ΕΚΔΟΣΙΣ ΑΚΡΙΒΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΙΣΤΕΩΣ ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ (84).

ΕΚΔΟΣΙΣ ΑΚΡΙΒΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΙΣΤΕΩΣ

ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ (84).

Ἀπόδοση στην νέα ἑλληνική:

Ἀρχιμανδρίτης Δωρόθεος Πάπαρης

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 84. Περὶ σταυροῦ, ἐν ᾧ ἔτι καὶ περὶ πίστεως

Για το σταυρό, και ακόμη για την πίστη.

«Ο λόγος για το σταυρό αποτελεί ανοησία γι’ αυτούς που είναι να χαθούν, ενώ για όσους πρόκειται να σωθούν είναι δύναμη του Θεού.

«Διότι ο άνθρωπος που έχει Πνεύμα Θεού τα εξετάζει όλα, ενώ ο άνθρωπος της λογικής δε δέχεται τα πνευματικά». Αποτελεί δηλαδή ανοησία για όσους δεν τον δέχονται με πίστη και δεν υπολογίζουν την αγαθότητα και παντοδυναμία του Θεού, αλλά εξετάζουν τα θεία με ανθρώπινους και φυσικούς λογισμούς· διότι όλα τα θεία ξεπερνούν τη φύση, τη λογική και τη σκέψη. Εάν δηλαδή κανείς σκεφτεί, πώς ο Θεός τα δημιούργησε όλα από την ανυπαρξία στην ύπαρξη και για ποιά αιτία, και θελήσει να τα συλλάβει με τη λογική της φύσεώς του, δεν θα τα καταφέρει· διότι αυτή η γνώση είναι

ψυχική και διαβολική. Εάν όμως κάποιος, με οδηγό την πίστη, σκεφτεί ότι ο Θεός είναι αγαθός, παντοδύναμος, αληθινός, σοφός και δίκαιος, τότε θα διαπιστώσει ότι όλα είναι ομαλά και κανονικά και ο δρόμος ευθύς.

Δεν είναι δυνατόν να σωθούμε χωρίς την πίστη· διότι όλα, και τα ανθρώπινα και τα πνευματικά, υφίστανται με την πίστη. Ούτε δηλαδή ο γεωργός χωρίς πίστη ανοίγει το αυλάκι του χωραφιού, ούτε ο έμπορος εμπιστεύεται τη ζωή του σε μικρό πλοίο μέσα στο φουρτουνιασμένο πέλαγος της θάλασσας, ούτε γάμοι γίνονται, ούτε κάτι άλλο από τα βιωτικά.

Με την πίστη δεχόμαστε ότι όλα έχουν προέλθει από την ανυπαρξία στην ύπαρξη με τη δύναμη του Θεού· όλα, και τα θεία και τα ανθρώπινα, τα κατορθώνουμε με την πίστη. Η πίστη είναι συγκατάθεση χωρίς πολλή έρευνα.

Κάθε πράξη βέβαια και κάθε θαύμα του Χριστού είναι πολύ μεγάλο, θείο και σπουδαίο, αλλά το πιο θαυμαστό απ’ όλα είναι ο τίμιος σταυρός του.

Διότι, με τίποτε άλλο δεν καταργήθηκε ο θάνατος, δεν συγχωρέθηκε η αμαρτία του προπάτορά μας, δεν έχασε ο άδης τα θύματά του, δεν μας δόθηκε ως δώρο η ανάσταση, δεν μας δόθηκε η δύναμη να

περιφρονούμε τα παρόντα και τον ίδιο ακόμη το θάνατο, δεν πετύχαμε την επανόδό μας στην παλαιά μακαριότητα, δεν μας ανοίχθηκε ο Παράδεισος, δεν κάθισε η φύση μας στα δεξιά του Θεού, δεν γίναμε παιδιά και κληρονόμοι του Θεού, παρά μόνον (πετύχαμε όλα τα παραπάνω) με το σταυρό του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.

Με το σταυρό δηλαδή κατορθώσαμε όλα αυτά.

Διότι, λέει ο Απόστολος, «όσοι βαπτισθήκαμε στο όνομα του Χριστού, δοκιμάσαμε το θάνατό του». Και όσοι βαπτισθήκαμε στο Χριστό, ντυθήκαμε το Χριστό. Ο Χριστός δηλαδή «είναι η δύναμη και η σοφία του Θεού». Να, ο θάνατος του Χριστού, δηλαδή ο σταυρός, μας έντυσε με την ενυπόστατη σοφία και δύναμη του Χριστού.

Και το κήρυγμα για το σταυρό είναι δύναμη του Θεού ή διότι η δύναμη του Θεού, δηλαδή η νίκη σε βάρος του θανάτου, μας δόθηκε χάρη σ’ αυτόν, ή διότι, όπως ακριβώς οι τέσσερις κεραίες του σταυρού κρατούνται στέρεες από το κέντρο που υπάρχει στο μέσον, έτσι με τη δύναμη του Θεού συγκρατείται το ύψος και το βάθος, το μήκος και το πλάτος, δηλαδή όλη η ορατή και αόρατη δημιουργία.

Αυτός (ο σταυρός) μας δόθηκε σαν σημάδι πάνω στο μέτωπό μας, όπως στον Ισραήλ δόθηκε η περιτομή· μ’ αυτόν οι πιστοί ξεχωρίζουμε από τους απίστους και γινόμαστε γνωστοί. Αυτός είναι η σημαία, το όπλο και το τρόπαιο ενάντια στο Διάβολο. Αυτός είναι η σφραφίδα, για να μην μας κτυπά ο εξολοθρευτής μας, όπως λέει η Αγία Γραφή. Αυτός είναι η ανάσταση των νεκρών, το στήριγμα αυτών που στέκονται, το ραβδί που μας ποιμαίνει, η χειραγωγία των μετανοούντων, η τελείωση αυτών που προοδεύουν, η σωτηρία της ψυχής και του σώματος, η απόκρουση όλων των κακών, ο πρόξενος όλων των αγαθών, η κατάργηση της αμαρτίας, το φυτό της αναστάσεως, το ξύλο της αιώνιας ζωής.

Πρέπει λοιπόν να προσκυνούμε ως αληθινά σεβαστό αυτό το τίμιο ξύλο, πάνω στο οποίο ο Χριστός πρόσφερε για μας θυσία τον εαυτό του, διότι αγιάσθηκε με την αφή του αγίου σώματος και αίματός του· πρέπει να προσκυνούμε τα καρφιά, τη λόγχη, τα ενδύματα και τους αγίους τόπους του, όπως είναι η φάτνη, το σπήλαιο, ο σωτήριος Γολγοθάς, ο ζωοοποιός τάφος, η Σιών, η μητέρα των εκκλησιών και τα παρόμοια, όπως λέει ο θεοπάτορας Δαβίδ: «Θα εισέλθουμε στα σκηνώματά του, θα προσκυνήσουμε στον τόπο όπου καρφώθηκαν τα πόδια του». Ότι εννοεί το σταυρό, το φανερώνει

και το επόμενο: «Αναστήσου, Κύριε, από το τόπο όπου έχεις αναπαυθεί»· διότι η ανάσταση ακολουθεί το σταυρό. Και αν οι ερωτευμένοι ποθούν πολύ το σπίτι, το κρεβάτι και το σκέπασμά τους, πόσο πολύ περισσότερο (δεν θα ποθούμε) τα πράγματα του Θεού και Σωτήρα μας, με τα οποία έχουμε σωθεί; Προσκυνούμε μάλιστα και το σχήμα του τιμίου και ζωοποιού σταυρού, ακόμη κι αν είναι κατασκευασμένο από διαφορετικό υλικό· διότι, αλίμονο, δεν τιμάμε την ύλη, αλλά το σχήμα σαν σύμβολο του Χριστού. Αφού στη διαθήκη του προς τους μαθητές του είπε: «Τότε το σημείο του Υιού του ανθρώπου θα φανερωθεί στον ουρανό», και εννοούσε το σταυρό.

Γι’ αυτό και ο άγγελος, που παρουσιάσθηκε στις γυναίκες μετά την Ανάσταση, τίς είπε: «Ψάχνετε τον Ιησού το Ναζωραίο, τον σταυρωμένο;»· και ο Απόστολος είπε επίσης: «Εμείς κηρύσσουμε τον σταυρωμένο Χριστό».

Πολλοί δηλαδή είναι οι «Χριστοί» και οι «Μεσίες», αλλά ένας ο σταυρωμένος. Και δεν είπε λογχισμένο, αλλά σταυρωμένο. Πρέπει, λοιπόν, να προσκυνάμε το σημείο του Σταυρού. Διότι όπου είναι αυτό το σημείο, και Αυτός εκεί θα είναι.Και την ύλη πάλι, από την οποία είναι φτιαγμένο το σχήμα του σταυρού, είτε είναι χρυσάφι είτε πολύτιμοι λίθοι, μετά τη διάλυση του σχήματος, εάν τυχόν συμβεί, δεν πρέπει να το προσκυνάμε. Διότι προσκυνάμε όλα τα αφιερώματα στο Θεό απονέμοντας το σεβασμό σ’ Αυτόν. Αυτόν τον τίμιο σταυρό προτύπωσε το ξύλο της ζωής που ο Θεός φύτευσε μέσα στον παράδεισο· επειδή, δηλαδή, ο θάνατος προήλθε από (τη γεύση) του ξύλου, έπρεπε και η ζωή και η ανάσταση να δοθεί μέσω ξύλου. 

Πρώτος ο Ιακώβ εξεικόνισε το σταυρό, με την προσκύνηση στην άκρη του ραβδιού του Ιωσήφ και όταν σταυροειδώς ευλόγησε με τα χέρια τα παιδιά του Ιωσήφ· το ραβδί του Μωϋσή, επίσης, διέγραψε με πολύ σαφή τρόπο το σημείο του σταυρού, όταν χτύπησε τη θάλασσα και έσωσε τον λαό

του Ισραήλ καταποντίζοντας τον Φαραώ· το ίδιο και τα χέρια που υψώθηκαν σε σχήμα σταυρού και οι Αμαληκίτες νικήθηκαν· ακόμη, το πικρό νερό με το ξύλο έγινε γλυκό, ο βράχος (με το ξύλο) άνοιξε και πήγασε νερό· το ραβδί του Ααρών, επίσης, που δείχνει το ιερατικό αξίωμα· το φίδι ακόμη που οδηγείται σε θρίαμβο νεκρωμένο πάνω σε ξύλο· επειδή το ξύλο έσωζε αυτούς που έβλεπαν τον εχθρό να είναι νεκρός και όσοι πιστεύουν ότι ο Χριστός έχει σταυρωθεί με το σώμα της αμαρτίας, αν και είναι αναμάρτητος. Ο μεγάλος Μωϋσής λέει: «Θα δείτε αυτόν που είναι η ζωή σας να είναι κρεμασμένος σε ξύλο απέναντί σας»· και ο Ησαΐας λέει επίσης: «Όλη την ημέρα άπλωσα τα χέρια μου σε ανυπάκουο και αντιρρησία λαό». Όσοι προσκυνάμε αυτό (το ξύλο του σταυρού) μακάρι να αξιωθούμε την κληρονομιά του σταυρωμένου Χριστού. Αμήν.