράνιος Ιατρός θα τον θεραπεύσει χάρις στη δική σου προσευχή.
+ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ
«ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ»
Εκδ. Ι.Μ. ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ

Ο Εσπερινός της συγγνώμης στην Ι.Μ. Κερκύρας



Τελέστηκε το απόγευμα της Κυριακής 26 Φεβρουαρίου 2017 στο Ιερό Προσκύνημα του Αγίου και Θαυματουργού Σπυρίδωνος ο πρώτος Κατανυκτικός Εσπερινός, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκταρίου.
Εν συνεχεία ο Σεβασμιώτατος ομίλησε με θέμα : “Από την αυτογνωσία στην Θεογνωσία”, τονίζοντας ότι ιδιαίτερα στην εποχή μας, που χαρακτηρίζεται απο την εξωστρέφεια, οι έννοιες της αυτογνωσίας και της εσωστρέφειας συνεπάγονται απομονωτισμό και ψυχική ανισορροπία. Η Εκκλησία μας από την άλλη μεριά όμως μάς καλεί να εξετάζουμε ενδελεχώς τον εαυτό μας, κρίνοντάς τον αυστηρά και όχι απλώς να επιρρίπτουμε τις ευθύνες για την κακή κατάσταση που βιώνουμε σε κυβερνήσεις και διεθνή συστήματα.
Επιπλέον ο Μητροπολίτης Κερκύρας υπογράμμισε ότι πολλοί Πατέρες της Εκκλησίας μας αναφέρονται στην σπουδαιότητα της αυτομεμψίας και κατ’επέκταση στην αυτογνωσία, η οποία οδηγεί με τη σειρά της στη Θεογνωσία. Επ’ουδενί τρόπω η Θεογνωσία δεν θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως γνώση της ουσίας του Τριαδικού Θεού, αλλά στην κοινωνία με Εκείνον μέσω των Ακτίστων ενεργειών Του. Στις Άκτιστες αυτές ενέργειες περιλαμβάνεται και το Θαβώριο Φως, που είδαν οι Μαθητές κατά τη Μεταμόρφωση του Κυρίου. Αλλά και όλοι οι Άγιοί μας έγιναν μέτοχοι Αυτού. Τη Θεογνωσία μάς την παρέχει ο Ίδιος ο Κύριός μας, όπου με το αψευδές στόμα Του μας διαβεβαιώνει ότι για να φθάσει κανείς στον Πατέρα, περνά πρώτα από Εκείνον. Αυτός είναι η Οδός που οδηγεί στον Πατέρα. Όπου είναι ο Υιός, εκεί βρίσκεται τόσο ο Πατέρας, όσο και ο Παράκλητος. Ο Χριστός προσλαμβάνει το ανθρώπινο σώμα, χαρίζοντάς μας την υιοθεσία μας από το Θεό. Με την ενανθρώπιση του Κυρίου γίναμε τέκνα φωτός.
Εν συνεχεία ο κ. Νεκτάριος απαρίθμησε έξι προϋποθέσεις, μέσω των οποίων ο άνθρωπος από την αυτογνωσία οδηγείται στη Θεογνωσία. Η πρώτη προϋπόθεση είναι η αγαθή προαίρεση εκ μέρους του ανθρώπου. Η Θεογνωσία απαιτεί αγνότητα καρδιάς. Ο πονηρός άνθρωπος δεν μπορεί να φθάσει στη γνώση του Θεού, όσο και αν ερευνήσει. Η γνώση του Θεού δεν αποτελεί διανοητική υπόθεση. Η δεύτερη προϋπόθεση είναι η αγάπη. Ο Ίδιος ο Τριαδικός Θεός είναι αιώνια αγάπη και επιθυμεί να έρθει σε προσωπική κοινωνία με τον άνθρωπο εν ελευθερία. Η αγάπη αυτή αγκαλιάζει και τους πλησίον μας. Η τρίτη προϋπόθεση είναι η πνευματική κάθαρση. Εκεί που υπάρχει καθαρή καρδιά, εκεί έρχεται και κατοικεί ο ίδιος ο Χριστός και ο άνθρωπος γίνεται μέτοχος των Θείων Χαρισμάτων, αφού προηγουμένως έχει εκριζώσει τα πάθη του. Η τέταρτη προϋπόθεση είναι η ταπείνωση, ιδιαιτέρως του νοός. Να εγκαταλείψει ο άνθρωπος την αυτονομία του και να ταπεινώσει τον εαυτό του ενώπιον του Θεού. Η πέμπτη προϋπόθεση είναι η διδαχή του Χριστού, την οποία ο άνθρωπος χρειάζεται να εναρμονίσει με τη ζωή του. Την διδαχή του Χριστού κήρυξαν οι Προφήτες και οι Απόστολοι. Όποιος αγαπά το Χριστό, Τον αφήνει να μιλήσει στη ζωή του και ακολουθεί τη φωνή Του. Και τέλος έκτη προϋπόθεση είναι η δύναμη του πνεύματος. Η γνώση στην οποία οδηγείται ο άνθρωπος μέσω της επιστήμης δεν είναι σωτήριος. Είναι κτιστής τάξεως γνώση. Άλλο όμως η επιστήμη και άλλος ο δρόμος της Θεογνωσίας, που οδηγείται από το Άγιον Πνεύμα. Το Πνεύμα του Θεού οδηγεί τον άνθρωπο στην επίγνωση της Άκτιστης αλήθειας. Ο Θεός δεν ανακαλύπτεται, αλλά αποκαλύπτεται.
Κλείνοντας ο Σεβασμιώτατος ευχήθηκε οι πιστοί να αποκτίσουν νου Χριστού, κατά την Αγία Τεσσαρακοστή και οι καρδιές τους να είναι πλημμυρισμένες από την παρουσία του Θεού.
Μετά το πέρας της ομιλίας δόθηκε ο καθιερωμένος ασπασμός της συγχωρήσεως εν όψει της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής.








 






ΝΗΣΤΕΙΑ, ΜΙΑ ΠΑΡΑΞΕΝΗ ΛΕΞΗ


Νηστεία, μια παράξενη λέξη.
Θυμίζει στέρηση, παραίτηση από το δικαίωμά μας να φάμε ό,τι θέλουμε, να ζήσουμε όπως θέλουμε, θυμίζει απαγόρευση, θυμίζει παλαιότερες εποχές.
Στους περισσότερους φαίνεται αστείο να βάζεις περιορισμούς στον εαυτό σου....
«Γιατί;», ρωτούν, σε μια εποχή που όλα επιτρέπονται.
Ποιο το νόημα;
Κι όμως, πίσω απ’ την αλλαγή του φαγητού κρύβεται ένας άλλος τρόπος ζωής,
Αφάνταστα νεανικός, ερωτικός και επαναστατικός.
Παραιτούμαστε από τα δικαιώματά μας γιατί αγαπούμε Εκείνον περισσότερο απ’ όλα.
Αλλάζουμε την τροφή μας, γιατί κάνουμε υπακοή στα λόγια Του, στο παράδειγμά Του, ως μια μικρή ανταπόκριση στη θυσία Του.
Κάνουμε αντίσταση στο ρεύμα των πολλών, όχι γιατί εμείς είμαστε οι καλοί, αλλά γιατί θέλουμε να τους σκεφτόμαστε και να ζούμε γι’ αυτούς.
Γιατί μόνο όποιος μαθαίνει να παραιτείται από τα δικαιώματά του, μπορεί να αγαπήσει πραγματικά τον άλλο, γιατί μπορεί να του δώσει, να του προσφέρει χωρίς να νοιαστεί να πάρει απ’ αυτόν.
Γιατί όποιος ξέρει ότι μπορεί να ζήσει χωρίς κρέας, χωρίς γάλα, χωρίς τυρί, χωρίς αυγό, ξέρει ότι μπορεί να ζήσει και χωρίς εγωισμό, χωρίς να τα θέλει όλα δικά του.
Ξέρει ότι μπορεί να αγαπήσει και να προσευχηθεί για τον άλλο, ότι μπορεί να τον ακούσει θυσιάζοντας το χρόνο του, μπορεί να νιώσει τον καημό του, να αγγίξει το δάκρυ του, να χαρεί με το χαμόγελό του.
Και δεν είναι δύσκολο να νηστέψεις, όχι μόνο από τα φαγητό, αλλά και από ό,τι σε χωρίζει από το Χριστό και τον άλλο, που είναι η αμαρτία και το ψέμα.
Δεν είναι δύσκολο ν’ αφήσεις το μίσος και την κακία κατά μέρος, αρκεί να το ζητήσεις απ’ Αυτόν που σ’ αγαπά.
Αρκεί να βάλεις αρχή προσπάθειας στη ζωή σου, σα να ξεκινάει τώρα
Αρκεί να μην πεις «δεν θα ξεχωρίσω», «δεν θέλω να με ειρωνευτούν», «δεν πειράζει, έχω χρόνο».
Αρκεί να νιώσεις ότι «είναι κάτι» να το παλέψεις.
Κι έχει νόημα γιατί είναι η παράδοσή μας, είναι η ιστορία μας και νηστεύοντας κρατάς κάτι που ισχύει 2000 χρόνια τώρα.
Γίνεσαι συνεχιστής μιας κίνησης ζωής προς Αυτόν που μας δίνει Ζωή.
Ξέρω ότι δεν είμαι μόνος μου στον αγώνα μου αυτό, ξέρω ότι είσαι κι εσύ μαζί μου, κι είμαστε κι άλλοι.
Γιατί μέσα απ’ τη νηστεία και την γιορτή βρίσκουμε το κλειδί της πίστης που ξεκλειδώνει την ψευτιά του σήμερα,
το κλειδί της πίστης που δίνει αλλιώτικο νόημα στη ζωή μας
Και ξέρω ότι θέλεις αυτό το νόημα,
γιατί πιστεύεις, γιατί ο Θεός υπάρχει μέσα σου!
Καλή Σαρακοστή!

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Γράφτηκε για τις "Ψηφίδες" ,
την νεανική έκδοση
της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος και Αλμυρού
για το τεύχος 57- Μάρτιος 2002
Αναρτήθηκε από π.Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας στο Άγιον Όρος


Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκτάριος, με αφορμή την πανήγυρη της Ιεράς Καλύβης του Αγίου Χαραλάμπους Αγίου Όρους, επισκέφθηκε τη Νέα Σκήτη, όπου και τέλεσε ιερά αγρυπνία επί τη μνήμη του Αγίου Ιερομάρτυρος Χαραλάμπους. Η αγρυπνία ξεκίνησε στις 19:30 και ολοκληρώθηκε την 7η πρωϊνή της επομένης ημέρας. Στην αγρυπνία έψαλλαν οι χοροί Βατοπεδινών πατέρων και ψάλτες από τη Νέα Σκήτη.
Ο κ. Νεκτάριος στο λόγο του στην τράπεζα, η οποία ήταν κατάμεστη από πατέρες και προσκυνητές, αναφέρθηκε στο βίο και το μαρτύριο του Αγίου Ιερομάρτυρος Χαραλάμπους, υπογραμμίζοντας ότι η κρίση για τις αποφάσεις της ζωής μας αρχίζει τώρα. Ακόμη κάλεσε τους πατέρες να προσεύχονται για την πατρίδα και την Εκκλησία μας, βαλλόμενες αμφότερες από την απιστία και την αθεϊα.
Τέλος ο Μητροπολίτης Κερκύρας ευχαρίστησε εκ βάθους καρδίας την κυρίαρχο Ι.Μ. Αγίου Παύλου για την πρόσκληση στην αγρυπνία.
Από τη μεριά του ο Γέρων της Καλύβης Μοναχός Ιλαρίων ήταν ιδιαίτερα συγκινημένος, καθότι φέτος συμπληρώθηκαν 200 χρόνια, από την αγιογράφηση της Καλύβης.
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας ο κ. Νεκτάριος τέλεσε τα μνημόσυνα των κτητόρων και την επομένη τέλεσε τη Θεία Λειτουργία, όπου εν συνεχεία αναχώρησε από το Αγιώνυμο Όρος.











Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως Οσίου Ιωάννου Δαμασκηνού (57)

Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως Οσίου Ιωάννου Δαμασκηνού (57)

Ἀπόδοση στην νέα ἑλληνική:
Ἀρχιμανδρίτης Δωρόθεος Πάπαρης

Σάββατο 25 Φεβρουαρίου 2017

ΣΥ ΔΕ ΝΗΣΤΕΥΩΝ ΑΛΕΙΨΑΙ ΣΟΥ ΤΗΝ ΚΕΦΑΛΗΝ



Η νηστεία αποτελεί μία από τις κύριες πτυχές της χριστιανικής παράδοσης. Οι περισσότεροι βεβαίως άνθρωποι σήμερα θεωρούν τέτοιες κινήσεις εθιμικές. Μία αλλαγή στον τρόπο της ζωής μας, η οποία όμως δεν μπορεί να έχει συστηματικό χαρακτήρα. Επικρατεί στον νου και την καρδιά μας το «δεν μπορώ περισσότερο». Κάποιοι πάλι θεωρούν πως η νηστεία είναι χρήσιμη αναφορικά με την αλλαγή διατροφής με σκοπό την σωματική ευεξία. Την συνδυάζουν με την μεσογειακή διατροφή και επικαλούνται οδηγίες ειδικών. Άλλοι πάλι χρησιμοποιούν ως πρόφαση έναν λόγο που τον αποδίδουν στον Χριστό: «τα εξερχόμενα βλάπτουν, όχι τα εισερχόμενα». Έτσι, σαν να είναι άγιοι στα υπόλοιπα της ζωής τους, στα εξερχόμενά τους, περιφρονούν την νηστεία. Ωστόσο υπάρχουν και εκείνοι οι οποίοι αισθάνονται την ανάγκη να ακολουθήσουν το πνευματικό πρόγραμμα της Εκκλησίας, να παλέψουν ώστε η αγία και μεγάλη Τεσσαρακοστή να γίνει εφαλτήριο άσκησης και αγώνα, με όπλο την νηστεία, ώστε να ξαναδούνε τον εαυτό τους και τον τρόπο ζωής μέσα στον κόσμο και τον πολιτισμό, όπου η έννοια της στέρησης και μάλιστα της εκούσιας αποτελεί αφορμή μεγάλης αντίδρασης. Ο σύγχρονος άνθρωπος στερείται μόνο όταν αναγκάζεται. Εγκρατεύεται υποχρεωτικά όταν οι περιστάσεις της ζωής του το επιβάλουν. Αν μπορούσε να ακολουθεί τις επιταγές του πολιτισμού, θα έτρωγε και θα ζούσε όπως το θέλημά του θα τον καθοδηγούσε, χωρίς να στερείται κάτι και μάλιστα εκούσια.
Ο Χριστός, στο ευαγγέλιο που διαβάζουμε την Κυριακή της Τυρινής και το οποίο είναι απόσπασμα από την επί του όρους ομιλία Του, θεωρεί αυτονόητη την νηστεία για τους ανθρώπους. Δεν είναι μόνο ο μωσαϊκός νόμος, ο οποίο την θεωρούσε προϋπόθεση για μετοχή στο θέλημα του Θεού. Είναι και η δική Του διδασκαλία για τον κόσμο. Η νηστεία, δηλαδή η εκούσια στέρηση συγκεκριμένων τροφών για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, μας οδηγεί σε έναν τρόπο ζωής ο οποίος βλέπει τόσο την τροφή όσο και τον χρόνο διαφορετικά. Η τροφή δεν είναι η προτεραιότητα για να έχει η ζωή μας νόημα. Η τροφή δεν ακυρώνει τον θάνατο. Μας συντηρεί στη ζωή, χωρίς όμως να την νοηματοδοτεί. Η εκούσια στέρηση της τροφής τόσο γενικά όσο και με εναλλαγή των ειδών της, γίνεται αφετηρία για να αναζητήσουμε τον Ίδιο ως τον Άρτο της Ζωής . δηλαδή ως το Θεανθρώπινο Πρόσωπο που αναδέχεται τα πάθη μας, όσο και τα χαρίσματά μας για να οδηγήσει τον εαυτό μας τόσο στην κάθαρση από την επιλογή μιας ζωής που μένει στο σήμερα, αλλά και στην αξιοποίηση των χαρισμάτων μας στην προοπτική της διακονίας του πλησίον. Νηστεύω σημαίνει νιώθω ότι καλούμαι να στερηθώ την αυτάρκεια των χαρισμάτων μου, να κάνω έξοδο από το εγώ μου και να προσφερθώ στον πλησίον μου, για να βρίσκεται εκεί ο αληθινός θησαυρός μου. Έτσι νοηματοδοτείται αλλιώτικα και ο χρόνος μου. Διότι γνωρίζω ότι δεν είναι το φαγητό και μάλιστα η απόλαυσή του που τον ομορφαίνουν. Είναι η σχέση με τον Άρτο της Ζωής, σημείο της οποίας είναι η υπακοή στον λόγο και το παράδειγμά Του. Αγαπώ τον Χριστό σημαίνει εμπιστεύομαι την οδό που μου έδειξε. Την κένωσή Του από το να είναι μόνο Θεός. Την εκούσια στέρηση και παραίτηση από την παντοδυναμία να ζήσει και να επιβληθεί έναντι του κόσμου, τον οποίο ο Ίδιος δημιούργησε. Ακόμη και την μικρή παραίτηση από την τροφή, όπως μας απέδειξε με την νηστεία Του στο Σαραντάριο Όρος πέραν του Ιορδάνου, μετά την Βάπτισή Του.
Η νηστεία για τον Κύριο έχει τις δικές της προϋποθέσεις. Πρώτον να μην είναι υποκρισία. Δεύτερον να είναι χαρά. Και τρίτον να έχει έναν χαρακτήρα εσωτερικής αναγέννησης, στροφής προς τον εαυτό μας και αναζήτησης του Θεού Πατρός. «Συ δε νηστεύων άλειψαί σου την κεφαλήν και το πρόσωπόν σου νίψαι, όπως μη φανής τοις ανθρώποις νηστεύων, αλλά τω πατρί σου τω εν τω κρυπτώ, και ο πατήρ σου ο βλέπων εν τω κρυπτώ αποδώσει σοι εν τω φανερώ» (Ματθ. 6, 17-18). «Εσύ, όταν νηστεύεις, περιποιήσου τα μαλλιά σου και νίψε το πρόσωπό σου, για να μη φανεί στους ανθρώπους η νηστεία σου, αλλά στον Πατέρα σου, που βλέπει τις κρυφές πράξεις . και ο Πατέρας σου, που βλέπει τις κρυφές πράξεις, θα σου το ανταποδώσει φανερά». Οι υποκριτές της εποχής του Χριστού έδιναν την εικόνα μίας εξωτερικής εγκατάλειψης του σώματός τους, προκειμένου να φαίνονται ότι νηστεύουν και οι άνθρωποι να τους επαινούν και να τους δοξάζουν. Ο Χριστός μας ζητά, όταν νηστεύουμε, να συνεχίζουμε την ζωή μας με χαρά. Να εντάσσουμε την νηστεία στην ζωή μας και όχι την ζωή μας στην νηστεία. Να μην έχει η νηστεία χαρακτήρα αυτοδοξασμού, διότι δεν γίνεται για τους ανθρώπους, αλλά για να πλησιάσουμε τον Θεό, Εκείνον που βλέπει τα κρύφια της καρδίας μας, αλλά και κάθε έργο μας που γίνεται από υπακοή στο θέλημά Του. Νηστεύω υπακούοντας στον Θεό. Νηστεύω γιατί πιστεύω. Δεν νηστεύω από έθιμο, συνήθεια ή για να αλλάξω την διατροφή μου. Γι’ αυτό και η νηστεία φέρνει χαρά, διότι υπακούω σ’ Αυτόν που με αγαπά. Νηστεύω ακόμη διότι ζητώ από τον Θεό να μη μείνει στους λογισμούς και τα πάθη μου, αυτά τα οποία επιμελώς κρύβω ή στην εποχή μας τα φανερώνω με ξεδιάντροπη υπερηφάνεια, και μέσα από την σιωπηρή άσκηση της νηστείας να έχω κάτι να αντιτάξω στο κακό. Νηστεύω τόσο από την ηδονή της τροφής όσο και από την ενασχόληση μαζί της και γι’ αυτό δίνω τον χρόνου μου στον Θεό, εξετάζοντας τον εαυτό μου και τρέφοντάς τον με πνευματική τροφή, αυτήν της προσευχής, της μελέτης, του αγώνα εναντίον των λογισμών. Μετάνοια και άσκηση κάνουν την νηστεία αφορμή εσωτερικής αναγέννησης.
«Τα εξερχόμενα βλάπτουν». Μόνο που βγάζουμε ό,τι αφήνουμε να εισέλθει εντός μας. Η παχύτητα της τροφής δυναμώνει τα πάθη μας κι αυτά εκφράζονται. Όταν δεν βλέπουμε τους λογισμούς που διαμορφώνονται εντός μας, τόσο από την επίθεση του διαβόλου όσο και από τον χαρακτήρα μας, τότε αυτοί θα γίνουν κατάκριση, ψέμα, χαλαρότητα, κακός λόγος, υποτίμηση του άλλου. Πώς να συγχωρήσουμε αυτούς που μας οφείλουν τότε, όταν δεν ζητούμε συγχώρηση γι’ αυτά που οφείλουμε στον Θεό; Αν δεν εισέρχεται η μνήμη του Θεού στον νου και την καρδιά μας, τότε περνούμε τον χρόνο μας μάταια, ζώντας μία πραγματικότητα η οποία δεν νοηματοδοτεί τον χρόνο μας, αλλά τον κλέβει. Γι’ αυτό και η νηστεία αποτελεί ευκαιρία επαναπροσδιορισμού των προτεραιοτήτων μας . πορείας προς μία αυθεντικότητα . αναγνώρισης των σφαλμάτων μας και εντοπισμού του θησαυρού που επιλέγει να έχει η καρδιά μας. Ας στραφούμε προς αυτήν, με τις προϋποθέσεις που ο Χριστός θέτει και ας μην υποβαθμίζουμε την πνευματική της σημασία. Για να γίνει η υιοθέτησή της πράξη χαράς, αντίστασης και ελευθερίας.


Κέρκυρα, 26 Φεβρουαρίου 2017

Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου 2017

Τα λίγα που γίνονται πολλά...



Ναι, δεν μπορούμε όλα να τα αλλάξουμε. Αλλα γιατί θα έπρεπε; Ας μάθουμε να ζούμε με τα λίγα που μπορούν να γίνουν πολλά, όταν τα εκτιμήσουμε και τα αξιολογήσουμε σωστά. Η ζωή περνά και χάνεται μαζί και οι ευκαιρίες που μας χαρίζει ο Θεός. Ας ζήσουμε αυτό το δώρο του Κυρίου, κι ας μην είναι όλα τέλεια. Να σε βρίσκει το βράδυ και πριν ξαπλώσεις στο κρεβάτι, να μην λες "ουφ παει πέρασε κι αυτή η μέρα", αλλά "δοξα τω Θεώ έζησα κι σήμερα....".
Άλλωστε η τέχνη της ζωής είναι να κερδίζεις την μάχη με τον χρόνο. Αυτός να μετράει τις μέρες και εσύ να ζείς με πάθος τις στιγμές.
Αναρτήθηκε από π. ΛίΒυος

Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου 2017

Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΘΟΡΙΖΕΙ ΤΟΥΣ ΡΟΛΟΥΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ;


Με αφορμή το ζήτημα των «έμφυλων ταυτοτήτων» στα Γυμνάσια, ξεκίνησε συζήτηση για τον κοινωνικό ρόλο των δύο φύλων. Το Υπουργείο Παιδείας έσπευσε να τονίσει ότι οι διακρίσεις ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες ξεκινούν από την υιοθέτηση ρόλων στα πλαίσια της οικογενειακής ζωής που δεν συναποφασίζονται από το ζευγάρι, αλλά επιβάλλονται από κοινωνικά στερεότυπα. Υπάρχουν ακόμη «ανδρικές και γυναικείες δουλειές». Οι μαθητές στα σχολεία οφείλουν να αρνηθούν τέτοιες αντιλήψεις. Δεν είναι η γυναίκα για το σπίτι, ούτε πρέπει να αναλαμβάνει αποκλειστικά τις οικιακές εργασίες, το πλύσιμο, το σιδέρωμα των ρούχων, το μαγείρεμα, την καθαριότητα του σπιτιού, αυτό που οι παλιοί ονόμαζαν «νοικοκυριό». Δεν είναι ο άντρας αποκλειστικά για τις εξωτερικές δουλειές, για το κουβάλημα, για να απολαμβάνει μιας μακαριότητας στο σπίτι, διότι εκείνος είναι το «αφεντικό».
Άραγε σήμερα ο τρόπος που λειτουργεί ένα σπίτι είναι αποτέλεσμα κοινωνικών στερεοτύπων ή συμφωνίας ανάμεσα στο ζευγάρι; Εξακολουθούν να καθορίζονται από την κοινωνία οι ρόλοι ανάμεσα στον άνδρα και τη γυναίκα; Είναι υποτιμητικό για τον άνδρα να συμμετέχει στο νοικοκυριό του σπιτιού ή να το αναλαμβάνει σε αρκετές πτυχές του ο ίδιος; Είναι υποτιμητικό για την προσωπικότητα της γυναίκας να την αποκαλούν «νοικοκυρά»; Πρέπει τα παιδιά να μεγαλώσουν μη έχοντας διαφοροποιητικό πρότυπο κατανομής ρόλων μέσα στο σπίτι, διότι αυτό συντηρεί παρελθοντικά στερεότυπα;
Καθώς η κοινωνία μας έχει μετατραπεί σε κοινωνία παροχής υπηρεσιών, η όποια μορφή χειρωνακτικής εργασίας θεωρείται υποτιμητική. Και οι δουλειές του σπιτιού είναι χειρωνακτικές. Σήμερα, όπου υπάρχει η οικονομική δυνατότητα, το ζευγάρι πληρώνει κυρίως γυναίκες για να κάνουν για λογαριασμό του τις δουλειές του σπιτιού, ιδίως όταν ο ελεύθερος χρόνος λόγω της εργασίας λιγοστεύει. Ενίοτε η μητέρα είτε του άνδρα είτε της γυναίκας, ιδίως αν είναι συνταξιούχος ή έχει χρόνο, αναλαμβάνει να βοηθήσει. Το στερεότυπο, επομένως, σήμερα είναι πως «η χειρωνακτική εργασία, στην οποία εντάσσεται και το νοικοκυριό, δεν είναι προτεραιότητα, αλλά μάλλον καταναγκασμός». Η χειρωνακτική εργασία δεν φέρνει χαρά.
Άνδρες και γυναίκες σήμερα δεν είναι πρόθυμοι να αφοσιωθούν στις δουλειές του σπιτιού. Η οικογένεια είναι ολοένα και περισσότερη εξωστρεφής και το σπίτι θυμίζει ξενοδοχείο. Και τα παιδιά, με τον φόρτο των εξωσχολικών υποχρεώσεων, λειτουργούν σ’ αυτή τη λογική. Επομένως, είναι δεδομένο ότι σε ένα σύγχρονο σπίτι το φύλο δεν αποτελεί λόγο υποχρεωτικής εργασίας ή αυτονόητου δικαιώματος στην τεμπελιά. Δεξιότητες προσφοράς στο σπίτι χρειάζεται να έχουν και τα αγόρια και τα κορίτσια και μάλιστα από την παιδική τους ηλικία. Το νοικοκυριό είναι υπευθυνότητα και, ταυτόχρονα, έχει την χάρη του. Ενισχύει την εικόνα ενός σπιτιού που χαίρεται κάποιος να το βλέπει. Είναι τιμή σε όποιον έχει την ευθύνη του. Είναι και υποχρέωση του άλλου όμως να βοηθά. Και να έχει εκπαιδευθεί σ’ αυτό.
Ακόμη και να ήθελε να λειτουργήσει «παραδοσιακά», η κοινωνία σήμερα δεν επιβάλλει ρόλους στην οικογένεια. Το σύγχρονο σχολείο, με τη λογική των δικαιωμάτων και την αποποίηση των υποχρεώσεων, χρειάζεται να υπερβεί τον εαυτό του για να συμβάλει στον τονισμό της ανάγκης για αγάπη που γίνεται προθυμία της διακονίας του άλλου και του σπιτιού. Κι εδώ μπορεί και η Εκκλησία να βοηθήσει, ζητώντας από τους γονείς να γίνουν στα παιδιά τους τέτοια πρότυπα.

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της Τετάρτης 22 Φεβρουαρίου 2017

Τρίτη 21 Φεβρουαρίου 2017

“Η Υπεραγία Θεοτόκος πρότυπο για την πνευματικότητά μας”.



Στα πλαίσια του Φροντιστηρίου Στελεχών της Ιεράς Μητροπόλεως Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Δευτέρας 20 Φεβρουαρίου 2017 στο Πνευματικό Κέντρο, ομιλία της Γερόντισσας Ευφημίας, καθηγουμένης της Ιεράς Μονής Παντοκράτορος Αγίου Αθανασίου Αγρού, με θέμα : “Η Υπεραγία Θεοτόκος πρότυπο για την πνευματικότητά μας”.
Η Γερόντισσα επεσήμανε ότι η ποιότητα της συμπεριφοράς της Παναγία μας είναι το μέγιστο υπόδειγμα για κάθε άνθρωπο, που εννοώντας το δώρο της σωτηρίας μας, λιώνει από ευγνωμοσύνη. Εκείνη είναι ο μυστικός παράδεισος, μέσα στον οποίο φυτεύτηκε το θείο φυτό, ο Καινός Αδάμ, ο Σωτήρας μας. Όσες πτώσεις και αποτυχίες και αν έχουμε, μπορούμε μέσα σε αυτόν τον παράδεισο, τη Θεοτόκο, να αναζητήσουμε το Χριστό. Η Θεοτόκος ως Πλατυτέρα από την αψίδα των Ιερών των ναών μας, μας υποδέχεται όλους όσους προστρέχουμε σε Εκείνην, οδηγώντας μας στον Υιό Της. Αυτή ως Οδηγήτρια είναι στο τέμπλο, δηλώνοντας την οδηγητική παρουσία Της ανάμεσά μας, κατευθύνοντάς μας προς τον Βασιλέα Χριστό.
Ακόμη, συνέχισε η Γερόντισσα, η Θεομήτωρ προεικονίζεται και στην Παλαιά Διαθήκη, με την φλεγώμενη και μη καιόμενη βάτο, ενώπιον του Μωϋσέως, δηλωτικό του αειπάρθενού Της, αλλά και στην κλίμακα του Ιακώβ, που ένωνε τη γη με τον ουρανό. Ναός δεν είναι μόνο ο οίκος που λατρεύται ο Τριαδικός Θεός, αλλά και το σώμα του ανθρώπου, εντός του οποίου ενοικεί και ενεργεί η Άκτιστη Χάρις του Θεού. Η καρδιά είναι το Ιερό θυσιαστήριο, όπου προσφέρεται αδιάλειπτα η προσευχή, η δοξολογία και η λατρεία στο Δημιουργό. Η Παναγία μας δεν έλαβε χάρη από την εγκατοίκηση στα Άγια των Αγίων, αλλά τα Άγια των Αγίων έλαβαν ευλογία από Εκείνην. Εκεί προετοιμάστηκε να γίνει η “Χώρα του Αχωρήτου”. Ο ίδιος ο Θεός την επισκίασε και την ελάμπρυνε. Όταν την επισκέφθηκε ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, για να της αναγγείλει ότι θα συλλάβει το Σωτήρα του κόσμου, Εκείνη απάντησε με ταπείνωση “Ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου”. Στην εβραϊκή γραμματεία η λέξη δούλος σημαίνει συνεργάτης, παίδας. Η απάντηση της Παναγίας δηλώνει την ελεύθερη συγκατάθεσή Της στο μέγα Μυστήριο. Εκείνη είναι ο αναγκαίος συνεργός του Θεού στην πραγματοποίηση του προορισμού της δημιουργίας. Αλλά και εμείς μέσα στη Θεία Λειτουργία, αν δεν πάρουμε την Παναγία εις τα ίδια, όπως περιγράφει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης κατά τη Σταύρωση, δεν θα είμαστε άξιοι μαθητές του Κυρίου. Αν την πάρουμε εις τα ίδια, αν την έχουμε οικειωθεί δηλαδή ως Μητέρα, τότε Εκείνή θα μπορέσει να πει για εμάς : “Ο υιός μου”.
Καταλήγοντας η Γερόντισσα Ευφημία υπογράμμισε ότι χρειάζεται να προσφέρουμε όλοι μας στην Παναγία ως δώρο τον αγιασμό μας, την εγκράτεια, τη σωφροσύνη, τη νηστεία και την προσευχή μας. Να της προσφέρουμε την καρδιά μας, ώστε να γίνει γόνιμη προς σωτηρίαν. Κάθε μέρα μένει να βάζουμε αρχή και να επιστρέφουμε στο Θεό, βαδίζοντας την οδό, με τη βοήθεια της Θεοτόκου, ταπεινούμενοι και αγαπώντες. Τότε θα μας επισκιάσει η Χάρις, δίδοντάς μας την ύψστη τιμή της υιοθεσίας, παρά Θεού.






Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2017

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας λειτούργησε στους Αργυράδες

Την Κυριακή 19 Φεβρουαρίου 2017 ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκτάριος ιερούργησε στον Ιερό Ναό της Αγίας Τριάδος, στο χωριό Αργυράδες.
Στο κήρυγμά του ο Μητροπολίτης Κερκύρας αναφέρθηκε στο ευαγγελικό ανάγνωσμα της ημέρας, επισημαίνοντας ότι το καθήκον του Κυρίου μας στην επί γης παρουσία Του, εκτός από τον χορτασμό των πεινασμένων, τη θεραπεία των ασθενούντων και τη διακονία των ανθρώπων, ήταν η αποκατάσταση της σχέσεως ανάμεσα στο Θεό και στους ανθρώπους, η οποία είχε διαρραγεί με την παρακοή των πρωτοπλάστων. Όσοι δέχθηκαν την αλήθεια που κήρυξε ο Χριστός, αυτοί συνδέθηκαν με το Θεό, ενώ εκείνοι που την απέρριψαν έζησαν και ζουν σε μια φρικτή από πνευματικής απόψεως κατάσταση. Η Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου θα είναι ένδοξη, αφού θα έρθει ως Κριτής της οικουμένης. Όμως υπάρχει η εσφαλμένη εντύπωση σε πολλούς χριστιανούς ότι ο Χριστός θα δικάσει τον κόσμο. Δεν ισχύει όμως αυτό. Οι ίδιες οι πράξεις των ανθρώπων θα τους κρίνουν. Όταν ο άνθρωπος στη ζωή του αστόχησε στο να ενωθεί με το Χριστό, τότε είναι αδύνατον για αυτόν να αναγνωρίσει το μεγαλείο της Δόξης του Θεού, τη σωτηρία που χαρίζει, την οικείωση μαζί Του δηλαδή.
Επιπροσθέτως ο Σεβασμιώτατος υπογράμμισε τέσσερις σκέψεις. Η πρώτη είναι ότι σύμφωνα με αυτά που μας είπε ο Κύριός μας θα γίνει η κρίσις. Το δεύτερο είναι ότι η μελλοντική ζωή μας προετοιμάζεται από την παρούσα ζωή. Η κόλαση και ο παράδεισος δεν είναι τόποι αλλά πνευματικές καταστάσεις που βιώνει ο άνθρωπος. Παράδεισος είναι η βίωση της χαράς και της κοινωνίας με τον Τριαδικό Θεό. Από την άλλη η κόλαση είναι η διακοπή της κοινωνίας με το Θεό της αγάπης, με τον μόνο Όντα. Αυτό ισοδυναμεί με τον εκμηδενισμό του ανθρώπου. Το τρίτο σημείο είναι ότι είτε υπάρξει η κόλαση, είτε ο παράδεισος στη ζωή μας, αυτά θα διαρκέσουν αιώνια. Και το τέταρτο είναι το κριτήριο που θα κριθούμε, πόσο κενώσαμε δηλαδή εαυτούς, διακονώντας τον αδελφό μας ή του φερθήκαμε με κακία, με μίσος και τον απορρίψαμε. Απορρίπτοντας τον κατ’εικόνα Θεού άνθρωπο, αυτομάτως απορρίπτουμε και τον Κύριό μας.
Καταλήγοντας ο κ. Νεκτάριος ευχήθηκε στους πιστούς καλό πνευματικό αγώνα και να οπλιστούν με αγάπη, ταπείνωση και συγχωρητικότητα, πορευόμενοι στην λαμπροφόρο ημέρα της Αναστάσεως του Κυρίου μας.







Η ΔΥΝΑΜΗ ΠΟΥ ΕΚΒΑΛΛΕΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ

Η δύναμη που εκβάλει δαίμονες
Ετικέτες ΑΓΙΟΣ ΙΓΝΑΤΙΟΣ BRIANCHANINOV  
Η δύναμη που εκβάλει δαίμονες

Ανάμεσα στις μυστηριώδεις και θαυμαστές ιδιότητες του ονόματος του Ιησού Χριστού είναι η δύναμη και η ιδιότητα να εκβάλλει τους δαίμονες. Η ιδιότητα αυτή αποκαλύφθηκε από τον Ίδιο τον Κύριο. Είπε ο Κύριος πως όσοι πιστεύουν σ’ Αυτόν, «θα βγάζουν δαιμόνια με το όνομά Του» (Μάρκ. 16, 17). Πρέπει ιδιαίτερα να προσεχθεί αυτή η ιδιότητα του ονόματος του Ιησού, γιατί έχει μεγίστη σπουδαιότητα για όσους εφαρμόζουν στη ζωή τους αυτή την Προσευχή.


Πρώτα απ’ όλα πρέπει να ειπωθούν λίγα λόγια για την ενοίκηση δαιμόνων μέσα στους ανθρώπους. Αυτή συμβαίνει με δύο τρόπους· ο ένας απ’ αυτούς μπορεί να ονομαστεί «σωματική» ενοίκηση και ο άλλος «ηθική», «πνευματική».

Ο σατανάς ενοικεί σωματικά μέσα σ’ έναν άνθρωπο, όταν, σαν ύπαρξη, θέτει υπό την κατοχή του το σώμα του ανθρώπου βασανίζοντας το σώμα και τη ψυχή του. Μ’ αυτό τον τρόπο είναι δυνατό να ζει μέσα στον άνθρωπο ένας δαίμονας, όπως επίσης είναι δυνατό να ζουν μέσα στον ίδιο άνθρωπο πολλοί δαίμονες. Τότε ο άνθρωπος αυτός ονομάζεται «δαιμονόπληκτος» ή «δαιμονισμένος».



Από το Ευαγγέλιο μαθαίνουμε πως ο Κύριός μας θεράπευσε ανθρώπους που ήταν δαιμονόπληκτοι. Το ίδιο έκαναν και οι μαθητές Του· έδιωχναν τους δαίμονες έξω από τους ανθρώπους με το όνομα του Κυρίου. Ο σατανάς ενοικεί ηθικά μέσα σ’ έναν άνθρωπο, όταν ο άνθρωπος αυτός πράττει το θέλημα του διαβόλου. Μ’ αυτό ακριβώς τον τρόπο ήταν που ο «σατανάς εισήλθε» μέσα στον Ιούδα τον Ισκαριώτη (Ιωάν. 13, 27)· έθεσε δηλαδή ο προδότης μαθητής κάτω από τον έλεγχο του αιώνιου εχθρού μας τη λογική και τη βούλησή του κι έγινε ένα μ’ αυτόν πνευματικά.


Όσοι δεν πιστεύουν στον Χριστό, ήταν, είναι και θα είναι σ’ αυτή την κατάσταση, όπως λέει ο άγιος Απόστολος Παύλος προς τους χριστιανούς που είχαν προσέλθει στον Χριστιανισμό από την ειδωλολατρία: «Ζούσατε κάποτε σύμφωνα με τις αξιώσεις αυτού εδώ του κόσμου, υπακούοντας στον άρχοντα των πονηρών δυνάμεων που βρίσκονται ανάμεσα στον ουρανό και τη γη, στο σατανικό πνεύμα που εξακολουθεί να εξουσιάζει όσους δεν υπακούν στον Θεό. Έτσι ζούσαμε σαν κι αυτούς κάποτε κι εμείς όλοι: ήμασταν δούλοι στις επιθυμίες μας και κάναμε ό,τι ήθελε το αμαρτωλό εγώ μας. Η αμαρτωλή μας φύση μάς οδηγούσε, όπως και τους υπόλοιπους ανθρώπους, σε πράξεις που προκαλούσαν την οργή του Θεού» (Εφεσ. 2, 2–3). Λίγο-πολύ σ’ αυτή την κατάσταση βρίσκονται, ανάλογα βέβαια με το βαθμό της αμαρτωλότητάς τους, όσοι βαφτίστηκαν μεν «εις Χριστόν», αλλά αποξενώθηκαν απ’ Αυτόν με την αμαρτία. Έτσι αντιλαμβάνονται οι άγιοι Πατέρες τα λόγια του Χριστού που αναφέρονται στην επιστροφή του διαβόλου με συντροφιά άλλων εφτά πονηρών πνευμάτων στον ναό της ψυχής, απ’ όπου φυγαδεύτηκε το Πνεύμα το Άγιο (βλ. Ματθ. 12 43–45). Όταν μπουν πονηρά και ακάθαρτα πνεύματα στον άνθρωπο, μονάχα μ’ αυτόν τον τρόπο μπορούν να εκβληθούν και πάλι· με την Προσευχή του Ιησού, η οποία ανθίζει στα χώματα μιας ζωής γεμάτης από αδιάκοπη και γρηγορούσα μετάνοια.


Ας επιδοθούμε σ’ αυτό το παραμελημένο από πολλούς έργο της Ευχής· έργο, που είναι τόσο άμεσα συνδεδεμένο με τη σωτηρία μας. Ας κάνουμε ό,τι μας είναι δυνατό για να βγάλουμε από μέσα μας, με την Προσευχή του Ιησού, τους δαίμονες που μπήκαν στη ψυχή μας εξαιτίας της αμελείας μας. Η Προσευχή του Ιησού έχει την ιδιότητα να ζωοποιεί όσους νεκρώθηκαν με την αμαρτία και να εκβάλλει κυριολεκτικά τους δαίμονες. «Εγώ είμαι η ανάσταση και η ζωή», είπε ο Σωτήρας μας· «Κι αυτός που πιστεύει σε Μένα, ακόμα και να πεθάνει, θα ζήσει» (Ιωάν. 11, 25). «Να, και τα θαύματα που θα κάνουν όσοι θα πιστέψουν: με την επίκληση του ονόματός Μου θα διώχνουν δαιμόνια» (Μάρκ. 16, 17). Η Προσευχή του Ιησού, από τη μία αποκαλύπτει την παρουσία των δαιμόνων μέσα στον άνθρωπο, και από την άλλη τους διώχνει έξω απ’ αυτόν. Εδώ συμβαίνει κάτι παρόμοιο με ό,τι συνέβη όταν ο Κύριος εξέβαλε τον δαίμονα από τον δαιμονόπληκτο νεανία, ύστερα από τη θεία Του Μεταμόρφωση. Σαν είδε ο νεανίας τον Κύριο να έρχεται προς αυτόν, «το πονηρό πνεύμα αμέσως συντάραξε το παιδί κι εκείνο έπεσε καταγής και κυλιόταν βγάζοντας αφρούς» (Μάρκ. 9, 20). Και μόλις το διέταξε ο Κύριος ν’ αφήσει το ταλαίπωρο θύμα του, τη στιγμή που έβγαινε το πνεύμα το πονηρό, κινούμενο από κακεντρέχεια και κακία, στρίγγλισε δυνατά και πολύ βίαια συγκλόνισε τον νέο, έτσι που φάνηκε σαν να είναι πεθαμένος.


Η δύναμη του σατανά που κατοικεί μέσα στον άνθρωπο σαν αποτέλεσμα της απρόσεκτης και ακόλαστης ζωής του, χωρίς καν να γίνεται αντιληπτή ή κατανοητή, ακούγοντας το όνομα του Κυρίου Ιησού να το επικαλείται κάποιος σε προσευχή, ταράσσεται και συγχύζεται. Η δύναμη αυτή του σατανά συνδαυλίζει όλα τα πάθη και μ’ αυτά περιάγει ολόκληρο τον άνθρωπο σε μια τρομερή κατάσταση ταραχής και σύγχυσης γεννώντας μέσα στο σώμα διάφορες «παράξενες» αρρώστιες. Σχετικά μ’ αυτό το ζήτημα είπε ένας μέγας ασκητής της ερήμου πως, «ένα μονάχα απομένει σ’ εμάς, τα αδύνατα πλάσματα· να καταφεύγουμε στο όνομα του Ιησού, γιατί τα πάθη είναι δαίμονες που εξαφανίζονται με την επίκληση αυτού του ονόματος». Αυτό σημαίνει πως η ενέργεια των παθών και των δαιμόνων είναι ενιαία· οι δαίμονες δρουν χρησιμοποιώντας πάντα σαν μέσο τους τα πάθη. Και όποτε βλέπουμε μια ιδιαίτερη ταραχή και αναστάτωση των παθών να συνοδεύει την Προσευχή του Ιησού, ας μην αποθαρρυνόμαστε κι ας μη σαστίζουμε γι’ αυτό. Αντίθετα, να παίρνουμε θάρρος και να προετοιμαζόμαστε στον αγώνα μας για μια πιο προσεκτική προσευχή στο όνομα του Ιησού, μια που πλέον είδαμε ένα καθαρό σημάδι πως η Προσευχή έχει αρχίσει να φέρνει το σωστό αποτέλεσμα μέσα μας.


Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει: «Η θύμηση του ονόματος του Ιησού διεγείρει τον εχθρό για μάχη. Γιατί μια ψυχή που ασκεί πίεση στον εαυτό της προκειμένου να εργαστεί την Προσευχή του Ιησού, μπορεί μ’ αυτή την Προσευχή να βρει οτιδήποτε: και αγαθό και πονηρό. Πρώτα η ψυχή είναι δυνατό να δει το πονηρό στα μύχια της καρδιάς της και κατόπιν να δει το αγαθό. Η Προσευχή αυτή μπορεί να υποκινήσει τον όφη σε δράση, όπως και η ίδια αυτή Προσευχή μπορεί να τον συντρίψει· η Προσευχή αυτή μπορεί να ξεχώσει την αμαρτία που ζει μέσα μας και η ίδια αυτή Προσευχή μπορεί να την ξεριζώσει· η Προσευχή αυτή μπορεί να υποδαυλίσει στην καρδιά όλη τη δύναμη του εχθρού και πάλι αυτή η ίδια Προσευχή μπορεί να τον υποτάξει και, λίγο-λίγο, να τον βγάλει ολότελα από μέσα μας. Το όνομα του Κυρίου Ιησού Χριστού, κατεβαίνοντας προς τα βάθη της καρδιάς, θα καθυποτάξει τον όφη που διαφεντεύει τα λιβαδοτόπια της, θα σώσει και θα ζωοποιήσει τη ψυχή. Συνεχίστε σταθερά την Προσευχή στο όνομα του Κυρίου Ιησού, έτσι που η καρδιά να αφομοιώσει μέσα της τον Κύριο και ο Κύριος να αφομοιώσει μέσα Του την καρδιά, έτσι που οι δυο τους –και εκείνη και Εκείνος– να γίνουν ένα. Αυτό, όμως, δεν πραγματοποιείται μέσα σε μια μέρα ή μέσα σε δυο μέρες, αλλά απαιτεί χρόνια πολλά και χρόνο πολύ. Χρειάζονται πολύς χρόνος και μόχθος για να διωχτεί ο εχθρός και να εγκατασταθεί ο Χριστός».


Είναι φανερό πως εδώ περιγράφεται η δραστηριότητα εκείνη, για την οποία μιλά ο άγιος Μακάριος ο Μέγας, και προς την οποία καλεί τους ανθρώπους στον πρώτο του λόγο (κεφ. 1ο, όχι από τις «Πνευματικές Ομιλίες»), με σαφή ένδειξη για το όπλο που θα χρησιμοποιηθεί σ’ αυτό τον πνευματικό πόλεμο: «Όποιος και νά ’σαι, μπες με βία ανάμεσα από τις σκέψεις που ακατάπαυστα γεννιούνται και ορθώνονται μέσα σου· μπες μέχρι να φτάσεις εκείνον τον αιχμάλωτο του πολέμου και τον δούλο της αμαρτίας –δηλαδή τον εαυτό σου και τη ψυχή σου–, μπες και ρίξε ένα διεισδυτικό βλέμμα ως τα βάθη του νου σου και εξέτασε το βάθος των σκέψεών σου· θα δεις εκεί, στα πιο βαθιά μύχια της ψυχής σου, φωλιασμένο και σερνόμενο τον όφη (τον «βύθιο δράκοντα» [βλ. Ησ. 27, 1· Δαν. 7, 7· Αποκ. 12, 3. 7–9· και 13, 1. 7–9·]) που σε σκότωσε δηλητηριάζοντας όλα τα ζωτικά μέρη της ψυχής σου. Η καρδιά είναι μια ανεξερεύνητη άβυσσος (πρβλ. Ιερ. 17, 9). Αν σκοτώσεις τον όφη εκείνον, δόξα στην αγνότητά σου ενώπιον του Θεού! Αν όμως όχι, ταπείνωσε τον εαυτό σου σαν ένας άνθρωπος αδύνατος και αμαρτωλός και προσευχήσου στον Θεό να σου παράσχει την απελευθέρωση από τις κρυφές σου αμαρτίες».


Πάλι ο ίδιος αυτός μέγας του Θεού δούλος, ο άγιος Μακάριος, μας λέει: «Η βασιλεία του σκότους, δηλαδή ο κακός πρίγκιπας των πνευμάτων, αφού στην αρχή αιχμαλώτισε τον άνθρωπο, περιτύλιξε κι έντυσε τη ψυχή του με τη δύναμη του σκοταδιού. Ο κακός άρχοντας έντυσε τη ψυχή και όλη την ουσία της με την αμαρτία. Τη λέρωσε ολόκληρη και την αιχμαλώτισε στο βασίλειό του. Δεν άφησε ούτε ένα μέλος της ελεύθερο από τη σκλαβιά και από την κυριαρχία του –ούτε τις σκέψεις ούτε την αντίληψη ούτε το σώμα–, τα έντυσε όλα με τη (βλοσυρή και απαίσια) πορφύρα του σκοταδιού. Ο κακός αυτός εχθρός μόλυνε και παραμόρφωσε ολόκληρο τον άνθρωπο: και τη ψυχή και το σώμα. Έντυσε τον άνθρωπο με τον «παλαιό άνθρωπο» (Κολ. 3, 9), αυτόν τον μολυσμένο και ακάθαρτο, τον εχθρικό προς τον Θεό και τον ανυπότακτο στον Νόμο του Θεού (Ρωμ. 8, 7) άνθρωπο· τον έντυσε, δηλαδή, με την ίδια την αμαρτία, έτσι που ο άνθρωπος να μη βλέπει πια όπως (πρέπει να) θέλει (με ακέραιη την ελευθερία του και με φρόνημα ένθεο), μα για να βλέπει και ν’ ακούει μέσα από την αχλή των παθών του και νά ’χει πόδια γοργά μόνο για την επιτέλεση πονηρών πράξεων, τα χέρια εύκολα για κάθε αμαρτωλή πράξη και την καρδιά πάντοτε επιρρεπή σε σκέψεις πονηρές. Αλλά, ας ικετεύσουμε τον Θεό ν’ απομακρύνει από μας τούτο τον παλαιό (της αμαρτίας και της φθοράς) άνθρωπο, αφού μοναχά Εκείνος μπορεί να απομακρύνει από μας την αμαρτία. Γιατί εκείνοι (οι δαίμονες) που μας έχουν αιχμαλωτίσει στην αρπαγή τους και μας κρατούν δέσμιους στη βασιλεία τους, τελικά είναι πάρα πολύ δυνατοί για μας (για τα μέτρα της φύσης και των δυνάμεών μας). Εκείνος όμως (ο Χριστός), υποσχέθηκε να μας ελευθερώσει απ’ αυτή τη δουλεία» (Ομιλία 2, 1–2).


Ας μη τρομάζουμε ούτε από τους ανέμους ούτε από τα κύματα, όσοι ασκούμαστε στην Προσευχή του Ιησού! Με τους «ανέμους» εννοώ τις διαβολικές σκέψεις και φαντασιώσεις· και με τα «κύματα» θέλω να πω για την ταραχή των παθών που συνδαυλίζονται από τις σκέψεις και τα ονειροπολήματα. Μέσα από την πιο μανιασμένη φουρτούνα, με επιμονή (γεμάτη ελπίδα), με θάρρος (πίστεως) και με κλάμα (ικεσίας αγάπης), κάλεσε τον Κύριο Ιησού Χριστό κι Εκείνος θα επιτιμήσει τους ανέμους και τα κύματα. Κι όταν, μέσα από την ίδια την πείρα, θα έχουμε μάθει και γευθεί την παντοδυναμία του Ιησού Χριστού, θα Του προσφέρουμε την οφειλόμενη λατρεία λέγοντας: «Αληθινά, Γιος του Θεού είσαι Εσύ!» (Ματθ. 14, 33).


Αγωνιζόμαστε για τη σωτηρία μας. Από τη νίκη μας ή από την ήττα μας εξαρτάται η αιώνια μοίρα μας. Πάνω σ’ αυτό μας επισημαίνει ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος τα παρακάτω σπουδαία ρήματα: «Τότε γίνεται πόλεμος προς τον άνθρωπο και με μεγάλη ταραχή οι πονηροί δαίμονες εναντιώνονται σ’ αυτόν και με το μέσο των παθών προξενούν σύγχυση και ζάλη μέσα στην καρδιά του. Όμως, με το όνομα του Ιησού Χριστού, όλοι αυτοί αφανίζονται κι όλα λιώνουν όπως ακριβώς λιώνει το κερί στη φωτιά. Αλλά κι αφού ακόμη διωχθούν και βγουν έξω από την καρδιά, ωστόσο και πάλι δεν ησυχάζουν, αλλά ταράζουν με τις αισθήσεις τον νου· γι’ αυτό και πολύ γρήγορα προσέχει και δίνει σημασία ο νους σε όλη εκείνη τη γαλήνη και την ησυχία που λαμβάνει χώρα σ’ αυτόν, μια και δεν έχουν πια τη δύναμη τα δαιμόνια να προκαλέσουν ταραχή μέσα από το βάθος του νου, παρά μόνο εξωτερικά από την επιφάνειά του. Όμως, το να γλυτώσει ο άνθρωπος κι ο νους του οριστικά από αυτόν τον πόλεμο και το να παύσει να πολεμείται από τους δαίμονες, τούτο είναι αδύνατο. Επειδή αυτό είναι κατάσταση των τελείων καθώς επίσης και όλων εκείνων που, αφού χωριστούν τελείως απ’ όλα, αφοσιώνονται παντοτινά στην προσοχή της καρδιάς» («Περί των τριών τρόπων της προσευχής»).


Στην αρχή, η άσκηση στην Προσευχή του Ιησού φαίνεται εξαιρετικά άγονη και δεν φαίνεται να υπόσχεται οποιουσδήποτε καρπούς. Ενώ ο νους αγωνίζεται να γίνει ένα με την καρδιά, συναντά στην αρχή ένα αδιαπέραστο ζόφο και σκοτάδι, μια ιδιαίτερη σκληρότητα και νέκρα της καρδιάς, η οποία δεν διεγείρεται εύκολα σε συντονισμό με τον νου. Αυτό δεν πρέπει να μας προκαλέσει αποθάρρυνση και δειλία· και αν αναφέρεται εδώ τούτο, είναι γιατί όποιος προειδοποιείται, οπλίζεται από πριν. Αυτός που θα δουλέψει με υπομονή και επιμέλεια, θα πετύχει οπωσδήποτε και θα παρηγορηθεί· θα ξεχειλίσει η καρδιά του από αγαλλίαση σαν καρποφορήσει πνευματικούς καρπούς που ούτε μπορεί να φανταστεί στη σαρκική και φυσική του κατάσταση.


Υπάρχουν διάφοροι βαθμοί ενέργειας της Προσευχής του Ιησού. Στην αρχή η προσευχή αυτή ενεργεί μοναχά πάνω στον νου, οδηγώντας τον σε μια κατάσταση γαλήνης και προσοχής. Αργότερα, αρχίζει να εισχωρεί στην καρδιά, αφυπνίζοντάς την από τον ύπνο του θανάτου της και κάνοντας έκδηλη την αναζωογόνησή της με τη γέννηση αισθημάτων μετάνοιας και λύπησης (το κατά Θεόν ιερό και νηπτικό πένθος) μέσα της. Όσο διεισδύει ακόμα βαθύτερα, αρχίζει λίγο-λίγο να ενεργεί σ’ όλα τα μέλη της ψυχής και του σώματος και ν’ αποδιώχνει την αμαρτία από παντού και να καταστρέφει την κυριαρχία, την επιρροή και το φαρμάκι των δαιμόνων. Γι’ αυτό το λόγο στις πρώτες ενέργειες της Προσευχής του Ιησού τον άνθρωπο τον καταλαμβάνει μια «ανείπωτη συντριβή» και ένας «ανέκφραστος πόνος ψυχής», όπως λέει και ο άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης. Η ψυχή υποφέρει όπως υποφέρει ένας άνθρωπος άρρωστος ή όπως μια γυναίκα που κοιλοπονάει, όπως λέει η Γραφή (Εκκλ. 48, 21· Ωσ. 13, 13· πρβλ. Ιωάν. 16, 21–23). «Ζωντανός και δραστικός ο λόγος του Θεού, πιο κοφτερός κι από κάθε δίκοπο σπαθί· εισχωρεί βαθιά, ως εκεί που χωρίζει τη ψυχή απ’ το πνεύμα, το κόκαλο απ’ το μεδούλι και κρίνει όλους τους διαλογισμούς και τις προθέσεις της καρδιάς» (Εβρ. 4, 12), ξεριζώνοντας την αμαρτωλότητα απ’ όλα τα μέρη της ψυχής και του σώματος.


Όταν οι Εβδομήκοντα ελάσσονες Απόστολοι, που ο Κύριος εξαπόστειλε σε περιοδεία κηρύγματος (Λουκ. 10, 1–17), ήρθαν πίσω σ’ Αυτόν έπειτα από την επιτέλεση της διακονίας που τους είχε οριστεί, είπαν στον Κύριο με χαρά: «Κύριε, ακόμη και τα δαιμόνια μάς υποτάχθηκαν στο όνομά Σου!» (Λουκ. 10, 17). Ω, πόσο η χαρά τους εκείνη ήταν δικαιολογημένη και πόσο εύλογη! Για περισσότερα από πέντε χιλιάδες χρόνια ο διάβολος είχε κυριαρχήσει στους ανθρώπους, κάνοντάς τους σκλάβους του και όμοιούς του μέσω της αμαρτίας. Και, τώρα, ακούει από χείλη ανθρώπων το όνομα του Ιησού Χριστού και, εξαιτίας αυτού του ονόματος, είναι υποταγμένος σε ανθρώπους, που ως τώρα ήταν αυτοί υποταγμένοι σ’ αυτόν· είναι δέσμιος στα χέρια εκείνων που κρατούσε δέσμιους και ποδοπατείται από εκείνους που ο ίδιος ποδοπατούσε ως τα τώρα. Απαντώντας στους μαθητές που, χαίρονταν γιατί είχαν κατανικήσει την εξουσία των δαιμόνων πάνω στους ανθρώπους και για το γεγονός ότι οι άνθρωποι είχαν αποκτήσει εξουσία πάνω στους δαίμονες, ο Κύριος είπε: «Σας δίνω την εξουσία να πατάτε πάνω σε φίδια και σε σκορπιούς και να κυριαρχείτε πάνω σ’ όλη τη δύναμη του εχθρού και τίποτε πλέον να μη σας βλάψει» (Λουκ. 10, 19). Η εξουσία δόθηκε, αλλ’ επιφυλάχθηκε ωστόσο στον άνθρωπο και ελευθερία να χρησιμοποιεί αυτή την εξουσία και, ή να ποδοπατεί τους όφεις και τους σκορπιούς ή να περιφρονεί το χάρισμα και να υποτάσσεται θεληματικά γι’ αυτούς. Με τη λέξη «όφεις» είναι φανερό πως οι άγιοι Πατέρες εννοούν τα αμαρτωλά έργα και με τη λέξη «σκορπιοί» αντιλαμβάνονται πράγματα συγκαλυμμένα με μία εξωτερική εμφάνιση αθωότητας ή και ακόμα καλοσύνης.


Η δύναμη που έδωσε ο Κύριος προς τους Εβδομήκοντα μαθητές Του δίνεται και σε όλους τους χριστιανούς (Μάρκ. 16, 17). Να τη χρησιμοποιείς τούτη τη δύναμη, χριστιανέ! Με το όνομα του Ιησού απόκοπτε τις κεφαλές του εχθρού, δηλαδή τις πρώτες ενδείξεις της αμαρτίας στις σκέψεις μας, τη φαντασία μας και τα αισθήματά μας. Κατάστρεφε μέσα σου την εξουσία του διαβόλου επάνω σου, αφάνισε όλη του την επιρροή και απόκτησε πνευματική ελευθερία. Το θεμέλιο για τον αγώνα σου είναι η Χάρη του αγίου Βαπτίσματος και όπλο σου η Προσευχή του Ιησού.


Αφού έδωσε στους μαθητές Του την εξουσία να ποδοπατούν όφεις και σκορπιούς, ο Κύριος πρόσθεσε: «Μη χαίρεστε όμως που σας υπακούν τα δαιμονικά πνεύματα· μάλλον να χαίρεστε που τα ονόματά σας έχουν γραφτεί στον ουρανό» (Λουκ. 10, 20). «Χαρείτε», συμπληρώνει ο όσιος Θεοφύλακτος, «που τα ονόματά σας έχουν γραφτεί στον ουρανό, όχι με μελάνι, αλλά με τη θεία Χάρη και τη μνήμη του Θεού», δηλαδή μέσω της Προσευχής του Ιησού. Τέτοια λοιπόν ιδιότητα έχει η Προσευχή του Ιησού: οδηγεί εκείνον που ασκείται σ’ αυτή, από τη γη στον ουρανό, και τον εντάσσει ανάμεσα στους κατοίκους τ’ Ουρανού. Η εγκατοίκηση, με τον νου και την καρδιά, μέσα στον Ουρανό και στον Θεό είναι ο κυριότερος σκοπός της Προσευχής. Η απώθηση και η συντριβή των εχθρών που εναντιώνονται στην επίτευξη αυτού του σκοπού είναι δευτερεύον ζήτημα· δεν πρέπει αυτό να μας απασχολεί και να εκτρέπει όλη την προσοχή μας, μήπως η επίτευξη αυτής της νίκης γεννήσει ενδεχομένως μέσα μας την υπερηφάνεια και την αυτοπεποίθηση και υποστούμε συντριπτική ήττα με την ίδια μας τη νίκη.


Λίγο πιο πέρα το Ευαγγέλιο λέει: «Σ’ ευχαριστώ Πατέρα, Κύριε του ουρανού και της γης, γιατί αυτά που απέκρυψες από τους σοφούς και τους συνετούς τα φανέρωσες στους ταπεινούς. Ναι, Πατέρα Μου, αυτό έγινε γιατί έτσι το θέλησες. Ύστερα, στράφηκε προς τους μαθητές και είπε: “Όλα Μου έχουν παραδοθεί από τον Πατέρα Μου”» (Λουκ. 10, 21–22). Ο Κύριος αγάλλεται με ακατάληπτη θεία αγαλλίαση για τις επιτυχίες των ανθρώπων. Διακηρύττει ότι τα μυστήρια της χριστιανικής πίστης αποκαλύπτονται, όχι στους σοφούς και στις υψηλές προσωπικότητες αυτού του κόσμου, αλλά σ’ εκείνους που είναι νήπια στις κοινωνικοπολιτικές υποθέσεις, έτσι όπως ήταν και οι μαθητές του Κυρίου, που τους πήρε Εκείνος από την τάξη των απλοϊκών ανθρώπων, των αμαθών και των αγραμμάτων. Συνεπώς, για να γίνουμε μαθητές του Κυρίου πρέπει να γίνουμε νήπια και να δεχτούμε τη διδασκαλία Του με παιδική απλότητα και αγάπη. Σ’ όσους έχουν γίνει μαθητές Του, ο Κύριος εξηγεί την πιο μυστική Του διδασκαλία· αποκαλύπτει πως ο Υιός, παρ’ όλο που ενανθρώπισε, παραμένει πέρα από την αντίληψη όλων των λογικών πλασμάτων. Πέρα από την κατανόησή τους είναι, επίσης, και το αγιότατο όνομά Του. Με την απλότητα και με την εμπιστοσύνη που δείχνουν όλα τα νήπια, ας δεχτούμε τη διδασκαλία για την Προσευχή του Ιησού. Με απλότητα και πίστη παιδιού ας προσεγγίσουμε την άσκηση σ’ αυτή την Προσευχή. Ο Θεός που, μόνο Εκείνος ξέρει το μυστικό της, θα μας τη δώσει στο βαθμό που μας είναι προσιτός. Ας δώσουμε χαρά στον Θεό με τους αγώνες μας και την πρόοδό μας στην υπηρεσία που Εκείνος μας δίδαξε και για την οποία Εκείνος μας έδωσε εντολή.

ΑΓΙΟΣ ΙΓΝΑΤΙΟΣ ΜΠΡΙΑΝΤΣΙΑΝΙΝΩΦ
(1807–1867)
ΠΗΓΗ