Του π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ
Σήμερα, Κυριακή της Τυρινής, η Εκκλησία μάς υπενθυμίζει μια από τις πιο τραγικές στιγμές της ανθρώπινης ιστορίας: την έξωση των Πρωτοπλάστων από τον Παράδεισο. Ο Αδάμ και η Εύα, πλασμένοι για την αιώνια κοινωνία με τον Θεό, προτίμησαν την αυτάρκεια από την υπακοή, εμπιστεύθηκαν το δικό τους θέλημα και όχι την εντολή του Δημιουργού. Το αποτέλεσμα; Η απομάκρυνση από τη θεία Χάρη, η είσοδος στη φθορά, στον πόνο, στον θάνατο. «Γη ει και εις γην απελεύση» (Γεν. 3,19), τούς είπε ο Θεός, αποκαλύπτοντας το βάρος και την τραγικότητα της επιλογής τους.
Η διήγηση αυτή, μπορεί να συνέβη κάποτε, στο βαθύ παρελθόν της ανθρωπότητας, είναι όμως, σήμερα και κάθε μέρα, η πραγματικότητα κάθε ανθρώπου που απομακρύνεται από τον Θεό, αναζητώντας αυτάρκεια, ικανοποίηση και δύναμη έξω και πέρα από την θαλπωρή του Ουρανού.
Η πρόσκληση της Εκκλησίας
Η Εκκλησία, ωστόσο, δεν μας αφήνει στη θλίψη της πτώσης. Αντιθέτως, μάς προσκαλεί να δούμε αυτό το γεγονός ως ένα προσωπικό κάλεσμα επιστροφής. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, που ξεκινάει, δεν μπορεί και δεν πρέπει να είναι μια τυπική περίοδος νηστείας και ασκητισμού, αλλά πρόκειται για έναν δρόμο επιστροφής στον αρχικό προορισμό μας· δρόμο μετάνοιας και συγχώρεσης.
Στο σημερινό Ευαγγέλιο, ο Χριστός αποκαλύπτει το πρώτο και θεμελιώδες βήμα προς τον Θεό: τη συγχώρεση. «Εάν γαρ αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, αφήσει και υμίν ο Πατήρ υμών ο ουράνιος» (Ματθ. 6,14).
Αν δεν ελευθερώσουμε την καρδιά μας από το βάρος της έχθρας, καμία άλλη πνευματική άσκηση δεν έχει ουσία. Η νηστεία χωρίς αγάπη και συγχώρεση μετατρέπεται σε έναν κενό θρησκευτικό τύπο, μια εξωτερική υποχρέωση χωρίς πνευματική αξία ή, κατά το λαϊκότερον, έναν άδειο τενεκέ που κάνει κρότο.
Μετά τις μάσκες τί;;;
Την ίδια στιγμή, ο κόσμος γύρω μας βιώνει κατ' αυτή την ημέρα πολύ διαφορετικές καταστάσεις. Οι Απόκριες και το Καρναβάλι είναι για πολλούς μια περίοδος γιορτής, διασκέδασης, μεταμφιέσεων. Πίσω από τις μάσκες και τα προσωπεία, ο άνθρωπος βρίσκει μια ευκαιρία να ξεφύγει από την καθημερινότητα, να υποδυθεί κάτι άλλο, να βιώσει μια ελευθερία (μάλλον ελευθεριότητα), την οποία, τις υπόλοιπες ημέρες του χρόνου, δεν τολμά να εκφράσει.
Όμως, τι μένει όταν οι μάσκες πέσουν;
Ο κόσμος υπόσχεται χαρά, αλλά αυτή είναι εφήμερη· μια απόδραση που διαλύεται την επόμενη κιόλας ημέρα, αφήνοντας πίσω της το ίδιο κενό, την ίδια ρουτίνα.
Ας προσέξουμε πάντως τούτο: Δεν είναι το ίδιο το γλέντι που καταδικάζει η Εκκλησία, αλλά η ψεύτικη χαρά που συχνά το συνοδεύει. Δεν μας εμποδίζει να γελάσουμε και να ευφρανθούμε· μας καλεί, όμως, να αναρωτηθούμε: Πίσω από τη μάσκα, ποιος είμαι πραγματικά; Μήπως, μόλις καεί ο Καρνάβαλος, η ψυχή παραμένει λεηλατημένο τοπίο με λιωμένες σερπαντίνες και κομφετί απελπισίας;
Γιατί η πιο επικίνδυνη μεταμφίεση δεν είναι αυτή των Αποκριών, αλλά εκείνη που φοράμε καθημερινά. Πόσες φορές κρύβουμε την αλήθεια μας, υποδυόμενοι ρόλους για να γίνουμε αρεστοί; Πόσες φορές η ζωή μας μετατρέπεται σε θεατρική παράσταση, όπου άλλα νιώθουμε και άλλα δείχνουμε;
Ο Χριστός δεν μας καλεί να φορέσουμε νέες μάσκες, αλλά να αποτινάξουμε εκείνες που ήδη φοράμε. Να αποκαλύψουμε το αληθινό μας πρόσωπο ενώπιόν Του. «Μὴ συμμορφοῦσθε τῷ αἰῶνι τούτῳ, ἀλλὰ μεταμορφοῦσθε τῇ ἀνακαινώσει τοῦ νοός» (Ρωμ. 12,2), μας προτρέπει ο Απόστολος Παύλος. Δεν ζητά από εμάς μια επιφανειακή αλλαγή, αλλά μια βαθιά εσωτερική μεταμόρφωση.
Η αληθινή χαρά
Η χαρά που προσφέρει ο κόσμος κρατά όσο διαρκεί η γιορτή. Η χαρά που προσφέρει ο Χριστός είναι αιώνια. Δεν είναι μια φλόγα που σβήνει το επόμενο πρωί, αλλά ένα φως που διαπερνά το σκοτάδι της ζωής, όσο πηχτό κι αν είναι. Οι μάσκες του κόσμου φθείρονται, οι υποσχέσεις του διαλύονται, αλλά η χαρά που γεννιέται από τη σχέση μας με τον Θεό αντέχει στον χρόνο και προορίζεται για την αιωνιότητα.
Ας αφήσουμε, λοιπόν, πίσω μας το προσωρινό, το ψεύτικο, το εφήμερο. Ας συγχωρήσουμε, ας αγαπήσουμε, ας χρησιμοποιήσουμε τη Σαρακοστή όχι σαν έναν αδιέξοδο κανόνα αποχής από κάποιες τροφές, αλλά σαν μια στέρεη γέφυρα επιστροφής στον Πατέρα. Διότι η αληθινή χαρά δεν βρίσκεται στην υπερβολή, αλλά στην ειρήνη της καρδιάς. Και η ειρήνη της καρδιάς είναι δώρο του Θεού.
Λοιπόν, "Ιδού νυν καιρός ευπρόσδεκτος, ιδού νυν ημέρα σωτηρίας" (Β΄ Κορ. 6,2). Ας προχωρήσουμε στη Σαρακοστή με καθαρό βλέμμα και ειλικρινή καρδιά, ώστε να αξιωθούμε να φτάσουμε στην Ανάσταση όχι ως μια επαναλαμβανόμενη ή και μελαγχολική γιορτή, αλλά ως μια αληθινή εμπειρία συνάφειας με τον ζώντα Χριστό! Γένοιτο!
