Ο Κατανυκτικός Εσπερινός της Δ’ Κυριακής στην Κέρκυρα

 

Στο Ιερό προσκύνημα του Αγίου Σπυρίδωνος στην Κέρκυρα, το απόγευμα της Δ’ Κυριακής των Νηστειών, 30 Μαρτίου 2025, τελέστηκε ο Κατανυκτικός Εσπερινός. Στον Εσπερινό χοροστάτησε ο οικείος Ποιμενάρχης, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων, κ. Νεκτάριος. 

Στο πέρας του Εσπερινού ομίλησε ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμανδρίτης π. Ιλλαρίων Χιλανδαρινός, Γέρων του Ιερού Κελλίου του Αποστόλου Θωμά στις Καρυές του Αγίου Όρους, προσκεκλημένος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Κερκύρας. Ο κ. Νεκτάριος, στη σύντομη προσλαλιά του, καλωσόρισε το Γέροντα Ιλλαρίωνα και αναφέρθηκε στη μακρά, άνω των σαράντα ετών, πνευματική τους φιλία. Ο Σεβασμιώτατος, επίσης, εισάγοντας το θέμα της ομιλίας του π. Ιλλαρίωνος, αναφέρθηκε στη φιλοκαλική παράδοση της Εκκλησίας μας και το ασκητικό πνεύμα που οδηγεί στην εκρίζωση της αμαρτίας και των παθών. Ο π. Ιλλαρίων προέρχεται από την ευρύτερη πνευματική οικογένεια του Αγίου Ιωσήφ του Ησυχαστού, καθώς ήταν υποτακτικός και μαθητής του Γέροντος Χαραλάμπους του Διονυσιάτου και πλάι του, ασκήθηκε στην υπακοή και στη νοερά προσευχή.

Κατόπιν παρότρυνσης του Σεβασμιωτάτου, ο Γέρων Ιλλαρίων ομίλησε μέσα από την εμπειρία που απέκτησε τις δεκαετίες που μονάζει στο Άγιον Όρος και τις εμπειρίες του από την επαφή του με πνευματικά ανεβασμένους ανθρώπους της ασκήσεως και σύγχρονους Αγίους. Το θέμα της ομιλίας του ήταν η άσκηση και η αγιότητα. Αρχικά, με αφορμή το μεγάλο ασκητή και Άγιο της Εκκλησίας μας, τον Άγιο Ιωάννη Συγγραφέα της Κλίμακος, έθεσε τις προϋποθέσεις με τις οποίες απαιτείται να προσεγγίζεται η ζωή του ασκητή. Αυτές είναι οι αγάπη και η ταπείνωση, αρετές συνδεδεμένες. Σε διαφορετική περίπτωση, ο διάβολος κλέπτει τους καρπούς της ασκήσεως εκ δεξιών μέσω της υπερηφάνειας. Έτσι, ο άνθρωπος – αγωνιστής του Θεού, οφείλει να είναι σε εγρήγορση, πλουτισμένος με αληθινή αγάπη και πίστη στο Χριστό ως Θεό, ώστε να υπερβεί τους πειρασμούς. Κατά το παράδειγμα των προπατόρων της Παλαιάς Διαθήκης, οι οποίοι άκουγαν το Θεό και είχαν στέρεα πίστη σε αυτόν και τις υποσχέσεις Του, ο άνθρωπος χρειάζεται να καλλιεργείται στην υπομονή. Όσο μάλιστα μεγαλύτερη η υπομονή, τόσο πολυτιμότεροι οι πνευματικοί καρποί αυτής με υπέρτατο δώρο του Θεού τη Βασιλεία Του, την οποία οι Άγιοι Πατέρες βίωναν από τούτον τον κόσμο. 

Στόχος της Σαρακοστή είναι ο άνθρωπος να αισθανθεί το Χριστό ώστε να γίνει ακλόνητος στην πίστη και να φθάσει σταδιακά στην εκρίζωση των παθών και όχι απλά στο κόψιμό τους. Στη συνέχεια, ο Γέρων Ιλλαρίων αναφέρθηκε στην αγιότητα ως θυσία και σταυρό, ενώ την διαχώρισε από τον πλούτο των αρετών. Ο Σταυρός είναι σύμβολο αγάπης και αγιότητας που οδηγεί στην απόκτηση των καρπών του Αγίου Πνεύματος. Οι Άγιοι της Εκκλησίας μας επιδίδονταν σε σπουδαία ασκητικά κατορθώματα, όμως το κυριότερο χαρακτηριστικό τους και δείγμα της αγιότητάς τους ήταν ότι ξεχείλιζαν από αγάπη και αγκάλιαζαν τον κάθε άνθρωπο. Μάλιστα, η αγάπη και όχι το μέτρο της άσκησης ήταν κριτήριο αγιότητας στα πρώτα Χριστιανικά χρόνια. Οι Άγιοι σέβονταν όλα τα κτιστά του Θεού, ζούσαν το Χριστό και ο κάθε άνθρωπος δίπλα στους γινόταν ο στηριγμός τους. 

Όμως, η βίωση του Χριστού στη ζωή του ανθρώπου είναι εμπειρία που δε διδάσκεται με ορθολογιστικό τρόπο μέσω της στείρας γνώσης. Ο κάθε άνθρωπος έχει τη δική του προσωπική στιγμή που θα γνωρίσει το Χριστό και θα του δοθεί η δυνατότητα να θέσει ως σκοπό της ζωής του την εντολή του Θεού, «Ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγὼ ἅγιός εἰμι». Η απόκτηση της αγιότητας είναι και ο στόχος της Σαρακοστής. Όμως, η άσκηση είναι ένα μέσο και όχι αυτοσκοπός. Ο άνθρωπος που ζει πραγματικά το Χριστό δεν έχει ανάγκη από κανόνα προσευχής και μεγάλους ασκητικούς αγώνες. Επίσης, ο Γέρων Ιλλαρίων ανέφερε ότι ο σύγχρονος άνθρωπος έχει επηρεαστεί από το δυτικό πνεύμα, με αποτέλεσμα να εστιάζει περισσότερο στο να πράττει καλά έργα και να υλοποιεί φιλανθρωπικού τύπου δράσεις, ξεχνώντας ότι η Εκκλησία είναι ουσιαστικά αγάπη και το βασικό έργο αυτής είναι η αγιότητα. 

Τέλος, προέτρεψε τους ανθρώπους να αποφεύγουν την υπερβολική προσκόλληση στις μέριμνες της ζωής, να καλλιεργούν την υπομονή και την πίστη ώστε να αφήνονται στην πρόνοια του Θεού. Να έχουν πνεύμα φιλοπονίας και να μην απελπίζονται, να μάθουν να ακούν τους αδελφούς τους και να προσεύχονται επικαλούμενοι τον παθόντα, σταυρωθέντα, ταφέντα, αναστάντα και αναληφθέντα Κύριό μας Ιησού Χριστό. Ο Άγιος είναι άνθρωπος της αγάπης, της υπομονής και της μακροθυμίας. 

Η ΚΥΡΙΑΚΗ Δ’ ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ

 

Στον ιερό ναό Αγίων Πάντων Κέρκυρας λειτούργησε το πρωί της Κυριακής 30 Μαρτίου 2025, Δ’ Νηστειών, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκτάριος.

 Στο κήρυγμά του ο κ. Νεκτάριος αφορμήθηκε από τρία σημεία του λειτουργικού περιεχομένου της ημέρας.

Πρώτον, από το ευαγγελικό ανάγνωσμα και την συζήτηση του Χριστού με τον πατέρα του σεληνιαζόμενου νέου, στον οποίο ο Κύριος είπε ότι «αν μπορείς να πιστεύεις, όλα είναι δυνατά για τον Θεό». Αυτό το μήνυμα το απευθύνει ο Χριστός και σε μας. Στην εποχή μας η πίστη συγχέεται με τη λογική. Είναι άλλο όμως η λογική και άλλο η πίστη. Η λογική απευθύνεται στο κτιστόν, στο λογικό του ανθρώπου. Η πίστη απευθύνεται στο άκτιστο, πώς αποδεχόμαστε τον Θεό. Η πίστη είναι οντολογικό γεγονός. Σήμερα ιδίως προσπαθούμε με τη λογική να προσεγγίσουμε το θείον. Η λογική όμως έχει να κάνει με τα τρέχοντα θέματα της καθημερινότητας της ζωής μας. Η πίστη διέρχεται διά της λογικής και απογειώνεται, όπως το αεροπλάνο, πατεί στη γη, στον διάδρομο, για να ανυψωθεί. Η πίστη λοιπόν διά της λογικής απογειώνεται, για να φτάσει στο υπέρλογον, στο θαυμαστόν. Ο πατέρας του σεληνιαζόμενου νέου δεν είχε καταφέρει ακόμη να φτάσει στην πίστη και γι’ αυτό ζήτησε τη βοήθεια του Χριστού. Αυτό καλούμαστε να πράξουμε και εμείς.

Δεύτερον, ο κ. Νεκτάριος τόνισε ότι η μνήμη του Αγίου Ιωάννου της Κλίμακος που εορτάζεται από την Εκκλησία την Δ’ Κυριακή των Νηστειών είναι μία προτροπή προς όλους μας για πνευματικούς αγώνες. Μέσα από το λογικό μας σώμα καλούμαστε να φτάσουμε στο υπέρλογον της ψυχής. Πρέπει να περάσουμε μέσα από τα φθαρτά για να φτάσουμε στα άφθαρτα. Χρειαζόμαστε λοιπόν νηστεία και σωματική και πνευματική. Χρειαζόμαστε σιωπή, απαλλαγή από την κατάκριση. Να τιθασεύσουμε την κακία και να αποξενωθούμε από αυτήν. Καλούμαστε λοιπόν να προσεγγίσουμε το θείον και υπερβατικόν, που μας μιλά εσωτερικά, στην ψυχή μας, η οποία είναι δώρο του Θεού, για να μην κρατιόμαστε από τα γήινα πράγματα και να μην εμμένουμε σ’ αυτά. Η πίστη μας έχει να κάνει με τον πνευματικό αγώνα, ώστε να μπορέσουμε δι’ αυτού να ανέλθουμε πνευματικά.

Τρίτον, ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος αποτελεί πρότυπο ψυχικής δύναμης. Ενώ θα μπορούσε να διαπρέψει οπουδήποτε αλλού, καθότι ήταν φιλόσοφος και διανοούμενος άνθρωπος, πήγε στην έρημο του Σινά. Οικειοθελώς στερήθηκε αυτά που οι άνθρωποι δεν θέλουμε να στερηθούμε. Σήμερα ζούμε σε μια πλησμονή αγαθών που καταπνίγει το είναι μας, τον έσω άνθρωπο. Παθαίνουμε σύγχυση και δεν στρεφόμαστε προς τον ουρανό. Ο άγιος Ιωάννης θέλησε να προσεγγίσει το θείο, να φτάσει τον Θεό. Έγραψε την Κλίμακα, ένα βιβλίο πνευματικής φιλοσοφίας. Κάθε σκαλοπάτι της κλίμακος είναι αρετή και χρειάζεται να σταθεροποιούμαστε σε κάθε αρετή, ώστε διά της πίστεως να ανεβαίνουμε την κλίμακα. Μόνο έτσι μπορούμε να ξεπεράσουμε την καθήλωση της λογικής στα παρόντα και τα γήινα και να προσεγγίσουμε τον Θεό.

Έχουμε ανάγκη αυτή την προσέγγιση στην εποχή μας, διότι συνταυτιστήκαμε με τα εφήμερα, περιοριστήκαμε στα όσα τα παγκόσμια κέντρα μας υπαγορεύουν, σαν να βρισκόμαστε μέσα στο google, όπου παίρνουμε πληροφορίες και κατευθύνσεις αλλά δεν ελευθερωνόμαστε από τα πρόσκαιρα. Παγιδεύεται λοιπόν η ελευθερία μας, παγιδεύεται η ύπαρξή μας στη λογική των γήινων και το συμφέρον. Χάνουμε την πνευματική μας πυξίδα και κατεύθυνση.

«Ο Χριστός επαναλαμβάνει ότι τα όσα εμείς θεωρούμε αδύνατα ότι πραγματοποιούνται. Χρειάζεται υπομονή και εμπιστοσύνη στον Θεό και όχι αδημονία. Ο Θεός δεν θα μας λησμονήσει, αρκεί να μη μένουμε στη λογική του παρόντος, αλλά να προχωρούμε στη σύνδεση με το υπέρλογον και το άκτιστον, για το οποίο είμαστε πλασμένοι», κατέληξε τις σκέψεις του ο Μητροπολίτης Κερκύρας.  

Στο πέρας της Θείας Λειτουργίας ο κ. Νεκτάριος χειροθέτησε σε αναγνώστες δύο νέα παιδιά της ενορίας, τον Δημήτρη Νίκα και τον Λευτέρη Ελευθεριάδη, που είναι φοιτητές στο Πανεπιστήμιο, και τους οποίους ο Μητροπολίτης Κερκύρας γνώριζε από μικρά παιδιά. Είναι σπουδαίο, όπως είπε στο πολυπληθές εκκλησίασμα, να νιώθουμε ότι τα παιδιά μας πιστεύουν στον Θεό, διακονούν την Εκκλησία, έχουν ζήλο και γι’ αυτό δεν πρέπει να επιρρίπτουμε σ’ αυτά ευθύνες για την κατάσταση του κόσμου, αλλά να δίνουμε το καλό παράδειγμα.    

Τέλος, ο κ. Νεκτάριος εξέφρασε την χαρά του που βρέθηκε για μια ακόμη φορά στον παλαίφατο Ιερό Ναό των Αγίων Πάντων, στον οποίο διακονεί ο συνεργάτης του και πνευματικό του παιδί Πρωτ. Θεμιστοκλής Μουρτζανός, ο οποίος τον ακολούθησε από την αρχή που ο κ. Νεκτάριος ήρθε στην Κέρκυρα και συνοδοιπορεί στον αγώνα της Εκκλησίας να καταθέσει την μαρτυρία στο παρόν. Ευχαρίστησε και τους πολλούς πιστούς, οι οποίοι, παρά την αλλαγή της ώρας, συνέρρευσαν στον ναό και συμμετείχαν στο μυστήριο της θείας ευχαριστίας, δίδοντας χαρά στον επίσκοπο.  

2025-03-30 Δ΄ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

Δ΄ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ Γράφει ο π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ

-”Ει δύνασαι πιστεύσαι, πάντα δυνατά τω πιστεύοντι”

-”Πιστεύω, κύριε· βοήθει μου τη απιστία” (Μκ, 9, 23-24)

Οι δυο αυτές φράσεις –ο περί πίστεως λόγος του Θεού και η διστακτική απάντηση του ανθρώπου– εκφράζουν με τρόπο συνοπτικό την όλη ορθόδοξη ευσέβεια και νοηματοδοτούν την Δ΄ Κυριακή των Νηστειών.

Κατά την Κυριακή αυτή κι ενώ η ασκητική (λειτουργικά και βιωματικά) περίοδος της Μεγάλης Σαρακοστής προχωρεί στην ολοκλήρωσή της, καλούμαστε να βεβαιωθούμε και να βεβαιώσουμε για το πόσο πιστοί είμαστε, σε ποιο βαθμό εμπιστευόμαστε την Χάρη του Θεού, κατά πόσον αποθέτουμε στην πρωτοβουλία Εκείνου την κάθε κίνησή μας. Στις ημέρες που έρχονται θα δοκιμασθεί του καθενός μας η πίστη. Μπροστά στο Κριτήριο, τον Σταυρό και τον Τάφο, μόνον οι συνειδητοί πιστοί θ’ αντέξουν. Γι’ αυτό ακριβώς σήμερα, Δ΄ Κυριακή των Νηστειών, η Εκκλησία αναμετρά τις δυνάμεις της. Αναλογίζεται ποιοι θα παραμείνουν έμπιστοι και αφοσιωμένοι στις τάξεις της και ποιοι θα μείνουν τελικά σε απόσταση “ασφαλείας” από τον Νυμφίο Χριστό, μη όντες βέβαιοι ή σταθεροί στην πίστη τους…

Στο κάλεσμα του Θεού ο άνθρωπος διστάζει ή και δυσανασχετεί. Στην εποχή μας ο ανθρώπινος νους βομβαρδίζεται από τα μηνύματα ενός παράτολμου και ανισόρροπου νεοπροοδευτισμού, που υπαγορεύει πίστη σε οτιδήποτε άλλο, παρά στον Τριαδικό Θεό. Ως εκ τούτου, λοιπόν, διαπλάθει μιαν ιδιάζουσα στάση αμφιβολίας έναντι Εκείνου, γι’ αυτό (αν θέλει βέβαια να είναι ειλικρινής με τον εαυτό του), με συναίσθηση της αδυναμίας του, εξομολογείται: ”Πιστεύω, κύριε·βοήθει μου τη απιστία”.

Η αμφιβολία δεν είναι έξω από την εκκλησιαστική πραγματικότητα. Για παράδειγμα: Ο δύσπιστος (και όχι άπιστος) Απόστολος Θωμάς αξιώνεται να ομολογήσει Χριστόν Εσταυρωμένο και Αναστάντα, διότι διαθέτει καλή προαίρεση της καρδίας. Η δυσπιστία του δεν προέρχεται από εσκεμμένη εναντίωση, αλλά από δυσκολία πρόσβασης στο μυστήριο της Ανάστασης. Με δεδομένο μάλιστα τον σύγχρονο θρησκευτικό χάρτη, θα τολμούσαμε να υποστηρίξουμε ότι είναι προτιμότερη μια στάση αμφιβολίας και καλοπροαίρετης αμφισβήτησης, παρά η εύκολη δήθεν αφοσίωση ευάριθμων κατ' όνομα πιστών στον Θεό, η οποία καλλιεργούμενη οδηγεί την Εκκλησία σε νοσηρές καταστάσεις άκρατης υποκρισίας και τυφλού φανατισμού, με πολυειδείς και άκρως επίφοβες συνέπειες, γνωστές τοις πάσι. Το ν’ αμφιβάλει κάποιος είναι ανθρώπινο και μπορεί να δικαιολογηθεί. Το παράλογο είναι το ν’ απορρίπτει, έτσι αβασάνιστα, προαιώνιες και ανίερες αξίες, επειδή π.χ. ο συρμός των ημερών μας δεν φημίζεται και τόσο για την θρησκευτικότητά του. Βλέπετε, από κάμποσους μικρόνοες δεν θεωρείται και τόσο up-to-date το να διατηρεί κανείς σχέσεις με αγίους και ιερείς, με μυστήρια, ναούς, προσευχές ή νηστείες.

Έχει δίκαια ειπωθεί ότι η αμφιβολία είναι το προοίμιο της πίστης. Με τη θέση αυτήν εννοείται, ότι μες απ’ την -χωρίς παρωπίδες και συμπλέγματα- έρευνα περί του Θεού δεν απομένει, σε τελευταία ανάλυση, παρά ο δρόμος-μονόδρομος της αποδοχής Του. Όσο κι αν ψάχνει ο ανθρώπινος νους, όσο κι αν ερευνά, δεν θα Τον συναντήσει, εάν δεν βγουν οι επίφοβες και παραποιητικές “τσίμπλες” από τα νοητά μάτια της ψυχής, διότι ο Θεός, όντας “αόρατος, ακατάληπτος, ανεξιχνίαστος, ανυπέρβλητος, αμέτρητος” (σύμφωνα με τις Ευχές της Γονυκλισίας), δεν αποδεικνύεται λογικά, δεν εξισώνεται μαθηματικά, δεν ψηλαφίζεται αισθητά, δεν χωράει στην επιστημονική έρευνά μας. Στην Αποκάλυψη του Ιωάννου, ο Ίδιος λέγει: "συμβουλεύω σοι αγοράσαι παρ' εμού [...] κολλύριον ίνα εγχρίση τους οφθαλμούς σου ίνα βλέπης" (Αποκ. 3, 18). 

Ο Θεός κυκλοφορεί, αθέατος ή δυσδιάκριτος συχνά, ανάμεσα στις κοινωνίες των ανθρώπων, κατακλύζοντας ευεργετικά τα έμψυχα και τ’ άψυχα με Αγάπη από εκείνην που Είναι στην ουσία Του. Λέγει: "Ιδού έστηκα επί την θύραν και κρούω· εάν τις ακούση της φωνής μου και ανοίξη την θύραν, και εισελεύσομαι προς αυτόν και δειπνήσω μετ᾿ αυτού και αυτός μετ᾿ εμού" (Αποκ. 3, 20). Στέκεται δίπλα μας με απέραντη κατανόηση και άκρα συγκατάβαση για τον πεπτωκότα άνθρωπο και τις αλλεπάλληλες παρακοές του. Η σκανδαλώδης όμως έπαρσή μας είναι που Τον απομακρύνει και Τον ξανασταυρώνει. Η χαλιναγώγηση του εγωισμού, που οδηγεί στην πίστη και η πίστη που συντηρεί ταπεινό και πράο φρόνημα, βρίσκει οπωσδήποτε τρόπους συνεννόησης μαζί Του, επιτυγχάνει τη ζητούμενη μυστική συνάφεια του Ανθρώπου με τον Θεό, μια ζωντανή σχέση θείου έρωτα, ελευθερίας και αλήθειας. Η πίστη προϋποθέτει χαμηλούς τόνους, πραότητα της ψυχής, νηφαλιότητα της νόησης και συναίσθηση του ότι κάθε απόπειρα προσέγγισης του Θεού είναι κίνηση μέσα στο μυστήριο. Κατά τον Δανό φιλόσοφο Kierkegaard, “ο Θεός γυρίζει στον κόσμο incognito (κρυφά, δηλαδή, μυστικά), και πίστη είναι ο σεβασμός στο incognito του Θεού”.

Προσεγγίζεται, λοιπόν, μόνο μυστηριακά με την πίστη, η οποία κάποιες φορές απορρέει από καλοπροαίρετη αμφιβολία. Είναι πάντως κοινή των Χριστιανών παραδοχή ότι κάθε ανθρώπινο αβασάνιστο αξίωμα για την ύπαρξή Του εκπίπτει σε πικρή ματαιοπονία. Και είχε δίκιο ο Rainer Maria Rilke, όταν έγραφε προσευχόμενος: “Δεν θέλω από σένα καμιά ματαιότητα, που ν’ αποδεικνύει την ύπαρξή σου”.

Αν, εξάλλου, αναρωτηθεί κάποιος, με ποιον τρόπο λειτουργεί η πίστη, πάντοτε βέβαια μέσα στα αδιόρατα πλαίσια του Μυστηρίου, ο πατερικός λόγος του Αγίου Γρηγορίου του Νύσσης είναι ιδιαίτερα παραστατικός. Λέγει χαρακτηριστικά: “Ο Θεός εκτοξεύει το βέλος και η πίστη εισάγει στην καρδιά του ανθρώπου μαζί με το βέλος και τον Τοξότη που το εξαπέστειλε”. Άρα, δηλαδή, ο Θεός απαιτεί από τον άνθρωπο μιαν απλή κίνηση προς Αυτόν, ένα βήμα καλής θελήσεως, αυτήν έστω την χαρακτηριστική φράση αποδοχής της Δ΄ Κυριακής των Νηστειών: “Πιστεύω, κύριε· βοήθει μου τη απιστία”, για να μας αποκαλύψει τον Εαυτό Του. Ζητά το ελάχιστο από τον άνθρωπο, για να τού παράξει δωρεάν και υπερπολλαπλάσιο το Πολύ εκ της θεότητός Του, χαριτώνοντάς τον με την δυναμική του Ουρανού, αφού ξεκάθαρα διαβεβαιώνει ο ίδιος ο Κύριος Ιησούς: “Ει δύνασαι πιστεύσαι, πάντα δυνατά τω πιστεύοντι”!

ΕΙΣ ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΟΝ ΤΟΥ ΚΑΤΑΠΕΤΑΣΜΑΤΟΣ

 

    «Ἥν ὡς ἄγκυραν ἔχομεν τῆς ψυχῆς ἀσφαλῆ τε καὶ βεβαίαν καὶ εἰσερχομένην εἰς τὸ ἐσώτερον τοῦ καταπετάσματος, ὅπου πρόδρομος ὑπὲρ ἡμῶν εἰσῆλθεν ᾿Ιησοῦς, κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδὲκ ἀρχιερεὺς γενόμενος εἰς τὸν αἰῶνα» (Εβρ. 6, 19-20).

«Αὐτή μας ἡ ἐλπίδα μᾶς ἀσφαλίζει καὶ μᾶς βεβαιώνει σὰν ἄγκυρα, καὶ μᾶς ὁδηγεῖ στὰ ἐνδότερα τοῦ καταπετάσματος, ὅπου μπῆκε πρὶν ἀπὸ μᾶς καὶ γιὰ χάρη μας ὁ ᾿Ιησοῦς, ἀρχιερέας γιὰ πάντα ὅπως ὁ Μελχισεδέκ».

 Στο αποστολικό ανάγνωσμα της Κυριακής Δ’ Νηστειών ο απόστολος Παύλος, αναφερόμενος στους Εβραίους, μάς υπενθυμίζει  την υπόσχεση του Θεού στον γενάρχη τους Αβραάμ, γενάρχη όλης της ανθρωπότητας ως προς την πίστη στον ένα και αληθινό Θεό. Ο Θεός του  ζήτησε να αφήσει τον τόπο κατοικίας του στην Ουρ της Μεσοποταμίας και να πάει στη γη της επαγγελίας, στην Παλαιστίνη, και του υποσχέθηκε ακόμη ότι θα τον καταστήσει γενάρχη πολλών ανθρώπων, παρότι δεν είχε παιδιά. Η υπόσχεση του Θεού εκπληρώθηκε, ενώ και ο Αβραάμ υπάκουσε στην προτροπή του ουρανού. Το ότι ο Θεός τηρεί τις υποσχέσεις Του είναι δεδομένο. Αυτή η τήρηση γεννά ελπίδα. Και η ελπίδα γίνεται άγκυρα στους κλονισμούς και στους σταυρούς της ζωής, ώστε να μπορούμε να μπούμε κι εμείς «στα ενδότερα του καταπετάσματος», στα Άγια των Αγίων, όπως ήταν ο ιερότερος χώρος του ναού του Σολομώντα, εκεί όπου προσφέρονταν η εξιλαστήριος θυσία μία φορά τον χρόνο από τον Αρχιερέα των Εβραίων, προκειμένου να συγχωρεθούν οι αμαρτίες των ανθρώπων έναντι του Θεού. Στα ενδότερα του καταπετάσματος εισήλθε για χάρη μας ο Χριστός, για να προσφέρει άπαξ ως θυσία τον ίδιο Του τον εαυτό, όχι μόνο για να συγχωρεθούν οι αμαρτίες μας, αλλά και για να ζήσουμε αιώνια νικώντας μαζί Του τον έσχατο εχθρό της ύπαρξής μας, τον θάνατο.

 «Εις το εσώτερον του καταπετάσματος».  Η πίστη μας δεν έχει μυστικά. Όλα είναι διάφανα, στο φως. Ο δρόμος της αγάπης που γίνεται θυσία δίνει ελπίδα. Ο δρόμος κοινωνίας του σώματος και του αίματος του Χριστού γίνεται άφεση αμαρτιών και ζωή αιώνια. Ο δρόμος της προσευχής και της εκζήτησης της παρουσίας του Χριστού στη ζωή μας γίνεται το στήριγμα και το περιεχόμενό της. Στο «εσώτερον του καταπετάσματος» που είναι η Εκκλησία ακολουθούμε τον Χριστό, με μόνη προϋπόθεση την επίγνωση ότι όλα μας έχουν χαριστεί και το μόνο που χρειάζεται από εμάς είναι η ευχαριστία. Είναι η κίνηση της καρδιάς που γίνεται έξοδος από τις βεβαιότητες των αισθήσεων και από τη δόξα του «φαίνεσθαι», είναι παραίτηση από την απολυτότητα της ισχύος της προσωπικής μας άποψης και κρίσης, είναι άνοιγμα στον συνάνθρωπο, είναι ζωή που είναι ήδη λυτρωμένη από τον φόβο του θανάτου. Διότι στον θάνατο προχωρά με γενναιότητα αυτός που γνωρίζει να ζει. Και ζωή δεν είναι η απόλαυση του παρόντος, χωρίς να αποκλείεται και αυτή. Ζωή είναι η σχέση με τον Θεό που γίνεται αιωνιότητα και μνήμη των υποσχέσεών Του, ότι η πίστη απλώνεται και δι’ ημών σε όλους τους καιρούς και σε όλους τους ανθρώπους. 

 Αν κάτι ξεχωρίζει τον χριστιανό από τον κόσμο, ιδίως τον σύγχρονο, είναι η αλήθεια. Κι αυτή δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς την μνήμη του «εσώτερον του καταπετάσματος». Ότι ακολουθούμε έναν Θεό που δεν κρύφτηκε. Που δεν εκμεταλλεύτηκε. Που δεν δικαίωσε τα πάθη μας, αλλά δεν μας εξουθένωσε γι’ αυτά. Που έγινε ένα με μας, έκλαψε για μας, υπέφερε για μας, έζησε τις χαρές μας, πέθανε για μας, αναστήθηκε για μας και είναι μαζί μας πάσας τας ημέρας της ζωής μας. Αυτόν τον Θεό Τον προσπερνάμε, απορροφημένοι στον θρίαμβο ενός πολιτισμού επηρμένου, που δεν όμως λυτρώνει. Που μας δίνει ελευθερία να έχουμε ταυτότητα, στην πραγματικότητα όμως θέλει να έχουμε την ταυτότητα τη δική του. Που κρύβει πολλά, το κυριότερο, τον θάνατο που δεν μπορεί να νικήσει παρά την καύχηση, την δύναμη της επιστήμης του, την τεχνολογία του, την εξουσία, τη δόξα. Αλλού είναι η αλήθεια. Στο  «εσώτερον του καταπετάσματος», μαζί με τον Χριστό. Στον Σταυρό και στην Ανάσταση. Στην αγάπη που γίνεται ελπίδα. Ας ακολουθήσουμε.

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

30 Μαρτίου 2025

Κυριακή Δ’ Νηστειών

ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 30 ΜΑΡΤΙΟΥ 2025- Δ' ΝΗΣΤΕΙΩΝ (Μάρκ. 9, 17-31)

 

 Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἄνθρωπός τις προσῆλθε τῷ ᾿Ιησοῦ λέγων· Διδάσκαλε, ἤνεγκα τὸν υἱόν μου πρός σε, ἔχοντα πνεῦμα ἄλαλον. Καὶ ὅπου ἂν αὐτὸν καταλάβῃ, ῥήσσει αὐτόν, καὶ ἀφρίζει καὶ τρίζει τοὺς ὀδόντας αὐτοῦ, καὶ ξηραίνεται· καὶ εἶπον τοῖς μαθηταῖς σου ἵνα αὐτὸ ἐκβάλωσι, καὶ οὐκ ἴσχυσαν. ῾Ο δὲ ἀποκριθεὶς αὐτῷ λέγει· ῏Ω γενεὰ ἄπιστος, ἕως πότε πρὸς ὑμᾶς ἔσομαι; ῞Εως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν; Φέρετε αὐτὸν πρός με. Καὶ ἤνεγκαν αὐτὸν πρὸς αὐτόν. Καὶ ἰδὼν αὐτὸν εὐθέως τὸ πνεῦμα ἐσπάραξεν αὐτόν, καὶ πεσὼν ἐπὶ τῆς γῆς ἐκυλίετο ἀφρίζων. Καὶ ἐπηρώτησε τὸν πατέρα αὐτοῦ· Πόσος χρόνος ἐστὶν ὡς τοῦτο γέγονεν αὐτῷ; ῾Ο δὲ εἶπε· Παιδιόθεν. Καὶ πολλάκις αὐτὸν καὶ εἰς πῦρ ἔβαλε καὶ εἰς ὕδατα, ἵνα ἀπολέσῃ αὐτόν· ἀλλ᾿ εἴ τι δύνασαι, βοήθησον ἡμῖν σπλαγχνισθεὶς ἐφ᾿ ἡμᾶς. ῾Ο δὲ ᾿Ιησοῦς εἶπεν αὐτῷ τὸ εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατὰ τῷ πιστεύοντι. Καὶ εὐθέως κράξας ὁ πατὴρ τοῦ παιδίου μετὰ δακρύων ἔλεγε· Πιστεύω, Κύριε· βοήθει μου τῇ ἀπιστίᾳ. ᾿Ιδὼν δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς ὅτι ἐπισυντρέχει ὄχλος, ἐπετίμησε τῷ πνεύματι τῷ ἀκαθάρτῳ λέγων αὐτῷ· Τὸ πνεῦμα τὸ ἄλαλον καὶ κωφόν, ἐγώ σοι ἐπιτάσσω, ἔξελθε ἐξ αὐτοῦ καὶ μηκέτι εἰσέλθῃς εἰς αὐτόν. Καὶ κρᾶξαν καὶ πολλὰ σπαράξαν αὐτὸν ἐξῆλθε, καὶ ἐγένετο ὡσεὶ νεκρός, ὥστε πολλοὺς λέγειν ὅτι ἀπέθανεν. ῾Ο δὲ ᾿Ιησοῦς κρατήσας αὐτὸν τῆς χειρὸς ἤγειρεν αὐτόν, καὶ ἀνέστη. Καὶ εἰσελθόντα αὐτὸν εἰς οἶκον οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἐπηρώτων αὐτὸν κατ᾿ ἰδίαν, ὅτι ἡμεῖς οὐκ ἠδυνήθημεν ἐκβαλεῖν αὐτό. Καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Τοῦτο τὸ γένος ἐν οὐδενὶ δύναται ἐξελθεῖν εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ. Καὶ ἐκεῖθεν ἐξελθόντες παρεπορεύοντο διὰ τῆς Γαλιλαίας, καὶ οὐκ ἤθελεν ἵνα τις γνῷ· ἐδίδασκε γὰρ τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ καὶ ἔλεγεν αὐτοῖς ὅτι ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοται εἰς χεῖρας ἀνθρώπων, καὶ ἀποκτενοῦσιν αὐτόν, καὶ ἀποκτανθεὶς τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστήσεται.

Ἀπόδοση σέ ἁπλή γλῶσσα

Ἐκεῖνο τὸν καιρό, κάποιος ἄνθρωπος πλησίασε τὸν ᾿Ιησοῦ καὶ τοῦ εἶπε· «Διδάσκαλε, ἔφερα σ’ ἐσένα τὸν γιό μου, γιατὶ ἔχει μέσα του δαιμονικὸ πνεῦμα ποὺ τὸν κάνει ἄλαλο. Κάθε φορὰ ποὺ τὸν πιάνει, τὸν ρίχνει κάτω καὶ τότε βγάζει ἀφρούς, τρίζει τὰ δόντια καὶ μένει ξερός. Εἶπα στοὺς μαθητές σου νὰ διώξουν αὐτὸ τὸ πνεῦμα, ἀλλὰ δὲν μπόρεσαν». «῎Απιστη γενιά!» ἀποκρίθηκε ὁ ᾿Ιησοῦς. «῝Ως πότε θὰ εἶμαι μαζί σας; Πόσον καιρὸ ἀκόμη θὰ σᾶς ἀνέχομαι; Φέρτε μου ἐδῶ τὸ παιδί». ᾿Εκεῖνοι τοῦ τὸ ἔφεραν. Μόλις τὸ πνεῦμα εἶδε τὸν ᾿Ιησοῦ, ἀμέσως τάραξε τὸ παιδί, κι ἐκεῖνο ἔπεσε καταγῆς καὶ κυλιόταν βγάζοντας ἀφρούς. «Πόσος καιρὸς εἶναι ποὺ τοῦ συμβαίνει αὐτό;» ρώτησε ὁ ᾿Ιησοῦς τὸν πατέρα τοῦ παιδιοῦ. ᾿Εκεῖνος ἀπάντησε· «᾿Απὸ μικρὸ παιδί. Πολλὲς φορὲς μάλιστα καὶ στὴ φωτιὰ τὸν ἔριξε καὶ στὰ νερὰ γιὰ νὰ τὸν ἐξολοθρέψει. ᾿Αλλὰ ἂν μπορεῖς νὰ κάνεις κάτι, σπλαχνίσου μας καὶ βοήθησέ μας». ῾Ο ᾿Ιησοῦς τοῦ εἶπε τοῦτο· «᾿Εὰν μπορεῖς νὰ πιστέψεις, ὅλα εἶναι δυνατὰ γι’ αὐτὸν ποὺ πιστεύει». ᾿Αμέσως τότε φώναξε δυνατὰ ὁ πατέρας τοῦ παιδιοῦ καὶ εἶπε μὲ δάκρυα· «Πιστεύω, Κύριε! ᾿Αλλὰ βοήθησέ με, γιατὶ ἡ πίστη μου δὲν εἶναι δυνατή». Βλέποντας ὁ ᾿Ιησοῦς ὅτι συγκεντρώνεται κόσμος, πρόσταξε τὸ δαιμονικὸ πνεῦμα μ’ αὐτὰ τὰ λόγια· «῎Αλαλο καὶ κουφὸ πνεῦμα, ἐγὼ σὲ διατάζω· βγὲς ἀπ’ αὐτὸν καὶ μὴν ξαναμπεῖς πιὰ μέσα του». Βγῆκε τότε τὸ πνεῦμα, ἀφοῦ κραύγασε δυνατὰ καὶ συντάραξε τὸ παιδί. ᾿Εκεῖνο ἔμεινε ἀναίσθητο, ἔτσι ποὺ πολλοὶ ἔλεγαν ὅτι πέθανε. ῾Ο ᾿Ιησοῦς ὅμως τὸ ἔπιασε ἀπὸ τὸ χέρι του, τὸ σήκωσε, κι αὐτὸ στάθηκε ὄρθιο. ῞Οταν μπῆκε ὁ ᾿Ιησοῦς στὸ σπίτι, τὸν ρώτησαν οἱ μαθητές του ἰδιαιτέρως· «Γιατί ἐμεῖς δὲν μπορέσαμε νὰ βγάλουμε αὐτὸ τὸ δαιμονικὸ πνεῦμα;» Κι ἐκεῖνος τοὺς ἀπάντησε· «Αὐτὸ τὸ δαιμονικὸ γένος δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ τὸ βγάλει μὲ τίποτε ἄλλο παρὰ μόνο μὲ προσευχὴ καὶ νηστεία». ῎Εφυγαν ἀπὸ κεῖ καὶ προχωροῦσαν διασχίζοντας τὴ Γαλιλαία. Δὲν ἤθελε ὁ ᾿Ιησοῦς νὰ μάθει κανεὶς ὅτι περνοῦσε ἀπὸ κεῖ, γιατὶ δίδασκε τοὺς μαθητές του καὶ τοὺς ἔλεγε· «Ὁ Υἱὸς τοῦ ᾿Ανθρώπου θὰ παραδοθεῖ σὲ χέρια ἀνθρώπων, ποὺ θὰ τὸν θανατώσουν· τὴν τρίτη ὅμως ἡμέρα μετὰ τὸν θάνατό του θ’ ἀναστηθεῖ».

ΤΟ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 30 ΜΑΡΤΙΟΥ 2025- Δ' ΝΗΣΤΕΙΩΝ (Ἑβρ. 6, 13-20)

     Ἀδελφοί, τῷ ᾿Αβραὰμ ἐπαγγειλάμενος ὁ Θεός, ἐπεὶ κατ᾿ οὐδενὸς εἶχε μείζονος ὀμόσαι, ὤμοσε καθ᾿ ἑαυτοῦ, λέγων· «῏Η μὴν εὐλογῶν εὐλογήσω σε καὶ πληθύνων πληθυνῶ σε»· καὶ οὕτω μακροθυμήσας ἐπέτυχε τῆς ἐπαγγελίας. ῎Ανθρωποι μὲν γὰρ κατὰ τοῦ μείζονος ὀμνύουσι, καὶ πάσης αὐτοῖς ἀντιλογίας πέρας εἰς βεβαίωσιν ὁ ὅρκος· ἐν ᾧ περισσότερον βουλόμενος ὁ Θεὸς ἐπιδεῖξαι τοῖς κληρονόμοις τῆς ἐπαγγελίας τὸ ἀμετάθετον τῆς βουλῆς αὐτοῦ, ἐμεσίτευσεν ὅρκῳ, ἵνα διὰ δύο πραγμάτων ἀμεταθέτων, ἐν οἷς ἀδύνατον ψεύσασθαι Θεόν, ἰσχυρὰν παράκλησιν ἔχωμεν οἱ καταφυγόντες κρατῆσαι τῆς προκειμένης ἐλπίδος· ἣν ὡς ἄγκυραν ἔχομεν τῆς ψυχῆς ἀσφαλῆ τε καὶ βεβαίαν καὶ εἰσερχομένην «εἰς τὸ ἐσώτερον τοῦ καταπετάσματος», ὅπου πρόδρομος ὑπὲρ ἡμῶν εἰσῆλθεν ᾿Ιησοῦς, «κατὰ τὴν τάξιν Μελχισεδὲκ» ἀρχιερεὺς γενόμενος «εἰς τὸν αἰῶνα».

Ἀπόδοση σέ ἁπλή γλῶσσα 

Ἀδελφοί, ὅταν ὁ Θεὸς ἔδωσε τὴν ὑπόσχεσή του στὸν Ἀβραάμ, ἐπειδὴ δὲν ὑπῆρχε ἀνώτερος γιὰ νὰ ὁρκιστεῖ, ὁρκίστηκε στὸν ἑαυτό του, λέγοντας· Σοῦ ὑπόσχομαι ὅτι θὰ σ’ εὐλογήσω καὶ θὰ σοῦ δώσω πολλοὺς ἀπογόνους. ῎Ετσι πῆρε ὁ ᾿Αβραὰμ τὴν ὑπόσχεση, καὶ μὲ τὴν ὑπομονή του πέτυχε τὴν ἐκπλήρωσή της. Οἱ ἄνθρωποι ὁρκίζονται σὲ κάποιον ἀνώτερό τους, κι ὁ ὅρκος δίνει γι’ αὐτοὺς τέλος σὲ κάθε ἀμφισβήτηση καὶ ὑποδηλώνει ἐπιβεβαίωση. ῾Ο Θεός, λοιπόν, ἐπειδὴ ἤθελε νὰ δείξει πιὸ καθαρὰ σ’ αὐτοὺς ποὺ θὰ κληρονομοῦσαν τὰ ὅσα ὑποσχέθηκε ὅτι ἡ ἀπόφασή του ἦταν ἀμετάκλητη, τὴν ἐγγυήθηκε μὲ ὅρκο. Γιὰ δύο λοιπὸν ἀμετακίνητα πράγματα, γιὰ τὰ ὁποῖα εἶναι ἀδύνατο νὰ διαψευστεῖ ὁ Θεός, ἐμεῖς ποὺ καταφύγαμε σ’ αὐτὸν ὀφείλουμε νὰ μείνουμε σταθεροὶ σ’ αὐτὰ ποὺ ἐλπίζουμε. Αὐτή μας ἡ ἐλπίδα μᾶς ἀσφαλίζει καὶ μᾶς βεβαιώνει σὰν ἄγκυρα, καὶ μᾶς ὁδηγεῖ στὰ ἐνδότερα τοῦ καταπετάσματος, ὅπου μπῆκε πρὶν ἀπὸ μᾶς καὶ γιὰ χάρη μας ὁ ᾿Ιησοῦς, ἀρχιερέας γιὰ πάντα ὅπως ὁ Μελχισεδέκ.

2025-03-29 ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ Δ΄ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ

FRONËZIMI I KRYEPISKOPIT TË TIRANËS, DURRËSIT DHE GJITHË SHQIPËRISË, JOANIT

2025-03-28 Δ΄ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ

ΧΑΙΡΕ Ο ΠΟΚΟΣ Ο ΕΝΔΡΟΣΟΣ, ΟΝ ΓΕΔΕΩΝ ΠΑΡΘΕΝΕ ΠΡΟΕΘΕΑΣΑΤΟ

 

 Θαύματα αναζητούμε οι άνθρωποι στη ζωή μας. Μάλιστα, όσοι πιστεύουμε στον Θεό συχνά έρχεται η στιγμή που θέλουμε την απόδειξη ότι Αυτός και υπάρχει και μας αγαπά. Κυρίως σε δυσκολίες, σε θέματα υγείας, σε κρίσιμα σταυροδρόμια, στις σχέσεις μας με τους άλλους, μοιάζουν τα θαύματα οι μοναδικές λύσεις τις οποίες περιμένουμε. Όταν μάλιστα αυτά δεν έρχονται, θυμώνουμε με τον Θεό, σαν τα παιδιά που μας χάλασαν το χατίρι, και ριχνόμαστε στην απιστία, στην άρνηση, στην απογοήτευση. Βεβαίως, όταν τα θαύματα πρόκειται να μας ωφελήσουν στην πνευματική μας κατάσταση, όταν είναι προς το αληθινό μας συμφέρον που έχει να κάνει με την αιωνιότητα, αλλά και έχουν να κάνουν και με τη βοήθεια προς τους άλλους την οποία τα θαύματα μπορεί να προσφέρουν, ο Θεός διά της Παναγίας και των Αγίων Του τα δίνει. Αρκεί η πίστη μας να μην στηρίζεται στα θαύματα, διότι τότε όσα και να δούμε, πάλι δεν θα ικανοποιηθούμε. 

 Στην Παλαιά Διαθήκη, στα χρόνια της ιστορίας του Εβραϊκού λαού που ονομάστηκαν «χρόνια των Κριτών», ο κριτής Γεδεών κλήθηκε από τον Θεό να συγκεντρώσει κάποιον στρατό για να πολεμήσει εναντίον των Μαδιανιτών, εχθρών του ισραηλιτικού λαού. Ο Γεδεών ένιωθε ότι το έργο αυτό θα ήταν δύσκολο και έτσι ζήτησε από τον Θεό ένα θαύμα, ένα σημείο: ήταν καλοκαίρι και είχε κουρέψει τα πρόβατά του. Ενώ παντού υπήρχε ξηρασία, σε ένα ποκάρι μαλλιών από τα πρόβατα θα υπήρχε δροσιά, η οποία θα το νότιζε τόσο πολύ το ποκάρι, που θα ήταν αδύνατον άνθρωπος να το είχε ποτίσει, ενώ το έδαφος γύρω του θα παρέμεινε ξερό. Ο Θεός επιτέλεσε το θαύμα και ο πόκος είχε τόση δροσιά, ώστε ο Γεδεών να τον πιέσει και να γεμίσει μία λεκάνη με νερό. Και σαν να μην έφτανε αυτό, ο Γεδεών ζήτησε από τον Θεό ο πόκος να στεγνώσει το επόμενο πρωί και όλο το έδαφος γύρω του να είναι γεμάτο δροσιά. Έτσι κι έγινε και ο Γεδεών ανέλαβε τον αγώνα εναντίον των Μαδιανιτών, τους οποίους και κατενίκησε, ελευθερώνοντας τον λαό του Ισραήλ από την τυραννία. 

 Η Εκκλησία βλέπει στον «ένδροσο πόκο» του Γεδεών τον τύπο της Υπεραγίας Θεοτόκου. Γι’ αυτό και ο ιερός υμνογράφος του Κανόνος του ακαθίστου Ύμνου, ο άγιος Ιωσήφ, χαιρετίζει την Παναγία ως «πόκον τον ένδροσον, όν Γεδεών, Παρθένε, προεθεάσατο». Η Θεοτόκος έδωσε, εκ Πνεύματος Αγίου, σάρκα στον Θεό που γίνεται άνθρωπος, και Εκείνος ως ένδροσος πόκος κατέρχεται σ’ αυτήν αθόρυβα και ήσυχα, χωρίς να προξενήσει φθορά στην παρθενία της. Γίνεται μάνα η Παναγία και αυτό αποτυπώνεται στον ένδροσο πόκο, αλλά παραμένει παρθένος, και αυτό αποτυπώνεται στο ότι το ποκάρι ξαναγίνεται στεγνό, όπως στο θαύμα του Γεδεών. 

 Με αυτή την εικόνα η πνευματική μας παράδοση μάς υπενθυμίζει τρία σημεία. Το πρώτο, ότι στο πρόσωπο της Παναγίας συντελείται το μεγαλύτερο θαύμα στην ιστορία του κόσμου, ότι ο Θεός γίνεται άνθρωπος δι’ ημάς, για να μας λυτρώσει από τον θάνατο και να μας καταστήσει θεούς κατά χάριν, τουτέστιν να ζήσουμε αιωνίως κοντά Του, στο φως και στην αγάπη Του. Το δεύτερο, ότι ο Θεός προσθέτει, δεν αφαιρεί από τον άνθρωπο. Προσθέτει ευλογίες, χαρίσματα, ενισχύει τον αγώνα του ανθρώπου για αλήθεια και χάρη, χωρίς να του αφαιρεί ό,τι είναι η προσωπικότητά του, η ομορφιά του, η ταυτότητά του. Μάλιστα, στην περίπτωση της Παναγίας, η παρθενία ως σημείο νεανικότητας, καθαρότητας, αγνότητας, ομορφιάς παραμένει αδιαλώβητη και την ίδια στιγμή η Παναγία δεν ανήκει σε άνθρωπο, μόνο στον Θεό, ενώ έτσι γίνεται μάνα όλων των ανθρώπων καθώς ο Κύριός μας προσέλαβε την ανθρώπινη φύση για να σώσει τους πάντας. Γι’ αυτό και την επικαλούμαστε. Το τρίτο, ότι όταν ο Θεός βλέπει πως ένας άνθρωπος θα προσφέρει στο σύνολο, στην κοινότητα, όπως ο Γεδεών στους συμπατριώτες του, δείχνει την παρουσία Του, καθότι το μεγαλύτερο θαύμα είναι η αγάπη, το »εμείς», η έγνοια για τους πολλούς, η πίστη ως εμπιστοσύνη όχι μόνο για τον εαυτό μας, αλλά και για όλους τους συνανθρώπους μας, τουλάχιστον αυτούς με τους οποίους ανήκουμε στην ίδια κοινότητα και παλεύουμε για τον Θεό. 

 Αυτά τα σημεία ας μας βοηθήσουν να βρούμε περισσότερο ουρανό στη ζωή μας και ας επικαλούμαστε τις πρεσβείες της Παναγίας μας, για να αντέξουμε στις δυσκολίες της ζωής!

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

28 Μαρτίου 2025

Δ’ Χαιρετισμοί

ΜΕ ΤΟΝ ΝΕΟ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΣΥΝΑΝΤΗΘΗΚΕ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

     Στα Τίρανα βρίσκεται ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων, με την ευκαιρία της ενθρόνισης του νέου Αρχιεπισκόπου Αλβανίας κ. Ιωάννη. Το μεσημέρι της Παρασκευής 28 Μαρτίου ο Μητροπολίτης Κερκύρας επισκέφθηκε την Αρχιεπισκοπή και συναντήθηκε με τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο κ. Ιωάννη. Στη συνάντηση, η οποία διεξήχθη σε πολύ θερμό κλίμα, έγινε συζήτηση για τα προβλήματα, την πορεία και την μαρτυρία της Ορθοδόξου Εκκλησία γενικότερα, όπως επίσης και για θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, καθώς η Κέρκυρα γειτνιάζει με την Αλβανία, ενώ οι εκκλησιαστικές σχέσεις ήταν και θα παραμείνουν εξαιρετικές, σε συνέχεια της συνεργασίας και της κοινωνίας με τον μακαριστό Αρχιεπίσκοπο Αναστάσιο. Έγινε ακόμη ανταλλαγή δώρων, ενώ ο Μητροπολίτης Κερκύρας κ. Νεκτάριος προσκάλεσε τον Αρχιεπίσκοπο Αλβανίας να επισκεφθεί το νησί της Κέρκυρας και την Ιερά Μητρόπολη επισήμως σε εύθετο χρόνο, αλλά και τόνισε ότι η Κέρκυρα είναι πάντοτε φιλόξενη και ανοιχτή και για προσκυνηματική επίσκεψη και για ευκαιρίες ανάπαυσης από τα ευθυνοφόρα καθήκοντα του νέου Αρχιεπισκόπου.

Ο κ. Ιωάννης ευχαρίστησε ολοκαρδίως τον Μητροπολίτη Κερκύρας και τον προσκάλεσε να συμμετάσχει στο επίσημο δείπνο που θα παραθέσει το βράδυ της Παρασκευής 28 Μαρτίου προς τιμήν όλων των εκπροσώπων των Ορθοδόξων Πατριαρχείων, πρεσβυγενών και νεωτέρων, και των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών. Η ενθρόνιση του νέου Αρχιεπισκόπου Αλβανίας θα γίνει στα Τίρανα το Σάββατο 29 Μαρτίου 2025.  

Η ΠΕΜΠΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΓΟΝΕΩΝ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ, ΠΑΞΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΠΟΝΤΙΩΝ ΝΗΣΩΝ

                Την Κυριακή 23 Μαρτίου 2025, μετά την θεία λειτουργία, στο Πνευματικό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως Κερκύρας, πραγματοποιήθηκε η πέμπτη συνάντηση της Σχολής Γονέων της Ιεράς Μητροπόλεως Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων, με Θέμα "Η απώλεια στη ζωή μας" και ομιλητή τον κ. Ελευθέριο Ελευθεριάδη, Ψυχολόγο και συγγραφέα.

                Την εκδήλωση άνοιξε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκτάριος με προσευχή και εν συνεχεία καλωσόρισε το κοινό στο κατάμεστο Πνευματικό Κέντρο, καθώς και τον προσκεκλημένο ομιλητή, λέγοντας ότι "έχουμε ανάγκη στην εποχή μας από τέτοια φωτισμένα μυαλά όπως ο γνωστός σε όλους μας ψυχολόγος Ελευθέριος Ελευθεριάδης, για να μπορέσει με τον λόγο του να περάσει μια ηλιαχτίδα πνευματικού φωτός που διαχέεται στην άγνοια των ανθρώπων της εποχής που βρισκόμαστε". Για πρόσφατο γεγονός ύβρεως σε ιερά πρόσωπα της Χριστιανικής πίστης ο Σεβασμιώτατος τόνισε ότι "υπάρχει και η αντίσταση, υπάρχει η υγιής σκέψη, υπάρχει η Εκκλησία μας, υπάρχει το ήθος, υπάρχει η πίστη, υπάρχει η αληθινή αγάπη, υπάρχει η αληθινή τέχνη που φέρνει πολιτισμό".  

                Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Ιεράς Μητροπόλεως Κερκύρας, πρωτοπρεσβύτερος π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός, ο οποίος έκανε μια σύντομη παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου του κ. Ελευθεριάδη με τίτλο «Μικρή ανάσα» (εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ) που μιλάει για τον πόνο, την απώλεια και την ελπίδα στη ζωή του κάθε ανθρώπου.

                Ο λόγος δόθηκε αμέσως στον ομιλητή, που αφού ευχαρίστησε τον Σεβασμιώτατο και τους υπευθύνους της Σχολής Γονέων αλλά και όλους τους παρευρισκόμενους, ξεκίνησε την εισήγησή του λέγοντας τα εξής: "Η εκδήλωση έχει ως θέμα της τον πόνο και την ελπίδα. Ο πόνος είναι ένα Μυστήριο. Μιλάμε για πόνο, γευόμαστε πόνο, γευόμαστε τις ενέργειές του πόνου. Αλλά κανένας δεν μπορεί να πει ότι γνωρίζει πλήρως το τί ακριβώς συμβαίνει με τον πόνο. Είναι όπως ακριβώς ο ήλιος. Ο ήλιος μας ζεσταίνει, μας τρέφει, βιώνουμε τις ενέργειές του στη ζωή μας. Δεν μπορούμε να τον πλησιάσουμε όμως. Ο άνθρωπος δεν πλάστηκε για να πονά, να πεθαίνει, να πενθεί. Ο άνθρωπος πλάστηκε για να ζει αιώνια σε κοινωνία. Αυτό όμως, στη πορεία άλλαξε στην πρώτη πτώση του Αδάμ και της Εύας. Ζούσανε υπέροχα, αλλά κάποια στιγμή παράκουσαν. Τότε ήρθε ο πόνος, η αρρώστια, η απώλεια, τα δάκρυα, ο σπαραγμός. Δεν ήρθαν όλα αυτά σαν τιμωρία. Ήρθαν σαν φυσικό επακόλουθο αυτής της επιλογής. Για να μην γίνει αθάνατο το κακό και να μην υποφέρει ο άνθρωπος αιώνια".

                Το δεύτερο σημείο είναι αν ο πόνος είναι ευλογία. " Αυτό μόνο ο ίδιος ο άνθρωπος που πονά μπορεί να το πει για τον εαυτό του κάποια στιγμή. Όταν όμως πρόκειται για τον πόνο του διπλανού μας εκεί σωπαίνουμε. Γιατί μπορεί οι προθέσεις σου μπορεί να είναι καλές αλλά να καταλήξεις να κάνεις ζημιά μεγαλύτερη από ότι μπορείς να ωφελήσεις. Ο πόνος δεν είναι ένα τυχαίο γεγονός. Όπως και όλα τα πράγματα, όπως και η χαρά, η λύπη, η θλίψη, όλα είναι μέσα στο σωτηριολογικό σχέδιο του Θεού. Το κορυφαίο γεγονός που προκαλεί πόνο στον άνθρωπο είναι ο θάνατος. Από εκεί εκπορεύεται ο πόνος. Από τον θάνατο. Όταν λοιπόν ο θάνατος, που είναι το κορυφαίο γεγονός του πόνου, δεν είναι κάτι το τυχαίο μέσα στη ζωή αλλά έχει λειτουργία την οποία επιτελεί , έτσι ακριβώς και ο πόνος, που είναι κάτι που στη ζωή γίνεται τυχαία".

                Και συνέχισε ο ομιλητής: "Το τρίτο σημείο είναι αν η βίωση του πόνου έχει στάδια. Όλες οι μορφές του πόνου έχουν ένα κοινό, τον τρόπο με τον οποίο εκφράζεται το πένθος τους. Το πένθος, είναι η αντίδραση του ανθρώπου στην απώλεια και κατ’ επέκταση στον πόνο. Όταν ο άνθρωπος βιώνει κάτι άσχημο, μπαίνει αυτόματα στην διαδικασία του πένθους, η οποία έχει στάδια. Η βίωση αυτής της διαδικασίας είναι καθολική. Άρνηση-Θυμός-Διαπραγμάτευση-Κατάθλιψη-Αποδοχή. Η άρνηση είναι η φάση αυτή κατά την οποία δεν δέχεσαι ακόμα το τι έχει συμβεί. Ο θυμός, είναι η εξωτερίκευση της έντασης, η επίρριψη ευθυνών, το μάλωμα, με όποιον κανείς θεωρεί υπεύθυνο, Θεό, ανθρώπους, συγγενείς, γιατρούς, γνωστούς και φίλους. Διαπραγμάτευση είναι τρίτο στάδιο του πένθους,. Και είναι το πιο δύσκολο από όλα. Είναι όλα εκείνα τα «γιατί;». Κατάθλιψη, μετά είναι το πέσιμο, η μαυρίλα, το κενό. Όταν νιώθεις ότι ο χρόνος δεν περνά. Κατάθλιψη, είναι η ανηδονία. Τίποτα δεν σε ευχαριστεί, τίποτα δεν σε γεμίζει, τίποτα δεν είναι αρκετό, τίποτα δεν είναι όπως πρώτα. Τέλος, είναι η αποδοχή. Αποδοχή δεν είναι ότι σταματάς να πονάς. Αποδοχή δεν είναι ότι ξεχνάς τον άλλον. Αποδοχή σημαίνει ότι περάσαμε με ασφάλεια από τα προηγούμενα στάδια του πένθους και ότι συνεχίζουμε την ανηφορική πορεία της ζωής. Το πόσο διαρκεί ένα πένθος, εξαρτάται από τη φύση της απώλειας".

                Κλείνοντας την ομιλία του ο κ. Ελευθεριάδης μίλησε και για το τελευταίο σημείο εισήγησής του, αν περνάει ποτέ ο πόνος. "Ο πόνος περνάει, αλλά η απώλεια είναι αυτή που μένει πάντοτε. Φανταστείτε ένα δάσος που έχει πιάσει φωτιά, κατακαίει τα πάντα και κάποια στιγμή σβήνει. Έτσι και ο πόνος. Όταν ο πόνος κάνει την εμφάνισή του, γίνεται χαμός. Δεν μπορείς να σκεφτείς. Δεν μπορείς να λειτουργήσεις. Καθώς περνάει η ώρα όμως, όπως χαμηλώνει η φωτιά έτσι χαμηλώνει και ο πόνος. Μετά από ώρες, μέρες ακόμα και τα τελευταία κάρβουνα σβήνουνε. Μπορεί ο πόνος να περνά, αλλά η απώλεια μένει πάντοτε εκεί. Κάθε φορά που ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον πόνο του αδερφού μας χρειάζεται σιωπή, προσευχή και διακριτική παρουσία. Η δουλειά του ψυχολόγου δεν είναι να παρηγορήσει. Είναι να βοηθήσει τον άνθρωπο να περάσει με ασφάλεια μέσα από τα στάδια του πένθους. Γιατί αν κάπου σκαλώσει εκεί ο άνθρωπος, δημιουργείται εν τέλει ψυχοπαθολογία. Και η δουλειά του πνευματικού ή του ανθρώπου της εκκλησίας είναι μία. Να σταθεί δίπλα στον άνθρωπο και να του δείξει ότι υπάρχει προοπτική. Ότι υπάρχει ελπίδα. Να δείξει στον άνθρωπο ότι Χριστός Ανέστη».

                Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας ακολούθησε γόνιμος διάλογος με το κοινό που συντόνισε ο υπεύθυνος της Σχολής π. Σπυρίδων Τριαντάφυλλος.

ΤΟ ΘΕΜΕΛΙΟ ΚΑΙ Ο ΠΛΗΣΙΟΝ

«Έλεγε ο αββάς Ιωάννης ο Κολοβός: Δεν γίνεται κάποιος να χτίσει σπίτι αρχίζοντας από τα επάνω και καταλήγοντας στα κάτω. Θα αρχίσει από τα θεμέλια και θα συνεχίσει προς τα πάνω. Τα θεμέλια  είναι ο πλησίον και πώς θα τον κερδίσεις. Και ωφελείσαι πρώτος. Γιατί σ’ αυτόν κρέμονται όλες οι εντολές του Χριστού» (Από το «Γεροντικό)

 Πόσο δύσκολο είναι να θεωρήσουμε ως πλησίον μας εκείνον που δεν συμφωνεί μαζί μας, εκείνον που μας έχει πληγώσει, εκείνον που αδιαφορεί για μας! Συνήθως έχουμε μάθει να αντιμετωπίζουμε ως πλησίον μας τον ανήμπορο, τον φτωχό, αυτόν που έχει την ανάγκη μας και λησμονούμε ότι για τον Θεό ο κάθε άνθρωπος είναι ο πλησίον μας και ιδιαίτερα αυτός που μας δυσκολεύει. Γιατί θέλει κόπο η αγάπη τότε. Θέλει υπέρβαση του εαυτού. Θέλει να αφήσουμε κατά μέρος τα συναισθήματά μας, ώστε να μπορέσουμε να βρούμε εκείνο τον κάποτε ελάχιστο χώρο στην καρδιά μας που να μπορεί να βγάλει ένα δάκρυ, λίγη καλοσύνη, ακόμη και την άρνηση της χαιρεκακίας ή του «καλά να πάθει», που αυθόρμητα έρχεται στα χείλη μας όταν μαθαίνουμε ότι αυτός που νιώθουμε εχθρό μας έχει νικηθεί.

 Αυτό γίνεται ακόμη πιο έντονο σε μια εποχή στην οποία ως πιστοί, κάποτε και ως Εκκλησία, δυσκολευόμαστε να επιλύσουμε διαφορές. Μένουμε στα όποια δίκια μας και περιμένουμε από τους άλλους να κάνουν τα βήματα, τα οποία δεν είναι αναμενόμενο ότι θα γίνουν. Γι’ αυτό και η ασκητική μας παράδοση θεωρεί ως θεμέλιο της πνευματικής οικοδομής τον πλησίον. Να κερδίσουμε τον πλησίον, για να ωφεληθούμε κι εμείς, και μάλιστα, πρώτοι.  

 Αυτό το «πρώτοι» ίσως μοιάζει χρησιμοθηρικό. Ότι βλέπουμε τη σχέση με τον Θεό ως σχέση ανταγωνισμού με τους άλλους. Όμως αυτό το «πρώτοι» είναι σημάδι βαθιάς αγάπης, ταπείνωσης και συγχωρητικότητας. Είναι νίκη κατά του εαυτού μας που θέλει τους άλλους να υποτάσσονται στις ιδέες μας, στον τρόπο θέασης του κόσμου από εμάς, ακόμη και στην πίστη μας. Μοιάζει να θέλουμε να υποχρεώσουμε με τον τρόπο μας όλους να σκέφτονται όπως εμείς, κι αυτό μας φέρνει σε ρήξη με τον συνάνθρωπο. Κάποτε μπορεί να τον σκανδαλίζουμε κιόλας, διότι εύκολα θα αναρωτηθεί για το ποια είναι η αγάπη των χριστιανών. Αν μάλιστα η σκέψη του είναι αντίθεη, θα αισθανθεί τις αντιλήψεις του δικαιωμένες. Γι’ αυτό και χρειάζεται αλήθεια, αποφασιστικότητα, αλλά και μέτρο. Να φαίνεται η αγάπη, χωρίς όμως να συντρίβει. 

 Καλούμαστε πρώτοι να κάνουμε το βήμα προς τον πλησίον. Πρώτοι να σπάμε τον πάγο, να ρίχνουμε γέφυρες, να αφήνουμε πίσω ό,τι μας χωρίζει. Να νιώθουμε ότι ο άλλος είναι κι αυτός εικόνα Θεού, ανάλογα τραυματισμένη με μας. Και να δίνουμε μαρτυρία που φέρνει προς τον Θεό, ένα παράδειγμα αγώνα που μπορεί να μοιάζει άγονος για το πνεύμα και το ήθος των καιρών, αλλά είναι η μαρτυρία μας. Και μπορεί ο πολιτισμός μας να έχει χάσει τις συντεταγμένες της ιερότητας, της αιωνιότητας, της έγνοιας που μας βγάζει από την απολυτότητα του εγώ, όμως κληθήκαμε να παλεύουμε σ’  αυτόν τον κόσμο και σ’  αυτόν τον χρόνο. Κι εδώ η πίστη μας βοηθά να βλέπουμε το θεμέλιο που είναι ο πλησίον,  για τον οποίο, όπως και για μας, ο Χριστός σταυρώθηκε, αναστήθηκε και μας καλεί μαζί να προχωρήσουμε στην οδό της βασιλείας. 

π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός

Δημοσιεύθηκε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια»

στο φύλλο της Τετάρτης 26 Μαρτίου 2025

2025-03-27 ΜΕΓΑ ΑΠΟΔΕΙΠΝΟ

Η εορτή του Ευαγγελισμού στην Κέρκυρα

 

Ανήμερα της εορτής του Ευαγγελισμού ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων, κ. Νεκτάριος, λειτούργησε, ομίλησε και χοροστάτησε στη Δοξολογία της Εθνικής Επετείου, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου Σπηλαιωτίσσης στην Κέρκυρα.  

Απευθυνόμενος στους εκκλησιαζομένους μετέφερε το σκηνικό το οποίο συνέβη στο σπίτι της Υπεραγίας Θεοτόκου στον Ευαγγελισμό, περιγράφοντας τρεις σκηνές εκ των διαδραματισθέντων. Πρώτον, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ ενώ παρίσταται κατά τρόπον θαυμαστόν, η Παναγία μας βρίσκεται σε κατάσταση προσευχής, καθώς όπως πάντα, η Παναγία μας ήτο στην άμεση επικοινωνία με τον Θεόν από την ηλικία που αφιερώθηκε εις τον Ναόν του Θεού. Όλα τα θαυμαστά γεγονότα, όχι μόνο στο πρόσωπο της Παναγίας μας αλλά και των Αγίων της πίστεώς μας, συντελούνται εν ώρα προσευχής. Ο Αρχάγγελος της μεταφέρει την προαιώνιον βουλήν του Θεού, λέγοντάς της το «Χαῖρε Κεχαριτωμένη». Τι σημαίνει όμως «κεχαριτωμένη»; Σημαίνει ότι είναι λουσμένη μέσα στη χάρη του Θεού και αυτήν τη χάρη του Θεού την ελκύει ο καθένας μας ο οποίος επιμένει στην άσκηση, στην ταπείνωση, στη μετάνοια και στην προσευχή. Αυτά, η Παναγία μας τα βίωνε στην καθημερινότητά της και ο ίδιος ο Θεός τα ξεχώρισε από το πρόσωπον της Υπεραγίας Θεοτόκου, το οποίο ήταν και η αφορμή της επιλογής προκειμένου να την καταστήσει όργανο της φανέρωσης του αποκεκρυμμένου μυστηρίου Του.

Δεύτερον, η Παναγία μας καταλαμβάνεται από φόβον διότι έπρεπε να διαπιστώσει το αληθές του Αρχαγγέλου προκειμένου να μην πλανηθεί. Ο φόβος όμως μεταβάλλεται την ίδια στιγμή σε φόβο Θεού, όταν ο Αρχάγγελος της λέγει να μην φοβάται διότι είναι ο Γαβριήλ απεσταλμένος από τον Θεόν. Φόβος Θεού είναι κατάστασις υπερβατική, πνευματική. Επαίρεται από τα επίγεια στα επουράνια. Ο φόβος Θεού οδηγεί τον άνθρωπον στη θεογνωσία, αυτό το οποίο η Παναγία μας το αποκτά εκείνη τη στιγμή. Εμείς, δυστυχώς επειδή δεν μπορούμε να διακρίνουμε παρόμοιες πνευματικές καταστάσεις και επισκέψεις της χάριτός Του, μένουμε άγευστοι αυτού του μεγαλείου του δέους του Θεού και της θεογνωσίας. 

Τρίτον, συνεχίζοντας ο διάλογος μεταξύ της Υπεραγίας Θεοτόκου και του Αρχαγγέλου, η Παναγία μας, ενισταμένη, ρωτά τον Αρχάγγελο, «Πῶς ἔσται μοι τοῦτο, ἐπεὶ ἄνδρα οὐ γινώσκω;». Δηλαδή, πώς αυτό μπορεί να γίνει σε μένα, αφού δεν γνωρίζω άνδρα; Η ανταπάντησις του Αρχαγγέλου, «εὗρες γὰρ χάριν παρὰ τῷ Θεῷ» και εκεί που υπάρχουν οι όροι οι φυσικοί, «Θεὸς ὅπου βούλεται, νικᾶται φύσεως τάξις». Τούτο το υπερφυσικόν σήμερα οι άνθρωποι δεν μπορούν να το κατανοήσουν. Όμως, ούτε και την κατά φύσιν κατάσταση στην οποία μας έπλασε ο Δημιουργός μας. Σήμερα, η ανθρωπότητα προτιμά την παρά φύσιν κατάσταση για αυτό και η παγκόσμια κοινότητα του πλανήτη μας έχει την αστάθεια και τον κίνδυνο της συντελείας. 

Ακόμη, από την άλλη, σήμερα, καθ’ υπέρβαση της δυνάμεως του υποδούλου γένους μας και επειδή ο Θεός ιδιαίτερα αγάπησε το λαό μας, μάς χάρισε και τη σωματική ελευθερία από την υποδούλωση στην οποία βρέθηκε η πατρίδα μας. Οι αγράμματοι μεν, αλλά πιστοί, δε, ήρωες του γένους μας, ως ο Γέρος του Μωριά, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, μήνυσε ότι ο Θεός έβαλε την υπογραφή του και δεν την παίρνει πίσω για την ελευθερία της πατρίδας μας. Είμαστε αναπολόγητοι για την πνευματική μας ακαταστασία και την επιστροφή μας στη δέσμευση, τόσο την πνευματική του ήθους, αλλά και την απεμπόληση του αγαθού της πατρίδας μας μέσα από την οποίαν απολαμβάνομεν την ελευθερία που μας χάρισαν τόσο ο Θεός και οι ήρωές μας. Δυστυχώς, ο λαός μας είναι επιλήσμων των μεγάλων ευεργεσιών τόσο του Θεού όσο και των εθνικών ηρώων μας. 

Ο Σεβασμιώτατος, μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, τέλεσε επιμνημόσυνη δέηση στον αείμνηστο προκάτοχό του κυρόν Πολύκαρπο Βαγενά όστις κατά αυτήν την ημέραν παρέδωσε τη μακαρία ψυχή του εις χείρας Θεού ζώντος. Επί τω τέλει, προέστη της Δοξολογία επί τη Εθνική Επετείω συμμετεχόντων των αρχών του τόπου μας και του λαού.