ΕΚΔΟΣΙΣ ΑΚΡΙΒΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΙΣΤΕΩΣ ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ (100).

ΕΚΔΟΣΙΣ ΑΚΡΙΒΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΠΙΣΤΕΩΣ

ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ (100).

Ἀπόδοση στην νέα ἑλληνική:

Ἀρχιμανδρίτης Δωρόθεος Πάπαρης

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ 100. Περὶ ἀναστάσεως

Για την Ανάσταση.

Πιστεύουμε επίσης και στην ανάσταση των νεκρών. Θα γίνει πράγματι η ανάσταση των νεκρών. Όταν λέμε ανάσταση, εννοούμε την ανάσταση των σωμάτων. Διότι ανάσταση είναι το δεύτερο ζωντάνεμα αυτού που έχει πεθάνει· διότι οι ψυχές, που είναι αθάνατες, πώς θα αναστηθούν; Αν πράγματι ορίζουν ως θάνατο το χωρισμό της ψυχής από το σώμα, τότε οπωσδήποτε ανάσταση είναι η ένωση της ψυχής πάλι με το σώμα και δεύτερη ανόρθωση της υπάρξεως που πέθανε και διαλύθηκε. Το ίδιο, λοιπόν, σώμα που φθάρθηκε και διαλύθηκε, θα αναστηθεί άφθαρτο. Διότι αυτός που το έπλασε στην αρχή από το χώμα της γης μπορεί και πάλιν να το αναστήσει, παρόλο που λύθηκε στα στοιχεία του και επέστρεψε στη γη, από την οποία πλάσθηκε με απόφαση του Δημιουργού.

Διότι, αν δεν υπάρχει ανάσταση, «ας φάμε και πιούμε», ας επιδιώξουμε τη ζωή των ηδονών και των απολαύσεων. Αν δεν υπάρχει ανάσταση, σε τί διαφέρουμε από τα άλογα ζώα; Εάν δεν υπάρχει ανάσταση, ας μακαρίσουμε τα θηρία του δάσους που η ζωή τους κυλά χωρίς λύπη.

Αν δεν υπάρχει ανάσταση, ούτε Θεός υπάρχει, ούτε η πρόνοιά του, και όλα γίνονται στην τύχη. Βλέπουμε, για παράδειγμα, πάρα πολλούς δίκαιους να είναι φτωχοί, ν’ αδικούνται και να μην έχουν στον παρόντα βίο καμιά βοήθεια· αντίθετα, αμαρτωλοί και άδικοι να ευημερούν μέσα στον πλούτο και κάθε απόλαυση.

Και ποιός λογικός άνθρωπος θα το θεωρούσε αυτό δίκαιη και σοφή πράξη;

Θα γίνει, λοιπόν, θα γίνει η ανάσταση. Διότι ο Θεός είναι δίκαιος και βραβεύει με μισθό αυτούς που τον υπακούν. Αν βέβαια η ψυχή αγωνίσθηκε μόνη στον αγώνα των αρετών, και μόνη αυτή θα βραβευθεί. Κι αν μόνη της έπεσε στο βούρκο των ηδονών, θά ήταν δίκαιο μόνη αυτή να τιμωρούνταν. Αλλά, επειδή ούτε η (ανθρώπινη) ύπαρξη έχει δύο χωριστά μέρη, ούτε η ψυχή εργάσθηκε την αρετή ή την κακία ξεχωριστά από το σώμα, είναι δίκαιο και τα δύο (ψυχή και σώμα)

να λάβουν τις αμοιβές.

Μάλιστα, η Αγία Γραφή βεβαιώνει ότι θα γίνει ανάσταση των σωμάτων.

Λέει, λοιπόν, ο Θεός στο Νώε μετά τον κατακλυσμό: «Σας τα επιτρέπω όλα έως τα λάχανα και τα χόρτα. Ωμό όμως κρέας, με τη ζωή και το αίμα του, δεν θα φάτε· και οπωσδήποτε το αίμα και τη ζωή σας θα τα ζητήσω πίσω από τα θηρία που τα κατασπάραξαν, όπως τη ζωή κάθε ανθρώπου θα τη ζητήσω πίσω από το χέρι του αδελφού του (που τον σκότωσε).

Όποιος χύσει αίμα ανθρώπου, από άνθρωπο θα χυθεί το αίμα του, διότι έπλασα τον άνθρωπο σύμφωνα με την εικόνα του Θεού». Πώς θα ζητήσει πίσω το αίμα του ανθρώπου από τα θηρία που τον κατασπάραξαν, παρά μόνον με το ότι θα αναστήσει τα σώματα των ανθρώπων που πέθαναν;

Διότι δεν είναι δυνατόν να πεθάνουν θηρία σε αντάλλαγμα των ανθρώπων.

Και πάλι λέει στο Μωϋσή: «Εγώ είμαι ο Θεός του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ. Ο Θεός δεν είναι Θεός των νεκρών», δηλαδή αυτών που πέθαναν και δεν θα υπάρχουν πια, αλλά των ζωντανών, των οποίων οι ψυχές βρίσκονται στα χέρια του, ενώ τα σώματά τους θα ζήσουν πάλι με την ανάστασή τους. Και ο θεοπάτορας Δαβίδ λέει στο Θεό: «Θ’ αφαιρέσεις το πνεύμα τους και θα χαθούν, και θα επιστρέψουν στη γη τους». Να, εδώ γίνεται λόγος για τα σώματα. Έπειτα προσθέτει:

«Θ’ αποστείλεις το πνεύμα σου και θα πλασθούν και θα ανανεώσεις τους κατοίκους της γης».

Και ο Ησαΐας πάλι λέει: «Οι νεκροί θ’ αναστηθούν και θα βγουν έξω από τους τάφους». Είναι γνωστό ότι στους τάφους εναποτίθενται τα σώματα και όχι οι ψυχές. Και ο μακάριος Ιεζεκιήλ λέει: «Και μόλις προφήτευσα, να, έγινε σεισμός και συναρμολογήθηκαν τα οστά, ένα προς ένα, το καθένα στη θέση του. Και παρατήρησα, αμέσως προστέθηκαν νεύρα σ’ αυτά, φύτρωσαν σάρκες και σχηματίσθηκε και τα περιέβαλε από παντού δέρμα». Στη συνέχεια, αναφέρει, πώς με την προσταγή επανήλθε η ζωή (σ’ αυτά).

Και ο θείος Δανιήλ λέει: «Τον καιρό εκείνο θα σηκωθεί ο Μιχαήλ, ο μεγάλος άρχοντας, ο οποίος στέκεται για τους γιους του λαού σου· και θα είναι καιρός θλίψεως, τέτοια θλίψη που ποτέ δεν έγινε έως τότε, αφότου εμφανίσθηκαν οι λαοί της γης. Και τον καιρό εκείνο (της θλίψεως) θα σωθεί ο λαός σου, καθένας που θα βρεθεί γραμμένος στο βιβλίο.

Και πολλοί απ’ αυτούς που κοιμούνται μέσα στο χώμα της γης θ’ αναστηθούν, άλλοι για αιώνια ζωή και άλλοι για καταδίκη και αιώνια ντροπή. Και οι συνετοί θα λάμψουν όπως η λαμπρότητα του έναστρου ουρανού, και αυτοί που είναι πολύ δίκαιοι θα λάμψουν στην αιωνιότητα ακόμη περισσότερο από τα άστρα». Με τη φράση «πολλοί που κοιμούνται στο χώμα της γης θ’ αναστηθούν», είναι φανερό ότι εννοεί την ανάσταση των σωμάτων. Διότι ποτέ δεν θα έλεγε κάποιος ότι οι ψυχέςκοιμούνται στο χώμα της γης.

Αλλά και ο Κύριος στα ιερά Ευαγγέλια ολοφάνερα κήρυξε την ανάσταση των σωμάτων. Λέει, για παράδειγμα: «Όσοι κείτονται πεθαμένοι στους τάφους θ’ ακούσουν τη φωνή του Υιού του Θεού και θ’ αναστηθούν· όσοι έκαναν τα καλά έργα θ’ αναστηθούν για τη ζωή, ενώ όσοι έκαναν τα κακά θ’ αναστηθούν για την καταδίκη». Κανένας, λοιπόν, λογικός άνθρωπος δεν λέει ποτέ ότι στους τάφους κείτονται οι ψυχές.

Και ο Κύριος πιστοποίησε την ανάσταση των σωμάτων όχι μόνον με λόγια αλλά και με έργα. Πρώτα, βέβαια, με την τετραήμερη έγερση του Λαζάρου, που ήδη είχε διαλυθεί και μύριζε· μάλιστα, δεν ανάστησε ψυχή χωρίς σώμα, αλλά και το σώμα μαζί με την ψυχή· και όχι άλλο σώμα, αλλά το ίδιο που είχε διαλυθεί. Διότι, πώς θα γινόταν γνωστή και πιστευτή η ανάσταση του πεθαμένου, αν δεν διατηρούσε τα χαρακτηριστικά ιδιώματα που συνιστούν την υπόστασή της; Και το Λάζαρο βέβαια τον ανάστησε, για ν’ αποδείξει τη θεότητά του και να βεβαιώσει τη δική του και δική μας ανάσταση, αν και (ο Λάζαρος) επρόκειτο πάλι να επιστρέψει στο θάνατο.

Ο ίδιος όμως ο Κύριος έγινε η πρώτη αρχή της τελείας αναστάσεως, η οποία δεν υποπίπτει στο θάνατο. Γι’ αυτό και ο θείος απόστολος Παύλος έλεγε: «Εάν οι νεκροί δεν θ’ αναστηθούν, ούτε ο Χριστός έχει αναστηθεί.

Επομένως, η πίστη μας είναι μάταιη και βρισκόμαστε ακόμη μέσα στις αμαρτίες μας». Και λέει ακόμη: «Αναστήθηκε ο Χριστός, η αρχή για την έγερση των νεκρών». Επίσης λέει: «Πρώτος βγήκε από τους νεκρούς».

Και ακόμη: «Αν πιστεύουμε ό τι ο Ιησούς πέθανε και αναστήθηκε, με τον ίδιο τρόπο ο Θεός με τον Ιησού θα εγείρει και τους νεκρούς μαζί του».

Είπε τη φράση «με τον ίδιο τρόπο», όπως δηλαδή ο Κύριος αναστήθηκε.

Και είναι φανερό ότι η ανάσταση του Κυρίου ήταν ένωση του σώματος, που έγινε άφθαρτο, και της ψυχής (διότι αυτά τα δύο είχαν χωρισθεί μεταξύ τους)· είπε μάλιστα (ο Κύριος): «Γκρεμίστε το ναό, και μέσα σε τρεις ημέρες θα τον ξανακτίσω».

Και το ιερό Ευαγγέλιο αποτελεί αξιόπιστο μάρτυρα ότι εννοούσε (με την παραπάνω φράση) το σώμα του». Λέει, επίσης, ο Κύριος στους μαθητές του, που νόμιζαν πως βλέπουν φάντασμα: «Αγγίξτε με και γνωρίστε ότι εγώ ο ίδιος είμαι και δεν έχω αλλάξει· διότι (το φάντασμα) δεν έχει σάρκα και οστά, όπως βλέπετε να έχω εγώ».

«Και αφού είπε τα λόγια αυτά, τους έδειξε τα χέρια και την πλευρά του», και καλεί το Θωμά να τον αγγίξει. Επομένως, αυτά δεν είναι αρκετά για να βεβαιώσουν την ανάσταση των σωμάτων;

Λέει, επίσης, ο θείος απόστολος: «Πρέπει αυτό το φθαρτό (σώμα) να γίνει άφθαρτο και το ίδιο το θνητό (σώμα) να γίνει αθάνατο».

Και πάλι λέει: «Πεθαίνει (σώμα) φθαρτό και ανασταίνεται άφθαρτο· πεθαίνει ασθενικό και ανασταίνεται δυνατό· πεθαίνει άσημο και ανασταίνεται ένδοξο· πεθαίνει σώμα ψυχικό (δηλαδή υλικό και θνητό) και ανασταίνεται σώμα πνευματικό», δηλαδή άτρεπτο, απαθές, άϋλο.

Το «πνευματικό» (σώμα) έχει αυτή την έννοια, όπως είναι το σώμα του Κυρίου, το οποίο μετά την ανάστασή του διαπερνά κλειστές πόρτες, δεν κουράζεται, δεν έχει ανάγκη από τροφή, ύπνο και πιοτό. Βεβαιώνει ο Κύριος: «θα είναι (μετά την ανάσταση) σαν άγγελοι του Θεού»· ούτε γάμος ούτε παιδιά. Και λέει ο θείος απόστολος: «Η αληθινή ζωή μας είναι στον ουρανό, απ’ όπου περιμένουμε τον Σωτήρα μας Κύριο Ιησού, ο οποίος και θ’ αλλάξει τη μορφή του ταπεινού σώματός μας, για να ομοιάσει στην όψη του δικού του ενδόξου σώματος». Δεν εννοεί, βέβαια, –αλίμονο κάτι τέτοιο–, την αλλαγή μας σε άλλη μορφή, αλλά εννοεί την αλλαγή μας από την κατάσταση της φθοράς σ’ αυτήν της αφθαρσίας.

Θα ρωτήσει όμως κάποιος: Πώς θ’ αναστηθούν οι νεκροί; Πω, πω, απιστία!

Πω, πω, ανοησία! Αυτός που μετέβαλε το χώμα σε σώμα μόνο με τη βούλησή του, Αυτός που έδωσε εντολή σε μια μικρή σταγόνα του σπέρματος ν’ αυξηθεί μέσα στη μήτρα και να σχηματίσει αυτό το πολυσχιδές και πολύμορφο όργανο του σώματος, δεν θα μπορέσει και πάλι με τη βούλησή του ν’ αναστήσει αυτό που δημιουργήθηκε και στη συνέχεια διαλύθηκε;

«Με ποιό σώμα θ’ αναστηθούν; (ρωτάει). Ανόητε!». Εάν η πώρωσή σου δεν σου επιτρέπει να πιστεύεις στα λόγια του Θεού, τουλάχιστον πίστευε στα έργα του. «Εσύ αυτό που σπείρεις δεν φυτρώνει, εάν δεν θαφτεί· και δεν σπείρεις το φυτό που θα φυτρώσει, αλλά γυμνό σπόρο, είτε τύχει σταριού είτε κάτι άλλο. Ο Θεός όμως είναι που δίνει, σύμφωνα με τη θέλησή του, τον κορμό σ’ αυτό (το σπόρο)· παρόμοια δίνει στο κάθε σπόρο το δικό του κορμό». Δες, λοιπόν, πως οι σπόροι παραχώνονται μέσα στα αυλάκια σαν σε τάφους. Ποιός είναι αυτός που τους δίνει ρίζες, κορμό και φύλλα, στάχια και πολύ λεπτά καλάμια. Δεν είναι ο Δημιουργός των πάντων;

Δεν είναι η εντολή αυτού που τα κατασκεύασε όλα;

Παρόμοια, λοιπόν, πίστευε ότι θα γίνει και η ανάσταση των νεκρών, με τη θεία βούληση και το θείο πρόσταγμα· διότι η δύναμή του συνεργεί αμέσως με τη βούλησή του.

Θ’ αναστηθούμε, λοιπόν, με την ένωση πάλι των ψυχών με τα σώματα, τα οποία θα γίνουν άφθαρτα και θ’ αποβάλλουν τη φθορά· και θα παρουσιασθούμε στο φοβερό κριτήριο του Χριστού.

Τότε ο Διάβολος, οι δαίμονές του, ο άνθρωπός του, –ο Αντίχριστός εννοώ–, και όλοι οι ασεβείς και οι αμαρτωλοί θα παραδοθούν στο αιώνιο πυρ, όχι το υλικό, όπως η φωτιά που εμείς έχουμε, αλλά σ’ αυτό που ο Θεός γνωρίζει. Τότε, όσοι έκαναν τα καλά έργα θα λάμψουν σαν τον ήλιο στην αιώνια ζωή μαζί με τους αγγέλους και με τον Κύριό μας Ιησού Χριστό, τον οποίο θα βλέπουν συνεχώς· με τη θέα του θα απολαμβάνουν την ατελείωτη χαρά που προσφέρει, και θα τον δοξολογούν μαζί με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα στην άπειρη αιωνιότητα. Αμήν.